Zaligverklaring (rk.)
Zaligverklaring is een officieel gebruik in de Rooms-katholieke kerk waardoor na een langdurig proces een overledene door de paus zalig wordt verklaard.
Een zalige (zalig verklaarde) is een overledene die door zijn indrukwekkende en heilige leven op aarde een voorbeeld voor de gelovige heeft nagelaten en na zijn overlijden deel heeft gekregen aan de hemelse gelukzaligheid. Hij is een voorwerp van blijvende verering ter plaatse waar hij op aarde leefde en hij is een voorspraak in de hemel tot wie men zich in gebed mag wenden.
Voor de zaligverklaring wordt vereist dat de voorgedragen kandidaat (1) een heilig leven heeft geleid, en (2) als martelaar is gestorven of een fysiek wonder heeft verricht. Een wonder van genezing moet medisch onverklaarbaar zijn.
De zaligverklaring is een langdurig proces dat meerdere stappen behelst en vele jaren kan duren. Aanleiding is de voordracht voor zaligverklaring door plaatselijke gelovigen. Bijvoorbeeld de Vlaamse Martha Vandenputte (1891-1967), stichteres van de zusters passionisten van Tienen, werd voorgedragen om reden van haar bijzondere uitstraling, intelligentie, gastvrijheid en eindeloze behulpzaamheid. Martha stichtte de zusterorde in 1927, die zich richtte zich op de missie in Congo. De huidige passionisten beweren dat nog steeds op haar voorspraak talloze gebeden worden verhoord.
Het proces van de zaligverklaring voor Martha Vandenputte werd geopend door de Belgische aartsbisschop in februari 2011.
Een ander voorbeeld:
"Het Vaticaan kondigt een zaligverklaringproces aan voor de leek Paul Xu Guangqi. De Chinese astronoom en wiskundige leefde van 1562 tot 1633. Hij was een nauwe medewerker van de Italiaanse jezuïet en Chinamissionaris Matteo Ricci, waarvoor in 1984 eveneens een proces voor de zaligverklaring werd gestart. Volgens de overlevering was Xu Guangqi de eerste Chinees die door Matteo Ricci werd bekeerd. Guangqi staat bekend om zijn zendingsijver. Het kan nog lang duren voordat hij in Shangai ook effectief wordt zalig verklaard, omdat er daarvoor ook nog een erkend wonder nodig is."
Bron: Kerknet.be, 20 april 2011.
De eerste stappen in het zaligverklaringsproces zijn het verzamelen van getuigenverhalen en het analyseren van geschreven documenten. Het eerste onderzoek geschiedt plaatselijk, een volgend onderzoek geschiedt centraal, in het Vaticaan.
Uit de gegevens moet blijken dat aan de voorwaarde van een fysiek wonder is voldaan. Na te hebben gebeden tot de overleden paus Johannes Paulus zou een Franse non in 2005 wonderbaarlijk zijn genezen van een ernstige vorm van Parkinson. De medische commissie die moest vaststellen of het genezingswonder wonderbaarlijk was, noemde het voorval medisch onverklaarbaar. Hiermee was een belangrijke voorwaarde voor de zaligverklaring van de paus voldaan.
De zaligverklaring wordt gedaan door de paus. In 1171 bepaalde paus Alexander III dat heiligverklaringen voortaan alleen door de paus gedaan mochten worden. In 1634 bepaalde paus Urbanus VIII dat zaligverklaringen alleen door de paus mochten worden gedaan.
Het volgende nieuwsberichten vermelden zaligverklaringen en wordt als illiustratie gegeven.
