Geluk

Geluk is het geheel van de gunstige omstandigheden die iemand te beurt vallen en/of de aangename toestand, waarin hij of zij dientengevolge verkeert, het gevoel van tevredenheid en innerlijke voldoening. 

Erven F. Bohn schreef: "Door geluk verstaan wij alle uitwendige goederen, voortreffelijkheden en omstandigheden welke door ons gewenst worden en door welke wij onze behoeften bevredigen, het leven aangenaam maken en ons vreugde verschaffen kunnen."

Ongeluk noemen wij het verlies van uitwendige goederen en voorrechten, onaangename voorvallen, tegenwerking van onze voornemens enz.  

Gelukkig is iemand die in gunstige omstandigheden verkeert en/of het gevoel heeft daarin te verkeren en geniet van de gunstige omstandigheden en de goede gang der zaken. 

Gelukzalig is ten hoogste gelukkig, in zalig geluk.

Voorspoed is beperkter dan geluk, daar het alleen betrekking heeft op de goede gang der zaken. Men kan voorspoed hebben en toch het ware geluk missen. 

Geluksgoederen. Gezondheid, eer, rijkdom, schoonheid enz. worden geluksgoederen genoemd. Het staat niet geheel in onze macht om geluksgoederen te verwerven, waarvan de verkrijging dikwijls van bijzondere omstandigheden afhangt. Niemand kan de uitwendige goederen geheel ontberen en het is de mens geoorloofd in een zekere mate daarnaar te streven. God heeft het zo ingericht dat de mens niet veel behoefte heeft aan uitwendige geluksgoederen en dat hij alles wat voor hem noodzakelijk is overal vinden kan. Iemand kan ruim bedeeld zijn met uitwendige geluksgoederen, maar innerlijk ongelukkig, onvoldaan zijn.  

Algemeen-menselijk verlangen. Er is een algemeen-menselijk verlangen naar geluk. Er leeft niemand in de wereld, die niet verlangt naar geluk. Een mens kan niet anders dan naar geluk verlangen. „Ik ben een kind, van God bemind, en tot geluk geschapen" heet het in een oud kinderrijmpje. En omdat wij tot geluk geschapen zijn, moeten wij ons wel naar het geluk uitstrekken. Als iemand er aan twijfelt, moet hij maar eens nagaan, waardoor zijn leven van dag tot dag, van uur tot uur geleid wordt, dan zal hij wel gewaarworden, welk een geweldige drijfveer die drang naar geluk is.

Wij jagen naar een meer bevredigende toestand: het kan zijn alleen voor onszelf, het kan ook zijn, dat wij meer voor de samenleving in haar geheel naar een betere inrichting zoeken, dat wij trachten naar een heilstaat.

De Gelukbrenger. De mensen, alle mensen verlangen naar geluk. Welnu, als wij van Jezus iets begrepen hebben, dan toch wel dit, dat Hij ons mensen gelukkig wil maken. Zijn naam duidt het reeds aan: 'Jezus', dat wil toch immers zeggen: Zaligmaker, wij zouden het ook aldus kunnen weergeven: Gelukbrenger. De mensen zoeken het geluk en Jezus brengt het geluk — dat sluit als een bus.

En nu staan wij niettemin voor het feit, dat door die mensen, die zoeken naar het geluk, de Gelukbrenger naar het kruis is verwezen. Maar door zijn dood en opstanding kan Jezus ons goederen aanbrengen die ons eeuwig gelukkig maken.

Ro 4:6 zoals ook David de mens gelukkig noemt wie God gerechtigheid toerekent, zonder werken: Ro 4:7 ‘Gelukkig zij van wie de wetteloosheden vergeven en van wie de zonden bedekt zijn. Ro 4:8 Gelukkig de man van wie de Heer de zonde geenszins toerekent’. (TELOS)

Wie in Hem gelooft heeft eeuwig leven en komt niet in het oordeel. Gelukkig zij die Hem niet gezien en toch geloofd hebben.

Joh 20:28 Thomas antwoordde en zei tot Hem: Mijn Heer en mijn God! Joh 20:29 Jezus zei tot hem: Omdat je Mij hebt gezien, heb je geloofd? Gelukkig zij die niet gezien en toch geloof hebben. (TELOS)

Bijzonder en tijdelijk geluk. Het geluk kan betrekking hebben op bijzondere tijdelijke omstandigheden. Zo Paulus, toen hij zich mocht verdedigen voor het aangezicht van koning Agrippa:

Hnd 26:2 Ik acht mij gelukkig, koning Agrippa, dat ik mij over alles waarvan ik door de Joden word beschuldigd, vandaag voor u mag verdedigen, (TELOS)

Voorwaarden voor geluk. God is de bron van geluk; Hij maakt ons gelukkig. Daarnaast dragen ook wijzelf bij aan ons geluk (of ongeluk). Wij zijn geen automaten waarin God een gelukskwartje stopt, waarna het fortuin er rinkelend uitrolt. Ons geluk hangt ook van onszelf af. Wij kunnen de Gelukbrenger aannemen of afwijzen. We kunnen leven op een manier die ons geluk bevordert of verhindert. Zo zegt Jacobus:

Jak 1:25 Maar wie zijn blik richt op de volmaakte wet, die van de vrijheid, en daarbij blijft, niet een vergeetachtig hoorder geworden maar een dader van het werk, die zal gelukkig zijn in zijn doen. (TELOS)

Uit de zaligsprekingen van de Heer Jezus (zie hieronder) komt naar voren

Oorzaken van geluksgevoel. Uit onderzoek blijkt dat geluksgevoel wordt bepaald:

1. Voor 50% door iemands genen, dus erfelijk aanleg
2. Voor 40% door de keuzes die iemand maakt, hoe hij of zij zich gedraagt
3. Voor 10% door iemands levensomstandigheden

Veel mensen zijn gelukkig of gelukkiger geworden toen de Heer Jezus in hun leven kwam.

