Sabbat: verschil tussen versies

'''Instelling'''. God rustte op de zevende dag van zijn scheppingswerken en heiligde die dag, zette die apart. Het sabbats''gebod'' is niet ingesteld bij de [[schepping]], maar in Ex. 16:25-30, bij gelegenheid van de gave van het hemelbrood (manna). De Israëlieten mochten zes dagen manna verzamelen en op de zesde dag een dubbel deel voor deze en de volgende dag, want op de zevende dag moesten zij rusten. In [[Egypte]] hadden ze geen vrije dag gekend. De sabbat is een gave van God (Ex. 16:29), ten behoeve van mens en dier. <blockquote>''Ex 23:12 Zes dagen moet u uw werk doen, maar op de zevende dag moet u rusten, zodat uw rund en uw ezel kunnen rusten, en de zoon van uw slavin en de vreemdeling op adem kunnen komen. (HSV)  ''</blockquote><blockquote>''Mr 2:27 En Hij zei tot hen: De sabbat is gemaakt om de mens, en niet de mens om de sabbat. (TELOS)''</blockquote>'''Heer van de Sabbat'''. God stelde de sabbat in. De Heer Jezus, de Mensenzoon, is Heer van de Sabbat. <blockquote>''Mt 12:8 Want de Zoon des mensen is Heer van de sabbat. (TELOS)''</blockquote>Hij bepaalt wat wel of niet geoorloofd is op de sabbat te doen. Hij vond het goed - anders dan de Farizeeën - dat zijn hongerige leerlingen aren plukten op de sabbat en de korrels aten. En het was volgens Hem ook geoorloofd op de sabbat goed te doen (Matth. 12:12).

'''Wezen.''' Het wezen''' '''van de sabbat is de stopzetting, beëindiging, onderbreking van de arbeid en de rust, de rust van de ''gedane ''arbeid, met ''onthouding ''van arbeid op de rustdag. Zoals God op de zevende dag rustte van zijn scheppingswerken die Hij had verricht op de eerste zes dagen, zo moest Israël op de zevende dag rusten van zijn arbeid in de voorbije zes werkdagen. <blockquote>''Le 23:3 Zes dagen zal men het werk doen, maar op den zevenden dag is de sabbat der rust, een heilige samenroeping; geen werk zult gij doen; het is des HEEREN sabbat, in al uw woningen. (SV)''</blockquote>'''Heiligheid.''' Deze zevende dag was een heilige dag. <blockquote>''Ex 35:2  Zes dagen moet er werk verricht worden, maar de zevende dag moet heilig voor u zijn, een sabbat, een dag van volledige rust, voor de HEERE. Ieder die op die [dag] werk verricht, moet gedood worden.'' (HSV)</blockquote>'''Historische grond.''' In Ex. 20 wordt het gebod van de sabbat herhaald. Daar wordt de historische grond''' '''genoemd: de scheppingsarbeid in zes dagen, de rust van God op de zevende dag en de zegening en heiliging van deze dag.<blockquote>''Ex 20:8 Gedenkt den sabbatdag, dat gij dien heiligt.'' ''Ex 20:9 Zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen;'' ''Ex 20:10 Maar de zevende dag is de sabbat des HEEREN uws Gods; [dan] zult gij geen werk doen, gij, noch uw zoon, noch uw dochter, [noch] uw dienstknecht, noch uw dienstmaagd, noch uw vee, noch uw vreemdeling, die in uw poorten is; Ex 20:11 Want in zes dagen heeft de HEERE den hemel en de aarde gemaakt, de zee en al wat daarin is, en Hij rustte ten zevenden dage; daarom zegende de HEERE den sabbatdag, en heiligde denzelven.'' ''(SV)''</blockquote>'''Gedachtenis.''' Later geeft Mozes een tweede reden voor de sabbat: de gedachtenis aan de geleden slavernij met haar moeitevolle arbeid in Egypte en aan de machtige verlossing uit het diensthuis Egypte.<blockquote>''De 5:15 Want gij zult gedenken, dat gij een dienstknecht in Egypteland geweest zijt, en dat de HEERE, uw God, u van daar heeft uitgeleid door een sterke hand en een uitgestrekten arm; daarom heeft u de HEERE, uw God, geboden, dat gij den sabbatdag houden zult.'' ''(SV)''</blockquote>'''Vierde''' '''gebod.''' Het Sabbatsgebod is het vierde van de Tien Woorden (“Tien Geboden”). Het is de schakel tussen de eerste drie geboden, die betrekking hebben op de verhouding tot God, en de laatste zes geboden, die zien op de verhouding tussen mensen.

