Cornelis Jansen
Cornelis Jansen (of Cornelius Jansen, Cornelius Jansenius) (1585-1638) was een rooms-katholiek priester, bisschop en theoloog in de Zuidelijke Nederlanden. In zijn hoofdwerk stelde hij, uitgaand van Augustinus van Hippo en ingaand tegen de jezuïeten, dat de mens door predestinatie is overgeleverd aan Gods Genade en niet uit vrije wil kan bijdragen aan zijn redding of verdoemenis, omdat ook zijn wil onvernietigbaar is voorbeschikt. Postuum werd dit jansenisme, dat ook een politieke component had, herhaaldelijk veroordeeld door de Kerk.
Cornelis Jansen werd geboren in 1585 te Acquoy in Noord-Holland. Vanaf 1602 studeerde hij in Leuven. Aldaar waren anti-jezuïtische uitingen niet vreemd. Michael Bajus had er gearbeid. In 1587 verwierp de faculteit aldaar 34 stellingen van de Jezuïeten Lesz en Hamel, omdat deze in strijd waren met de leer van Augustinus.
Jansen kwam te Parijs in aanraking met de zielezorger Jean du Verger de Hauranne, later de abt van St. Cyran. Met deze bestudeerde hij in Bayonne van 1611 —1619 Augustinus' werken. Sinds 1619 was Jansen een aanzienlijk leraar aan de universiteit te Leuven, in 1619 was hij doctor en in 1630 professor in de Heilige Schrift.
In 1636 werd hij bisschop in Iperen. Hij stierf in 1638.
Jansen was diep overtuigd van de noodzakelijkheid van een reformatie in de Rooms-Katholieke Kerk.
Bronnen
F. W. Grosheide, J.H. Landwehr, C. Lindeboom, J.C. Rullmann, Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche volk. Kampen: J.H. Kok, 1925-1931. Zes delen. Tekst van het lemma 'Jansen (Cornelis)' is onder wijziging verwerkt op 4 juni 2023.
Cornelius Jansenius (bisschop van Iper), op nl.wikipedia.org. Enige tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 4 juni 2023.