Abortus

Het woord abortus wordt meestal gebruikt voor het door menselijk ingrijpen voortijdig afbreken van een zwangerschap. De (Latijnse) vakterm voor deze opzettelijke vruchtafdrijving is abortus provocatus (Lat. aboriri = vergaan of verloren gaan; Lat. provocare = oproepen; Engels: induced abortion = opgewekte abortus). Bij abortus provocatus wordt de vrucht (embryo, foetus) in de moederschoot gedood. In 2010 gebeurde dat in Nederland bijna 31 duizend maal. In België vonden in 2007 ruim 18 duizend officieel aangegeven abortussen plaats.

Een niet-opzettelijke vruchtafdrijving, waarbij het lichaam van de vrouw de vrucht afstoot, heet miskraam of spontane abortus. Dit artikel handelt over opzettelijke zwangerschapsonderbreking van de onvoldragen vrucht (abortus provocatus).

Waarschuwing: Deze pagina bevat een schokkende foto van een geaborteerde foetus

Praktijk

Cijfers

Vaakst. Abortus is de vaakst uitgevoerde medische ingreep. 

Wereldwijd worden dagelijks gemiddeld 115.000 ongeboren kindjes gedood, dat is jaarlijks 42 miljoen (stand 2003). In 1995 bedroeg het aantal abortussen nog bijna 46 miljoen. Eén op de vijf zwangerschappen in de wereld eindigt in een abortus. Op elke duizend vrouwen in de leeftijd van 15 tot 44 jaar hebben 29 vrouwen een abortus (stand 2003). De meeste abortussen vinden plaatsen in ontwikkelingslanden: 35 miljoen per jaar, dat is vijf maal zoveel als in de ontwikkelde landen, waar jaarlijks 7 miljoen abortussen voorkomen (stand 2003). 

In het westerse land Canada is abortus toegestaan tijdens alle 9 maanden van de zwangerschap (anno 2013). 

Europa. In Europa is abortus de eerste doodsoorzaak. Er vonden in 2003 4,3 miljoen abortussen plaats (7,7 miljoen in 1995). Op elke duizend vrouwen in de leeftijd van 15 tot 44 jaar hebben in Europa 28 vrouwen een abortus (stand 2003; 48 per 1000 vrouwen in 1995). In Oost-Europa waren in 2003 meer abortussen dan geboorten: 105 abortussen op 100 geboorten. Dat is wereldwijd gezien een uitzonderlijk slechte situatie. West-Europa kent verhoudingsgewijs het minste aantal abortussen ter wereld: 12 op de 1000 vrouwen in de leeftijd van 15-44 jaar (stand 2003). Dat neemt niet weg dat er in 2003 gemiddeld elke 7 seconden een abortus plaatsvond, dat is gemiddeld 491 opzettelijke zwangerschapsafbrekingen per uur.  

... als zij ... in onmacht zinken, als de verslagenen; als zich hun ziel uitschudt in de schoot van hun moeder. (Klaagliederen 2:12, aangepaste Statenvertaling. De tekst verwijst naar het ellendige einde van de kinderen van Jeruzalem)

Nederland. Gemiddeld worden in Nederland dagelijks bijna 100 ongeborenen geëlimineerd, 32 tot 33 duizend paar jaar (jaren 2000- 2009). Van 1975 tot 2009 steeg het aantal abortussen in Nederland van 15.500 tot 32.427. De meeste geaborteerde vrouwen zijn in Nederland woonachtig, in 2009 bijv. 28.319. Van 1980 tot 2009 hebben in Nederland tenminste een half miljoen vrouwen hun kindje door abortus verloren, zijn meer dan een half miljoen kinderen geaborteerd en zijn er een half miljoen mannen die vader zijn van een kindje dat in de moederschoot gedood werd. In de periode 1990-2009 steeg het gemiddeld aantal abortussen van 5,2 tot 8,8 per 1000 vrouwen van 15-44 jaar. Abortus wordt relatief het meest gepleegd bij vrouwen van 20 tot 39 jaar. In de jaren 2007 - 2009 was een kwart van de geaborteerde vrouwen 20 tot 24 jaar. In deze periode ondergingen zo'n 66% van de geaborteerde vrouwen een eerste abortus provocatus, 23% een tweede abortus, bijna 7% een derde abortus en 2% een vierde abortus.  

België. In België steeg het aantal abortussen van 13.582 in 1998 tot 18.705 in 2007. In Vlaanderen zijn vijf abortusklinieken (anno 2014).   

Motieven

Welke motieven hebben vrouwen om hun zwangerschap te laten afbreken? Ze geven veel verschillende redenen op voor een abortus. 'Te weing geld' en 'geen kinderwens' zijn de twee meest genoemde redenen in Nederland (ca. jaar 2005). Volgens een evaluatie van de Wet Afbreking Zwangerschap uit 2006: Te weinig geld, in 46,7 % van de gevallen. Geen kinderwens in 31,8 % van de gevallen. Geen energie 26,7 %. Geen goede woonruimte 26,3 %. Te jong 25,1 %. Gezin is al compleet 23,9 %. Geen goede opleiding 23,1 %. Risico op gezondheidsproblemen bij de baby 16,5 %. Relatie te kort 16,5 %. Relatie is verbroken 16,1 %. Partner wil zwangerschap niet 15,3 %. Niet te combineren met werk 14,5 %. Nog niet getrouwd 12,9 %. Gevaar voor eigen gezondheid 11,4 %. Geen partner 10,6 %. Ouders gaan niet akkoord met de zwangerschap <10 %. Relatieproblemen <10 %. Psychische problemen <10 %. Vrouw is zwanger door seksueel geweld <10 %. Partner (waarschijnlijk) niet de vader <10 %. Vluchtelingenstatus <10 %. Familie wil zwangerschap niet <10 %. Te oud <10 %. Andere redenen <10 % . 

Gebreken. Van de kinderen met een open ruggetje wordt 80% na een twintigwekenecho geaborteerd (stand 2011). Als een ongeborene het syndroom van Down blijkt te hebben, vindt in 90% van de gevallen abortus plaats (stand 2015).

Uitvoering en middelen

De Nederlandse rijksoverheid deelt op haar site mee (2012):

Als een vrouw ongewenst zwanger is, kan zij kiezen voor een abortus. Deze behandeling kan plaatsvinden tot uiterlijk 24 weken zwangerschap, dus vóór het moment waarop een vrucht buiten de baarmoeder levensvatbaar is. Een abortus mag alleen worden uitgevoerd in klinieken en ziekenhuizen die daarvoor een vergunning hebben. Er zijn in Nederland 16 abortusklinieken en 92 ziekenhuizen die zwangerschapsafbrekingen mogen uitvoeren.

Verreweg de meeste abortussen (95%) in Nederland vinden plaats voor de twaalfde week. In 2009 gebeurden 5.257 abortussen na 13 weken zwangerschap, in 2010 was dat aantal 5.338. In 2010 vonden in Nederland 1484 abortussen plaats bij vrouwen die 20 tot 23 weken zwanger waren.

Afbeelding: Foetus van 20 weken. In Nederland werden in het jaar 2010 1484 foetussen van 20 tot 23 weken geaborteerd.

De volgende video met tekeningen illustreert een abortus van een kindje van 23 weken:

Provided ID could not be validated.