Smeken

Smeken is een dringende, vurige bede uiten; bij iemand sterk aandringen om hem tot iets te bewegen, of van iets af te houden. Voorbeeldzin: „Hij smeekte met tranen in de ogen om vergiffenis."

Utrechtenaren smeken graaf Willem IV nederig om vrede (jaar 1345).

Jaïrus, een overste van een synagoge, smeekte Jezus om te komen en zijn dochter te genezen.

Lu 8:41  En zie, er kwam een man, genaamd Jairus, en deze was een overste van de synagoge; en hij viel aan de voeten van Jezus en smeekte Hem in zijn huis te komen,  Lu 8:42  omdat hij een enige dochter van ongeveer twaalf jaar had en deze op sterven lag. ... (Telos)

De Heer Jezus gebood zeventig leerlingen die hij uitzond, God te smeken om arbeiders uit te sturen in de oogst (van zielen).

Lu 10:1  Daarna nu stelde de Heer nog twee en zeventig anderen aan en zond hen twee aan twee voor Zich uit naar elke stad en plaats waar Hijzelf zou komen. Lu 10:2  En Hij zei tot hen: De oogst is wel groot, maar de arbeiders zijn weinig; smeekt dan de Heer van de oogst dat Hij arbeiders in zijn oogst uitstuurt. (Telos)

Kennelijk is het de Heer zeer ernst om zoveel mogelijk mensen te winnen voor het Koninkrijk van God.

Gelijkende begrippen

Woorden met bijna dezelfde betekenis zijn aanroepen en bidden. Alle drie houden in dat men zijn stem verheft tot iemand, teneinde hulp of bijstand te verkrijgen, of vervulling van zijn wensen te verkrijgen.

Aanroepen

Aanroepen veronderstelt eigenlijk, dat men iemand, die machtiger is, luid te hulp roept; doch het is ook voor het stil gebed in gebruik gekomen. Voorbeeldzin: „Roep God aan in al uw noden".

Bidden

Bidden is zich met een gebed richten tot God of een bovenmenselijke macht. Voorbeeldzin: „Hij bad God om vergiffenis". Vaak wordt bidden absoluut gebruikt, zoals in „Waakt en bidt". In de betekenis 'zich met een min of meer dringend verzoek richten tot een mens' is bidden tegenwoordig slechts meer in enkele bepaalde uitdrukkingen in gebruik. Voorbeelden: „iemand om verschoning bidden"; „zeg dus nooit, bid ik u, dat u hierover niet spreken wilt"; „wat ik u bidden mag, geef hem geen gelijk"; „ met bidden noch smeken kon ik hem daartoe bewegen".

Zie Bidden voor het hoofdartikel.

Bezweren

Een ander woord met bijna dezelfde betekenis is bezweren. Bezweren en smeken hebben gemeen: bij iemand sterk aandringen om hem tot iets te bewegen, of van iets af te houden. Bezweren is sterker dan smeken. Wie iemand bezweert tracht, als het ware als een geestenbanner, bovennatuurlijke macht op hem uit te oefenen. In gewone spreektrant is het weinig in gebruik, daar het wat hoogdravend klinkt. Voorbeeldzin: „Ik bid, ik smeek, ik bezweer u, mij niet te verlaten."

Bron

Handwoordenboek van Nederlandsche Synoniemen (1908), s.v. Aanroepen — bidden — smeeken. Bezweren — smeeken. Tekst van deze lemma's is onder wijziging verwerkt op 10 feb. 2020.