Geluksbevordering. Geluk kan worden bevorderd door gehoorzaamheid aan Heer, die in staat is te doen boven ons bidden en denken.

Op de Amerikaanse universiteit Yale is sinds kort (stand 2019) een lesprogramma voor geluksbevordering om vooral de tweede geluksfactor (gedrag) gunstig te beïnvloeden. Dit programma is in korte tijd de populairste geworden in de geschiedenis van deze universiteit.

Gelukkig ondanks ... In de Schrift worden gelovige mensen gelukkig genoemd, terwijl hun tegenwoordige omstandigheden moeilijk zijn of althans te wensen overlaten. Zij worden gelukkig genoemd met het oog op (1) tegenwoordige gunstige omstandigheden in een schijnbaar slechts ongunstige situatie of (2) de toekomstige goederen die hen vast en zeker te beurt zullen vallen.

Petrus schrijft

1Pe 4:14 Als u in de naam van Christus smaad lijdt, bent u gelukkig, omdat de Geest van de heerlijkheid en kracht en Die van God op u rust. (TELOS)

1Pe 3:14 Maar al lijdt u ook ter wille van de gerechtigheid, gelukkig bent u. Vreest echter niet zoals zij vrezen, en wordt niet in verwarring gebracht, (TELOS)

De zaligsprekingen van de Heiland zien vooral op de toekomst, het toekomstige heil, waarom de Heer de ontvangers nu al gelukkig noemt:

Mt 5:3 Gelukkig de armen van geest, want van hen is het koninkrijk der hemelen.

Mt 5:4 Gelukkig zij die treuren, want zij zullen vertroost worden.

Mt 5:5 Gelukkig de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde beerven.

Mt 5:6 Gelukkig zij die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden.

Mt 5:7 Gelukkig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid verkrijgen.

Mt 5:8 Gelukkig de reinen van hart, want zij zullen God zien.

Mt 5:9 Gelukkig de vredestichters, want zij zullen zonen van God worden genoemd.

Mt 5:10 Gelukkig zij die worden vervolgd ter wille van de gerechtigheid, want van hen is het koninkrijk der hemelen.

Mt 5:11 Gelukkig bent u wanneer zij u smaden en vervolgen en liegend allerlei kwaad van u spreken ter wille van Mij.

Jacobus schrijft met het oog op de toekomstige gunstige omstandigheden:

Jak 1:12 Gelukkig de man die verzoeking verdraagt; want beproefd geworden zal hij de kroon van het leven ontvangen, die Hij beloofd heeft aan hen die Hem liefhebben. (TELOS)

Jak 5:11 Zie, wij prijzen hen gelukkig die volhard hebben. U hebt van de volharding van Job gehoord en hebt uit het einde van de Heer gezien dat de Heer vol genegenheid en ontfermend is. (TELOS)

De Heer Jezus zegt in het laatste hoofdstuk van de Bijbel:

Opb 22:14 Gelukkig zij die hun lange kleren wassen, opdat zij recht hebben op de boom van het leven en zij door de poorten de stad binnengaan. (TELOS)

'Gelukkigste landen'

Volgens een onderzoek, dat de mate van geluk vaststelt op bepaalde gronden, zijn de top 10 gelukkigste landen (anno 2019):

1. Finland
2. Denemarken
3. Noorwegen
4. IJsland
5. Nederland
6. Zwitserland
7. Zweden
8. Nieuw-Zeeland
9. Canada
10. Oostenrijk

Het zijn alle westerse landen. Alle Scandinavische landen zijn in deze top 10.

Geluk in Nederland

De jongeren van 2018 voelen zich minder gelukkig, minder tevreden dan die in 1997. Ouderen van 65 t/m 75 jaar daarentegen zijn gelukkiger geworden. Mogelijke oorzaken van het verminderde geluk onder jongeren:

1. prestatiedruk, werkdruk. Jongeren ervaren veel stress, hebben vaker burnout-klachten. Een kwart van de studenten hebben zulke klachten. Jongeren op middelbare scholen ervaren 2x zoveel werkdruk als in 2001. Dat komt ook doordat jongeren veel willen doen, ook in hun vrije tijd.
2. pessimisme over de toekomst i.v.m. de klimaatverandering, verharding en polarisatie in de samenleving (anno 2019). Huidige generatie 30-ers verdient minder dan ouders (anno 2019). Het is moeilijker geworden om een eigen woning te verkrijgen (anno 2019).

Bron

F.W.A. Korff, Het lijden van Christus (Zeist: J. Ploegsma, 1934) blz. 14-15. Hieruit is enige tekst verwerkt.