Carnaval
Carnaval is een feest dat gedurende de laatste drie dagen vóór de Veertigdagentijd gevierd wordt en waarop velerlei feestelijkheden plaatshebben, meestal met verkleedpartijen en optochten gepaard[1]. Het wordt wel het 'feest van de zotten' genoemd.
Woord. Het woord komt via het Frans van het Italiaanse carnevale en het Latijnse carne vale = "vaarwel aan het vlees", "vaarwel, vlees". Het woord duidt de onthouding van vlees aan.
Tijd. De Vastenavond is de dinsdag die 40 dagen vóór Pasen valt. De voorafgaande drie- of vierdaagse viering van de Vastenavond vindt altijd plaats tussen 2 februari en 8 maart. Op de woensdag na Vastenavond, Aswoensdag genoemd, begint de periode van vasten, die duurt tot Pasen. De 40 dagen vasten zijn ontleend aan de 40 dagen die Jezus vastte in de woestijn.
Doordat de paasdatum jaarlijks wisselt, valt ook Carnaval op wisselende datums. In 2017 begon Carnaval op zondag 26 februari en eindigde op dinsdag 28 februari, waarna op 29 februari de vastenperiode begon.
Vasten. In de vastenperiode mag men geen vlees eten, en dient men heel sober te leven. Het snoep door de kinderen verzameld wordt opgeborgen in een vastentrommeltje. De vastentijd is een periode van bezinning.
Organisatie. In Nederland bereiden verschillende Carnavalsverenigingen, veelal in het zuiden van het land, het feest voor.
Prins Carnaval. Een hoofdfiguur is Prins Carnaval. Elk jaar wordt hij op 11e dag van de 11e maand (Sint Maarten) om 11 minuten over 11 gekozen voor het komende jaar gekozen. 11 houdt men namelijk voor het gekkengetal, dit staat symbool voor Carnaval, het feest van de zotten.
Plaatsnamen. Tijdens Carnaval krijgen verschillende plaatsnamen een andere naam, Den Bosch wordt bijvoorbeeld Oeteldonk, Breda wordt Kielegat en Bergen Op Zoom Krabbegat.
"Alaaf". De standaardgroet tijdens het feest is "Alaaf." De groet is afkomstig uit de carnavalstraditie in de Duitse stad Keulen[2]. De betekenis van de Carnavalsgroet is onzeker.
| Man in carnavalspak op snelweg
Een 34-jarige man uit Roosendaal die in Bergen op Zoom carnaval had gevierd, is door de politie opgepikt in de Vlaketunnel. De man ging lopend naar huis, maar de nachtelijke wandeltocht in carnavalskostuum voerde circa twintig kilometer de andere kant op. De politie trof de man uiteindelijk in de tunnel op de A58 in Zeeland. De feestvierder liep daar tegen het verkeer in. Het verkeer op de snelweg was inmiddels al stopgezet. De man, die naar drank rook, mocht op het politiebureau tekst en uitleg geven. Bron: Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht 5 maart 2011 |
Vertoon en gedrag. Op het feest zijn er optochten met praalwagens. Het bier vloeit rijkelijk en er wordt vrolijk gedanst.
Twee soorten carnaval in Nederland. In Nederland worden twee soorten carnaval gevierd: het Rijnlands carnaval en het Bourgondisch carnaval. Het Rijnlands carnaval wordt gevierd in Limburg en Oost-Brabant en is overgewaaid uit Keulen. In deze Duitse plaats dreef de bevolking elk jaar de spot met de Pruisische overheerser. Een man trok verkleed als keizer door de stad om zo de overheerser voor gek te zetten. Zo is Prins Carnaval ontstaan.
Het Bourgondisch carnaval wordt gevierd in Den Bosch, Eindhoven en Tilburg. In dit type carnaval worden de sociale verhoudingen omgedraaid, zodat het volk, onder leiding van Prins Carnaval, heel even de baas is van de stad.
Andere landen. Carnaval wordt ook in andere landen gevierd. In Brazilië vindt is de bekendste en blootste carnavalsoptocht ter wereld plaats met onkuis geklede vrouwen.
