Doodgeboorte

Doodgeboorte is het ter-wereld-komen van een dood kind, de geboorte van een kind dat is overleden tijdens de zwangerschap of kort na de geboorte is overleden.

Synoniemen

Woorden met (bijna) dezelfde betekenis zijn miskraam, misgeboorte en misdracht. Een miskraam is de voortijdige baring van een onder- of onontwikkelde vrucht die niet levensvatbaar is. Een synoniem van miskraam is misgeboorte. Dit woord kan ook slaan op een onvoldragen vrucht of op een niet welgeschapen vrucht die geboren is.

Pre 6:3  Indien iemand honderd kinderen verwekte en vele jaren leefde en even aanzienlijk was als hoogbejaard, maar hij niet verzadigd werd van het goede en ook geen begrafenis had, ik zeg: een misgeboorte is er beter aan toe dan hij, Pre 6:4  want in ijdelheid komt ze en in duisternis gaat ze en met duisternis wordt de naam ervan bedekt; ook heeft ze de zon aanschouwd noch gekend. Pre 6:5  Deze heeft rust, maar hij niet. (NBG51)

De Statenvertaling heeft hier 'misdracht'. Misdracht verwijst naar een miskraam of een misgeboorte. David wenst dat de goddelozen zijn als een misgeboorte.

Ps 58:8   (9) Laten zij vergaan als een smeltende slak; laat hen, [als] de misgeboorte van een vrouw, de zon niet zien. (HSV)

De Statenvertaling en de NBG51-vertaling hebben hier 'misdracht'.

Het Engelse equivalent van doodgeboorte is stillbirth.

De medische uitdrukking voor het overlijden van een kind tijdens de zwangerschap is intra-uteriene vruchtdood. Een synoniem hiervan is sterfte ante partum. Onder deze medische termen wordt verstaan (anno 2020) het overlijden van de foetus in de baarmoeder vanaf de 16e zwangerschapsweek (112 dagen) en vóór het op gang komen van de bevalling. Internationaal worden verschillende ondergrenzen van de zwangerschapsduur gebruikt.

Vóórkomen

In de eerste drie maanden is de kans op een miskraam het grootst. Daarna is de kans dat het misgaat erg klein is. Toch overlijdt nog ongeveer één op de honderd kinderen tijdens het verdere verloop van de zwangerschap of rond de bevalling. In Nederland werden in het jaar 2016 811 kinderen dood geboren. Hieronder een grafiek met cijfers uit Engeland en Wales.

Doodgeboorten in Engeland en Wales per 1000 geboorten.

Voordeel van een doodgeborene

De doodgeborene heeft, onder zeker opzicht, een voordeel boven de levenden.

Job, in zijn ellende en neerslachtigheid, wenste zichzelf een doodgeboorte, omdat de huidige ellende hem dan niet zou zijn overkomen.

Job 3:11 Waarom ben ik niet van de baarmoeder af gestorven, [en] heb ik de geest [niet] gegeven toen ik uit de buik naar buiten kwam? Job 3:13  Want [dan] zou ik nu neerliggen en stil zijn; ik zou slapen, dan zou ik rust hebben, Job 3:16  Of ik zou er, als een verborgen misgeboorte, niet zijn; als de kleine kinderen [die] het licht niet gezien hebben. (HSV)

Niet alleen Job, ook Elia, Jona en Jeremia wensten te sterven, toen zij in ongelukkige levensomstandigheden waren. Maar bij deze mannen, die evenwel in het vaste geloof aan Gods beloften stonden, was de doodswens steeds het teken van een verzoeking, die het hart ter neer drukt en de zon van Gods genade verduistert, en van een gevoel van Godverlatenheid. Volgens de Prediker is zijn de kinderen die in de moederschoot overleden beter af dan de onderdrukte levenden.

Pre 4:1 Wederom aanschouwde ik alle onderdrukkingen die onder de zon geschieden, en zie: tranen der onderdrukten, en zij hadden geen trooster; maar aan de zijde hunner onderdrukkers was macht; en zij hadden geen trooster. Pre 4:2  Daarom prees ik de doden die reeds lang gestorven zijn, gelukkig boven de levenden die nog in leven zijn, Pre 4:3  en gelukkiger dan die allen [prees ik] degene, die er nog niet geweest is, die nog niet heeft aanschouwd het boze werk dat onder de zon geschiedt. (NBG51)

Smart om een doodgeborene

Johannes Hermanus Gunning J. Hzn. (1858-1940) schreef in 1929 over de smart die moeders (en ook vaders) doorleven na de bevalling van een dood kindje:

Monument voor doodgeboren kinderen, op een rooms-katholiek kerkhof te Groningen (Nederland). Gemaakt door Jikke Jager.

