Europese Unie

De Europese Unie (EU) is de grootste gemeenschap van landen in het werelddeel Europa en is ontstaan in 1958. De unie telt 28 aangesloten landen (in 2014) met in totaal bijna 504 miljoen inwoners (stand 2012).

Kenmerken van deze vereniging van Europese naties:

• een financieel-economische reus met één munt
• een politieke dwerg, een puber, die innerlijk verdeeld is over veel zaken en (nog) geen leidende rol speelt op het wereldtoneel  
• een militaire peuter

Mentaliteit. Europa is na de twee wereldoorlogen gewend geraakt aan interne vrede en stabiliteit. "Wij zijn in 1989, toen de muur viel, in een strandstoel gaan zitten, we hebben ons een glas witte wijn laten inschenken en vervolgens dachten we: de Amerikanen zorgen voor onze veiligheid, de Russen voor onze energie en de Chinezen maken alles wat wij niet kunnen of willen maken tegen een behoorlijke prijs en tegelijkertijd exporteren wij onze audi's en volkswagens naar China. Dat was de mentaliteit" (Jaap de Hoop Scheffer, 25 november 2023)

Hoofdtaken voor de Europese unie zijn:

- beschermen en bevorderen van de Europese vrije markt, zoals het verder wegnemen van economische belemmeringen

- aanpak van grensoverschrijdende problemen: milieu, asiel/migratie, criminaliteit. Om bijv. Internationale bendes aan te pakken moeten justitie en politie van de lidstaten samenwerken. 

Instellingen van de EU

De Europese Unie kent vier instellingen:

1. de Europese Raad
2. de Raad van Ministers
3. de Europese Commissie
4. het Europees Parlement.

Europese Raad. Dat zijn alle regeringsleiders van de lidstaten. Zij ontmoeten elkaar regelmatig op de driemaandelijkse vergaderingen van de Europese Raad (niet te verwarren met de Raad van ministers). Zij zetten de hoofdlijnen van het beleid (de belangrijkste doelen) uit.

De voorzitter van de Europese Raad is de Europese president. Als eerste president werd in 2009 de Belgische christen-democratische politicus Herman van Rompuy gekozen. Hij zit de vergaderingen van de Europese Raad voor en vertegenwoordigt de EU in internationale topontmoetingen.

Raad van ministers. Deze raad is de belangrijkste besluitvormingsinstantie binnen de EU. Er zijn meerdere raden, bijvoorbeeld alle ministers van Landbouw of van Buitenlandse Zaken. Die nemen samen besluiten.

Europese Commissie. Deze voert de besluiten van de Raad van Ministers uit en houdt zich bezig met het dagelijks bestuur van de EU. Zij is dus een soort regering.

Samenstelling. De commissie bestaat uit 28 commissarissen ('euro-commissarissen'), één uit iedere lidstaat. Het Europees Parlement moet de leden van de Europese Commissie goedkeuren.

Nederland was van 2004 - 2014 in de Europese Commissie vertegenwoordigd met Neelie Kroes, lid van de VVD. Zij had de belangrijke portefeuille Concurrentie en kreeg alom lof voor de manier waarop zij haar werk deed.

Voorzitter. De voorzitter van de Commissie is één van de machtigste mensen binnen de EU. Het Europees Parlement stemt over de voorzitter van de Commissie.

Taak. De commissie maakt voorstellen voor wetgeving. Daarna volgt een procedure, die per onderwerp kan verschillen, waarbij het Parlement en de Raad, met daarin van elk van de 27 regeringen een minister, een besluit nemen over de voorgelegde plannen. De commissie beheert de financiën en controleert of landen de regels wel naleven.

Elk pril EU-voorstel gaat ter beoordeling naar de nationale parlementen. De minister (of staatssecretaris), die na het debat afreist naar Brussel of Luxemburg voor overleg met andere EU-ministers, krijgt dan een opdracht mee. Met voldoende steun van andere nationale parlementen kan een wetsvoorstel worden tegenhouden of aangepast.

Ambtenaren. Voor de commissie werken 32.000 mensen (stand 2009). Het hoofdkantoor van de commissie is gevestigd in Brussel. Op het hoofdkantoor werken ongeveer 2700 ambtenaren (2009). 

Europees Parlement. Over het Europees Parlement, de verkiezing van de leden en de invloed van de burger op de vier instellingen van de EU, zie Europese Unie/Parlement en verkiezing voor het hoofdartikel.

Geld

De uitgaven van de EU begroot voor 2010 bedragen 122,9 miljard euro. Het overgrote deel van het budget is bestemd voor arme Europese regio's, landbouw en platteland.

EU en Christendom

Europa en de Europese Unie hebben christelijke waarden als gemeengoed. „Wat Europa samenbrengt, niet samenhoudt, is de rij waarden die weliswaar uit het christendom afkomstig zijn, maar nu ook algemeengoed zijn; waarbij de ander in het middelpunt staat. De kern van het christendom is de liefde tot God en tot de mensen. Dat laatste kunnen we met velen delen. Op dat punt is zeer grote nood.” (Herman van Rompuy, voorzitter van de Europese Raad, 2011). 

Hoewel Europa gestempeld is door het christendom, zijn er ideologische tendenzen die tegen christelijke normen en waarden indruisen. In 2009 maakte de Europese commissie aan Engeland duidelijk dat kerken geen homoseksuelen mogen weigeren voor een kerkelijke functie op grond van hun homoseksuele levensstijl. Dat zou onwettige discriminatie zijn.