Geschiedenis
Carnavalsachtige feesten zijn van alle tijden. Ze werden al gevierd bij de Egyptenaren, de Romeinen en de Germanen. Dezelfde elementen kwamen er in voor: gekkigheid, spot en veel drank en eten.
In het jaar 1091 zetten de katholieken de Carnavalstijd op hun kalender en wel vóór de vastentijd. De naam 'carnaval' (= "vaarwel, vlees") dagtekent waarschijnlijk uit die tijd. De katholieken eten tijdens het vasten geen vlees. In Limburg heet carnaval 'vastelaovend' (= de avond vóór het vasten begint).
Op de dinsdag, die voorafging aan Aswoensdag, het begin van de quadragesima of het 40-daags vasten, trachtte men reeds vroeg in de rooms-katholieke kerk zich door maaltijden, drinkgelagen, kluchten, maskeraden enz. schadeloos te stellen voor de onthouding, die volgen moest. Vóór de vastenperiode wilde men nog éénmaal uit de band springen. In rooms-katholieke landen namen deze feestelijkheden soms een zeer gevaarlijk karakter aan. Zij ontaardden in grote brooddronkenheid en zwelgpartijen. De Roomse kerk heeft deze Carnavalsfeesten nooit goedgevonden, maar wel oogluikend toegelaten. Vroeger gingen de kinderen langs de deuren om te vragen om eten.
De protestanten wezen Carnaval af: ze vonden het eet- en drankfestijn te losbandig.
Na de Tweede Wereldoorlog waaide Carnaval over van het katholieke zuiden van Nederland naar de rest van het land bóven de rivieren. Mensen uit Oldenzaal brachten het feest naar Twente. Een lerares uit Limburg introduceerde het feest in Barger-Compascuum bij Emmen (Drenthe). En katholieken brachten het feest naar Kloosterburen in de provincie Groningen.
In het carnavalsweekend van 2018 waren in Nederland ruim 800 carnavalsoptochten, een kwart daarvan vond plaats bóven de rivieren.
Beoordeling
Carnaval vindt geen grond in de Bijbel, evenmin als de daaropvolgende 40-daagse vastenperiode. Het is een feest van het vlees (naar de Bijbelse betekenis van onze zondige neigingen) en wordt op een heidense manier gevierd. Laat ons echter ...
1Pe 4:2 ... niet meer te leven naar de begeerten van de mensen, maar naar de wil van God. 1Pe 4:3 Want de voorbijgegane tijd is genoeg geweest om de wil van de volken te volbrengen door te wandelen in losbandigheden, begeerten, dronkenschappen, zwelgpartijen, drinkgelagen en misdadige afgoderijen. 1Pe 4:4 Zij vinden het daarbij vreemd, dat u zich niet mee stort in dezelfde uitspatting van liederlijkheid, ... (TELOS)
Het is ook goed om te bedenken dat onze koning niet het voorwerp van spot mag worden. Integendeel:
1Pe 2:17 Eert allen, hebt de broederschap lief, vreest God, eert de koning. (TELOS)
En spotten met de overheid is verkeerd als het de gewenste onderdanigheid aan de overheid ondermijnt.
Ro 13:1 Elke ziel zij aan de over haar gestelde overheden onderdanig; want er is geen overheid dan door God, en die er zijn, zijn door God ingesteld. (TELOS)
Ook vuile en lichtzinnige taal, niet zelden tijdens Carnaval te horen, geeft geen pas.
Efe 4:29 Laat geen vuil woord uit uw mond komen, maar veeleer een dat goed is tot opbouwing waar dat nodig is, opdat het genade geeft aan hen die horen. (TELOS)
Efe 5:4 alsook oneerbaarheid, en zotte praat of lichtzinnige taal, die niet gepast zijn, maar veeleer dankzegging. (TELOS)
Bronnen
Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche Volk (Kampen: Kok, 1925-1931) s.v. Carnaval. Hieruit is op 26 feb. 2017 enige tekst genomen en verwerkt.
Christelijke feestdagen: Carnaval, op Infonu.nl. Geraadpleegd op 26 feb. 2017
Waarom je je in Oeteldonk niet verkleedt en Limburg vastelaovend viert, achtergrondinformatie op NOS.nl., 8 feb. 2018.