Onder de vele raadsels die deze arme aarde biedt, heb ik dat van de doodgeboren kindjes altijd een van de smartelijkste gevonden. Moedersmart zonder moedervreugde. Hoeveel stille, blijde hoop, hoeveel liefelijke verwachting is dan opeens verijdeld! Hoe donker is deze weg voor het ouderpaar, dat toch geen ouderblijdschap genieten mag! Ik heb ergens van Jean Paul een woord gelezen, dat ik hier overneem. 

Het is hartontroerend na te denken over die kleine mens, die uit de eerste sluimer van het leven in de slaap van de dood is overgegaan; wiens ogen gesloten zijn op aarde, zonder ooit zijn ouders, die hem wenend nablikken, gezien te hebben; dien men liefhad, maar die zelf hier beneden de liefde niet heeft leren kennen; wiens kleine mond tot stof wordt, zonder één woord te hebben gestameld, en wiens aangezicht in de nacht wordt weggeborgen, zonder dat het op onze wereld van een eerste glimlach heeft geblonken. Deze vroeggeplukte bladerknopjes van onze aarde zullen wel hier of daar een stam vinden, waarop de God van het leven hen zal overenten. Deze bloemen, die reeds in de morgen zich sloten, zullen wel een morgenzon ontmoeten, die hen opnieuw zal openen.

Registratie in het bevolkingsregister

Vanaf 4 februari 2019 kunnen doodgeboren kinderen in Nederland worden geregistreerd in het bevolkingsregister. Voordien stond in het burgerlijk wetsboek: komt een kind dood ter wereld, dan wordt het geacht nooit te hebben bestaan. Het was pijnlijk voor moeders te vernemen dat hun doodgeboren kindje wettelijk gezin niet bestond, en als dit haar tweede kindje was, zij wettelijk gezien maar één kind had. Door een wetswijziging hebben de doodgeborenen nu formeel bestaansrecht en hebben ouders de mogelijkheid om hun doodgeboren kind aan te geven bij de gemeente. Ook kinderen die na een miskraam in de eerste vier maanden van hun prille bestaan overlijden, kunnen een plek krijgen in het persoonsregister van de gemeente.

Lu 20:38  Hij nu is niet een God van doden maar van levenden; want voor Hem leven zij allen. (Telos)

Varia

Gedenkplaats in Neu-Bottenbroch, Nordrhein-Westfalen, Deutsland, ter gedachtenis aan doodgeboren kinderen. Afgebeeld wordt de Heiland met kinderen die bij hem gebracht worden. "Zij nu brachten ook de kleine kinderen bij Hem, opdat Hij hen zou aanraken; toen de discipelen dit echter zagen, bestraften zij hen. Jezus echter riep hen bij Zich en zei: Laat de kinderen bij Mij komen en verhindert ze niet, want van de zodanigen is het koninkrijk van God." (Luc. 18:15-16). De plaat met de tekst zegt, vertaald: Gedenkplaats van doodgeboren kinderen. Geen stap op deze aarde gezet en toch onuitwisbare sporen in mijn hart achtergelaten.

Meer informatie

Willie Zeldenrust-ten Harkel, Hemelkinderen. Scholten Uitgeverij, 2020. De schrijfster beschrijft treffend naar beleving en verwerking na de doodgeboorte van haar zoontje. "Ze beschrijft niet alleen haar eigen verhaal, maar ook de ervaringen van andere vrouwen in een soortgelijke situatie. ‘Hemelkinderen’ biedt herkenning en troost, zonder gemakkelijke antwoorden of clichés, maar vanuit een doorleefd geloof in Gods troostvolle beloften, voor alle moeders (en vaders) die hetzelfde verdriet doormaken." (Uitgever)

Bron

Intra-uterine vruchtdood, nl.wikipedia.org. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 29 juni 2020.