Historicisme

Uit Christipedia

Historicisme is, in de verklaring van profetische voorzeggingen in de Bijbel, een geschiedkundige verklaring en overeenkomstige overtuiging, die de vervulling van voorzeggingen plaatst in de loop van de geschiedenis. De voorzeggingen in het boek Daniël worden vervuld door de geschiedenis heen, in het verleden, het heden en de toekomst.

Voorbeelden. Hier zijn enkele voorbeelden van dit verklaringstype. Bij de vierde gerichtsbazuin (Opb. 8: 12) wordt het derde deel van zon, maan en sterren verduisterd, dus aan dag en nacht het derde deel van hun licht ontnomen. Sommigen hebben deze verduistering figuurlijk en historisch opgevat. De lutherse en piëtistische Duitse theoloog Johan Albregt Bengel (1687-1752) houdt, naar zijn chronologische verklaring, de verduistering voor de bezetting van de hoofdstad Rome door de Duitse volken in de 5de eeuw, evenals de verduisterende rook uit de bronnen van de afgrond (9:2) voor de verdonkering welke door het ontstaan van de Talmoed over de Joden is gekomen in de 6de eeuw. De verduistering van het dier en het rijk (16 : 10), is volgens Bengel nog aanstaande, maar volgens een andere verklaarder[1] reeds vervuld in de afbreuk die de Waldenzen aan het antichristelijke rijk deden.[2]

De twee getuigen die in Jeruzalem optreden (Opb. 11:3), "Zij vertegenwoordigen", aldus J. van Andel (1838-1910), "in de historische werkelijkheid al de heilige getuigen der gemeente, die sedert de Messiaansche tijden, tegen den geest der eeuw getuigd, en door hun woord de volken onder gericht gebracht hebben."[3]

Het teken van het Beest, genoemd in de Openbaring van Johannes, werd door de bekende theoloog en Bijbelcommentator Matthew Poole (1624-1697) symbolisch genomen. Hij dacht aan de belijdenis van het geloof en de godsdienst van de Valse Profeet, of de beloofde onderwerping aan zijn bevelen, en verbond dit met de handelwijze van het pausdom in enig land waar het de overhand heeft[4]. Ook de bekende commentator Matthew Henry (1662 –1714) duidt het merkteken in symbolische zin en ook hij verbindt het met de pauselijke macht: "Waarschijnlijk betekenen het [merkteken, de naam] en [het] [getal] van het beest alle hetzelfde ding: zij, die openlijk belijdenis doen van hun gehoorzaamheid en onderwerping aan de pauselijke macht, dragen zijn naam aan hun voorhoofden; zij, die zich verbinden om met alle kracht den invloed en de macht van het pauselijk gezag te bevorderen, dragen het in hun rechterhand. Men zegt dat paus Martin V, in zijn bul op het concilie te Constanz, aan de Roomsch-Katholieken verbood enigen ketter te veroorloven in hun landen te wonen, geldzaken te doen, handel te drijven, of enige burgerlijke betrekking te bekleden; en dat is een zeer duidelijke uitlegging van deze profetie."[5]

Alternatieven. Alternatieve verklaringstypen zijn futurisme, preterisme en idealisme[6].

Kritiek. Historicistische verklaringen van profetische voorzeggingen zijn bekritiseerd om hun tegenstrijdigheden, speculaties en wisselvalligheid. Historicistische lezingen van het boek Openbaring van Johannes worden na verloop van tijd herzien, omdat er nieuwe gebeurtenissen plaatsvinden en nieuwe figuren op het wereldtoneel verschijnen.

Aanhangers. Historicisme was de overtuiging van de meerderheid van de protestantse hervormers, waaronder Maarten Luther, Johannes Calvin, Thomas Cranmer, John Knox en anderen. Zij zagen in de paus de Antichrist en in de Rooms-Katholieke Kerk de Grote Hoer uit het laatste Bijbelboek. De Rooms-Katholieke kerk verweerde zich, tijdens de contrareformatie, met een preteristische of een futuristische uitleg. Waar de protestanten sommige profetische voorzeggingen uitlegden als de beschrijving van een langdurig gebeuren waarin de paus als de Antichrist een centrale rol speelt, brachten katholieke theologen daartegen in dat de voorzeggingen over het Beest en de Antichrist al in de Romeinse keizertijd in vervulling waren gegaan, ten tijde van gruwelijke christenvervolgingen (preteristische verklaring). Daarnaast kwam in rooms-katholieke kring het standpunt op, dat de vervulling van de voorzeggingen aangaande de Antichrist nog in de toekomst lag (futuristische verklaring).[7]

Het historicisme werd na 1850 minder vaak toegepast[8]. Historicistische interpretaties van Bijbelse voorzeggingen vindt men bij Zevende-dags Adventisten en Jehohah's Getuigen.

Meer informatie

Historicism_(Christianity), en.wikipedia.org

Historicist Commentaries on Revelation, ReformedBooksOnline.com. Verdedigt het historicisme.

Bron

Historicism_(Christianity), en.wikipedia.org. Enige tekst van dit artikel is vertaald en verwerkt op 16 aug. 2020.

Voetnoten

  1. H. Zeller, Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijke volk. Tweede deel K - Z. ('s Gravenhage: M.J. Visser, 1872) s.v. Verduisteren. Zeller noemt Büchner, zonder nadere aanduiding. Vermoedelijk verwijst hij naar de protestantse theoloog Gottfried Büchner (1701-1780).
  2. H. Zeller, Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijke volk. Tweede deel K - Z. ('s Gravenhage: M.J. Visser, 1872) s.v. Verduisteren. Enige tekst van dit lemma is op 27 aug. 2019 onder wijziging verwerkt.
  3. J. van Andel, Handleiding bij de beoefening der gewijde geschiedenis (1892), blz. 479.
  4. Patrik, Polus en Wels, de Verklaring van de Geheele Heilige Schrift, door eenigen van de voornaamste Engelsche Godgeleerden (18e eeuw). Commentaar bij Opb. 13:16.
  5. Matthew Henry's commentaar op Opb. 13:11-18
  6. Zie Openbaring van Johannes#Vier verklaringstypen
  7. R.H. Kielman, In het laatste der dagen. Eindtijdverwachting in Nederland op de drempel van de moderne tijd (1790-1880). Proefschrift (2017). Blz. 35.
  8. Historicist Commentaries on Revelation, ReformedBooksOnline.com.