'''Hoogtijd van God.''' De zevende dag van de week is een hoogtijd van God Zelf. De wekelijkse sabbat van Gods volk is 'des HEEREN sabbat' (Lev. 23:3). "... de zevende dag is de sabbat des HEEREN, uws Gods..." (Deut. 5:14).<blockquote>''Le 23:2 Spreek tot de kinderen Israëls, en zeg tot hen: De gezette hoogtijden des HEEREN, welke gijlieden uitroepen zult, zullen heilige samenroepingen zijn; deze zijn Mijn gezette hoogtijden. Le 23:3 Zes dagen zal men het werk doen, maar op den zevenden dag is de sabbat der rust, een heilige samenroeping; geen werk zult gij doen; het is des HEEREN sabbat, in al uw woningen. '' ''Le 23:4 Deze zijn de gezette hoogtijden des HEEREN, de heilige samenroepingen, welke gij uitroepen zult op hun gezetten tijd. '' ''Le 23:5 In de eerste maand, op den veertienden der maand, tussen twee avonden is des HEEREN pascha.'' (SV)</blockquote>'''Teken.''' De sabbat is een teken''' '''dat God zijn volk heiligt (Ezech. 20:12) en dat Hij, [http://www.christipedia.nl/Artikelen/J/JHWH Jahweh], hun God is (Ezech. 20:20).<blockquote>''Eze 20:12 Ook heb Ik hun Mijn sabbatten gegeven, om een teken te zijn tussen Mij en hen, zodat zij zouden weten dat Ik de HEERE ben Die hen heiligt.'' (HSV)</blockquote>'''Samenroeping.''' De sabbat was in zoverre een teken tussen God en Israël, "omdat Hij met de Sabbat een dag van verkwikking en verheffing van de geest en een voorsmaak van de zaligheid schonk, waartoe het volk van God op de dag van zijn volmaking zou komen, en zij dus konden zien, dat Jehova hen heiligde" ([[Carl Friedrich Keil|K.F. Keil]])<ref>Aangehaald in het commentaar van Dächsel, Van Lingen en Griethuijsen bij Ezech. 20:12 en voor Christipedia qua spelling gemoderniseerd. Dit bijbelcommentaar is onderdeel van de Online Bible.  </ref>.

Op de dag van de sabbat moest, evenals op andere hoogtijden van de HEER, een heilige samenroeping plaatsvinden. <blockquote>''Le 23:2 Spreek tot de kinderen Israëls, en zeg tot hen: De gezette hoogtijden des HEEREN, welke gijlieden uitroepen zult, zullen heilige samenroepingen zijn; deze zijn Mijn gezette hoogtijden.'' ''Le 23:3 Zes dagen zal men het werk doen, maar op den zevenden dag is de sabbat der rust, een heilige samenroeping; geen werk zult gij doen; het is des HEEREN sabbat, in al uw woningen. ''</blockquote>'''Doodstraf.''' Schending van het Sabbatsgebod moest met de dood worden gestraft. <blockquote>''Ex 35:2  Zes dagen moet er werk verricht worden, maar de zevende dag moet heilig voor u zijn, een sabbat, een dag van volledige rust, voor de HEERE. Ieder die op die [dag] werk verricht, moet gedood worden. (HSV)''</blockquote>[[Bestand:Aren plukkende discipelen.jpg|miniatuur|382x382px|De Heer Jezus vond het goed dat zijn hongerige leerlingen aren plukten op sabbat en daarvan aten. ]]