Problemen

In meerdere landen van de EU worden (anno 2014) deze problemen gevoeld:

• de arbeidsmigratie met ongelijke concurrentie, bijvoorbeeld Poolse vrachtwagenchauffeurs werken voor minder loon dan hun Nederlandse collega's en krijgen daarom werk in Nederland, met als gevolg dat Nederlandse chauffeurs werkeloos thuis zitten
• door de open grenzen en weggevallen grenscontroles komen criminele bendes makkelijk binnen
• de immigranten en vluchtelingen van buiten de EU
• het verlies van soevereiniteit, de regels en wetten die Brussel oplegt.
• het geld dat van rijke landen naar economische zwakke landen gaat om hen voor faillisement te behoeden

Nederland en de EU

Een Nederlands gezin betaalt via belastinggelden 1100 euro per jaar aan de EU, in Duitsland betalen gezinnen de helft van dat bedrag en in Frankrijk eenzesde (2009). Nederlanders betalen dus relatief veel. Ongeveer de helft van de Nederlandse wetgeving stamt uit Brussel (2009); dus de EU bepaalt voor een groot deel de wetgeving van Nederland.

Ontwikkeling

De ontwikkeling van de EU toont uitbreiding en integratie. Crisissen nopen de EU-landen meer samen te werken en jagen zo de ontwikkeling van de EU aan. Jean Monnet (1888-1979), een van de grondleggers van de EU, zei: "Europa zal worden gesmeed in een crisis en zal de som zijn van de oplossingen die voor die crises worden aangenomen".

Geschiedenis

1951: In West-Europa vormt zich de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), die een intern-Europese markt voor kolen en staal wil scheppen. De gemeenschap omvat zes landen: België, Nederland, Luxemburg, West-Duitsland, Frankrijk en Italië.

1958: De economische samenwerking breidt zich uit naar alle sectoren van de economie. In dit jaar ontstaat de Europese Economische Gemeentschap (EEG).

In 1958 komt het Europese Parlement voor het eerst bijeen. De openingszitting wordt gehouden in Straatsburg, Frankrijk. Het Parlement vervangt de Gemeenschappelijke Vergadering van het EGKS. De lidstaten zijn België, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland en Duitsland.

1973. Toetreding van Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken.

1979: Eerste Europese verkiezingen. Sindsdien gaan de Europese burgers om de vijf jaar naar de stembus om rechtstreeks de samenstelling van het Europese Parlement te bepalen. Voor die tijd was er sprake van een zogeheten dubbelmandaat. De zetels werden toen bezet door afgevaardigden uit de nationale parlementen.

In 1979 wordt het Europees Parlement voor het eerst rechtstreeks gekozen. Het nieuwe parlement bestaat uit 410 leden, afkomstig uit 9 EG-lidstaten (België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Italië, Duitsland, Ierland, Verenigd Koninkrijk en Denemarken). Eens in de vijf jaar zijn er verkiezingen. Deze termijn van vijf jaar is vastgelegd in het Europees Verdrag.

1981. Toetreding van Griekenland.

1986. Toetreding van Spanje en Portugal.

1993: Sinds dit jaar heet de EEG de Europese Unie (EU). Sindsdien maakt de EU een grote uitbreiding door, met name in het oosten van Europa.

1995: Toetreding van Oostenrijk, Zweden en Finland. De EU bestaat nu uit 15 landen.

1999: Invoering van de euro.

2004: Tien nieuwe lidstaten (Cyprus, Hongarije, Estland, Litouwen, Letland, Malta, Polen, Slowakije, Tsjechië en Slovenië) treden tot de EU toe, waardoor het totaal aantal lidstaten op 25 komt.

2007: De EU wordt uitgebreid met twee nieuwe lidstaten: Roemenië en Bulgarije.

2010: De gemiddelde werkloosheid in de zeventien eurolanden ligt in 2010 op 10,4 procent. In de eurozone hebben 16,5 miljoen mensen geen baan. Het werkloosheidspercentage is het hoogste sinds de invoering van de euro. De grootste stijgingen van de werkeloosheid zijn dit jaar in Griekenland, Cyprus en Spanje. In die landen is rond de 20 procent van de beroepsbevolking werkloos. Oostenrijk heeft het laagste percentage arbeidslozen: 4,1.

2013. Toetreding van Kroatië.

Load video

YouTube

YouTube might collect personal data. Privacy Policy

ContinueDismiss

The History of the European Union: Every Year. Youtube.com: gebruiker EmperorTigerstar, 31 jan. 2020. Geschiedenis van de Europese Unie 1952 - 2020.

2019. De EU geeft bijna € 5,5 miljoen subsidiegeld uit aan niet-gouvernementele organisaties die zich inzetten voor het bevorderen van de Palestijnse cultuur en het behoud van de Palestijnse identiteit in de oude stad van Jeruzalem en de omliggende gebieden.

2022. In februari valt Rusland buurland Oekraïne binnen. De EU kiest de kant van de belaagde soevereine staat. Het conflict heeft tot gevolg dat de eenheid van de Europese Unie steviger wordt: (meer) gezamenlijk buitenlands beleid, meer geld voor de (verwaarloosde) krijgsmacht, offensieve toepassing van economische en militaire machtsinstrumenten (sancties tegen Rusland, wapenleveranties aan Oerkraïne).

Meer informatie

De website van het Europese Parlement: http://www.europarl.europa.eu

Bron

Voor dit artikel is, onder toestemming, in mei 2009 tekst gebruikt uit het artikel Parlement met 736 zetels en 23 talen (door A.A.C. de Rooij) op RefDag.nl dd. 29 mei 2009.