Massale zaligverklaring Spaanse geestelijken
Het Vaticaan heeft 498 slachtoffers van de Spaanse burgeroorlog zalig verklaard. Bij de ceremonie op het Sint Pietersplein waren ruim 30.000 belangstellenden. Nooit eerder in de geschiedenis van de katholieke kerk werden zoveel mensen tegelijk zalig verklaard. Het Vaticaan beschouwt de omgekomen bisschoppen, priesters, nonnen en monniken als martelaren. Ze kwamen om het leven voor en tijdens de opstand van generaal Franco tegen de republikeinse regering, tussen 1936 en 1939. Volgens historici zijn in die periode duizenden geestelijken omgebracht door aanhangers van de republikeinen. De zaligverklaringen gaan gebukt onder een golf van kritiek, omdat de kerk tijdens de burgeroorlog openlijk de kant koos van Franco. Komende week stemt het Spaanse parlement over een nieuwe wet, waarin alle slachtoffers van de burgeroorlog worden erkend.
Bron: Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht 28 okt. 2007
Meer dan miljoenmensen bij zaligverklaring
Paus Benedictus XVI heeft zondag tijdens een eucharistieviering voor de Sint Pieter in Rome zijn voorganger, paus Johannes Paulus II, zalig verklaard. De uit Polen afkomstige Johannes Paulus II bestuurde de Rooms-Katholieke Kerk van oktober 1978 tot en met begin april 2005. Het is nog nooit voorgekomen dat een paus zijn voorganger zalig heeft verklaard. De zaligverklaring werd mogelijk, nadat de paus had erkend dat een Franse kloosterzuster, Marie Simon-Pierre, in juni 2005 op onverklaarbare wijze van de ziekte van Parkinson genas, nadat zij Johannes Paulus om hulp had gevraagd. De nu zalige paus leed ook aan die ziekte. De Franse zuster was bij de zaligverklaring aanwezig. Volgens de politie van Rome waren op het Sint Pietersplein meer dan een miljoen mensen bijeen om van de zaligverklaring getuige te zijn.
Bron: Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht 1 mei 2011
De verering van een zalige (zaligverklaarde) is beperkt tot het bisdom en de congregatie waarvan hij of zij deel uitmaakte, een heilige (heiligverklaarde) mag daarentegen overal in de Rooms-katholieke kerk vereerd worden. Een zalige of heilige mag vereerd, maar niet aanbeden worden. Tijdens het concilie van Nicea in 787 werd voor het eerst geformuleerd wat onder verering moet worden verstaan: "God aanbidt men, heiligen vereert men".
Na de zaligverklaring kan in de rooms-katholieke kerk worden gestart met het proces van heiligverklaring, dat een vervolg is op de zaligverklaring.
Beoordeling
Het is in overeenstemming met de bijbel om voorbeeldige gelovigen te eren en in dankbare herinnering te houden.
Heb 13:7 Houdt uw voorgangers in herinnering die het woord van God tot u gesproken hebben, en volgt, terwijl u het einde van hun wandel beschouwt, hun geloof na. (TELOS)
De beschouwing van hun leven kan inspireren tot navolging.
1Co 11:1 Weest mijn navolgers, zoals ook ik van Christus. (Telos)
Heb 6:12 opdat u niet traag wordt maar navolgers van hen die door geloof en geduld de beloften beerven. (Telos)
Een officiële zaligverklaring als gebruikelijk in de Rooms-katholieke kerk is echter doorgeschoten verering. Aan de zaligsprekingen door de Heer Jezus Christus hebben wij genoeg. Een gelovige mag zich gelukkig (‘zalig’) prijzen in Hem. De Schrift kent geen gebed tot overledenen, behalve tot de Opgestane Heer en onze hemelse Vader.
Bronnen
Artikel Belgie maakt zich op voor zaligverklaring, nieuwsbericht op Kerknieuws.nl dd. 24 febr. 2011
Artikel Zaligverklaring paus Johannes Paulus dichterbij, nieuwsbericht op NOS.nl dd. 4 jan 2011.
Meer informatie
Artikel Heilig- en zaligverklaring op Bisdom-Roermond.nl (2011). Rooms-katholiek artikel.