'''Menselijke verzwaring.''' In de tijd tussen het Oude en het Nieuwe Testament hebben de Joden in buitenbijbelse geschriften en overleveringen de wet van Mozes verzwaard. De Heer Jezus hekelt deze ‘overleveringen der ouden’. De farizeeën berispten zijn leerlingen, omdat zij honger hadden en aren plukten op de sabbat en deze aten (Mt. 12:1v). Oogsten en dorsen op de sabbat was immers verboden. De Heer Jezus maakt duidelijk dat er hogere aangelegenheden kunnen zijn die het sabbatsgebod overstijgen. Eens namen David, de gezalfde van de HEER, en de zijnen met hem, die honger hadden, van deze toonbroden, die alleen de priesters mochten eten. David zondigde niet.

<blockquote>''Joh 5:17 Maar Jezus antwoordde hun: Mijn Vader werkt tot nu toe en Ik werk ook.'' ''Joh 5:18 Daarom dan trachtten de Joden des te meer Hem te doden, omdat Hij niet alleen de sabbat brak, maar ook God zijn eigen Vader noemde, zodat Hij Zich aan God gelijk maakte.'' ''Joh 5:19 Jezus dan antwoordde en zei tot hen: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: de Zoon kan niets doen van Zichzelf, tenzij Hij de Vader iets ziet doen; want alles wat Die doet, dat doet ook de Zoon evenzo.'' ''(TELOS)''</blockquote>'''Schaduw.''' Negen van de Tien Geboden worden bevestigd in het Nieuwe Testament, het sabbatsgebod echter niet. De wet heeft een schaduw van de toekomstige goederen (Hebr. 10:1). Ook de sabbat is een schaduw. <blockquote>''Col 2:16  Laat dan niemand u oordelen inzake eten en drinken of op het punt van een feest of nieuwe maan of sabbatten,'' ''Col 2:17 die een schaduw zijn van wat zou komen, maar het lichaam is van Christus. '' (TELOS)</blockquote>Een gelovige is niet onder het sabbatsgebod. De apostel Paulus leert ons: als je een dag houdt, doe het voor de Heer.<blockquote>''Ro 14:4 Wie bent u, dat u andermans huisknecht oordeelt? Of hij staat of valt, gaat zijn eigen heer aan. En hij zal staande gehouden worden, want de Heer is machtig hem staande te houden. Ro 14:5 Want de een stelt de ene dag boven de andere dag, maar de ander stelt alle dagen gelijk. Ieder zij in zijn eigen denken ten volle verzekerd.'' ''Ro 14:6 Wie de dag in acht neemt, neemt hem in acht voor de Heer. En wie eet, eet voor de Heer, want hij dankt God; en wie niet eet, laat het na voor de Heer, en hij dankt God.'' ''Ro 14:7 Want niemand van ons leeft voor zichzelf en niemand sterft voor zichzelf;'' ''Ro 14:8 want hetzij wij leven, wij leven voor de Heer; hetzij wij sterven, wij sterven voor de Heer; hetzij wij dan leven, hetzij wij sterven, wij zijn van de Heer. Ro 14:9 Want daartoe is Christus gestorven en levend geworden, opdat Hij zou heersen zowel over doden als over levenden. Ro 14:10 Maar u, waarom oordeelt u uw broeder? Of ook u, waarom minacht u uw broeder? Want wij zullen allen voor de rechterstoel van God gesteld worden;'' (TELOS)</blockquote>Verreweg de meeste christenen nemen de zondag, de eerste dag der week, de opstandingsdag van de Heer Jezus, als de dag om te rusten. Een gelovige kan de verlossing door God van zijn volk (de gemeente) uit de wereld gedenken.