India: verschil tussen versies
kGeen bewerkingssamenvatting |
k (→Christenen) |
||
| (13 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''India''', een groot land in Azië, telt 1,21 miljard inwoners (2011)<ref>Nieuwsbericht Nederlandse Omroep Stichting (NOS) dd. 31 maart 2011.</ref>. De hoofdstad is New Delhi. De naam India komt van de naam van de rivier de ''Indus'' (resp. Indos), van Perzisch ''hind'', Sanskriet ''sindhu'' (= rivier, stroom). |
'''India''', een groot land in Azië, telt 1,21 miljard inwoners (2011)<ref name=":0">Nieuwsbericht Nederlandse Omroep Stichting (NOS) dd. 31 maart 2011.</ref>. De hoofdstad is New Delhi. De naam India komt van de naam van de rivier de ''Indus'' (resp. Indos), van Perzisch ''hind'', Sanskriet ''sindhu'' (= rivier, stroom). |
||
| ⚫ | |||
{| class="wikitable" style="border:0; float:right; margin-left: 20px;" |
|||
| <display_map height="400px" width="600px" zoom="3" service="leaflet">India</display_map>Ligging van Nazareth |
|||
|} |
|||
| ⚫ | Het land is verdeeld in 28 deelstaten (anno 2011). [[Bestand:India states and union territories map.svg|miniatuur|984x984px|Het land India en zijn staten.|geen]]'''Bestuur.''' De grootste politieke partijen zijn de Congrespartij en de nationalistisch-hindoeïstische BJP. Het parlement telt 543 zetels. In totaal kunnen ruim 700 miljoen Indiërs hun stem uitbrengen (2009). |
||
| ⚫ | |||
'''Religie.''' Ongeveer 83% van de bevolking is hindoeïstisch, 11% is (soennietisch) islamitisch (m.n. in Jammu en Kashmir), 2,4% is christen, 1,9% zijn Sikhs (in het noordwesten) en 0,7% is boeddhistisch (stand 1991). |
|||
| ⚫ | |||
India kent officieel vrijheid van godsdienst (anno 2018). Maar in enkele van India's deelstaten gelden (anno 2011) anti-bekeringswetten. Sinds 2006 is het in alle deelstaten mogelijk om op basis van een verordening voor 'religieuze harmonie' evangelisten te straffen. Volgens een hulporganisatie voor verdrukte christenen verandert India "in hoog tempo in een radicale hindoe-staat"<ref>''Open Doors'', fondsverwervingsbrief van 24 sept. 2018 over India. </ref>. |
|||
Ouders in India hebben een sterke voorkeur voor jongens. Op elke 1000 jongens zijn maar 914 meisje (2011), in 2001: 927< |
Ouders in India hebben een sterke voorkeur voor jongens. Op elke 1000 jongens zijn maar 914 meisje (2011), in 2001: 927<ref name=":0" />. |
||
Bangalore is het centrum India's technologie. |
India is de 5e economische macht in de wereld (stand 2023). Bangalore is het centrum van India's technologie. De tegenstellingen tussen arm en rijk zijn groot. |
||
== Christenen == |
== Christenen == |
||
Van de christenen is iets meer dan de helft rooms-katholiek. India kent veel christenen buiten de kerk< |
Van de christenen is iets meer dan de helft rooms-katholiek. India kent veel christenen buiten de kerk<ref>Artikel [http://www.refdag.nl/artikel/1390527/India+kent+veel+christenen+buiten+de+kerk.html India kent veel christenen buiten de kerk], op Refdag.nl</ref>. Er bestaat een Wereldwijde Raad van Indiase Christenen (GCIC). Er zijn ca. 1600 '[[Vergadering van Gelovigen|Vergaderingen van gelovigen]]' (2011). |
||
De apostel Thomas bracht het evangelie in India. Hij stierf omstreeks 52 na Christus de marteldood in het zuiden van India< |
'''Oorsprong.''' De apostel Thomas bracht het evangelie in India. Hij stierf omstreeks 52 na Christus de marteldood in het zuiden van India<ref name=":1">Jeffrey Schipper, [http://www.cip.nl/nieuwsbericht_detail.asp?id=13901 Vorig jaar ruim 150 aanvallen op christenen in India], nieuwsartikel op CIP, 6 januari 2010</ref>. |
||
'''Verdrukking.''' India is vijandiger geworden tegenover christenen. Deze vijandschap blijkt van de zijde van radicale hindoes en moslims. Radicale hindoes willen hun land zuiveren van alle andere godsdiensten. Daartoe gaan ze vernielingen in kerken, bedreiging, marteling en moord niet uit de weg. Behalve geweld worden ook juridische middelen aangewend: vervolgers maken steeds meer gebruik van India's godsdienstwetten om voorgangers en kerken tegen te werken. Er zijn antibekeringswetten die voorschrijven dat een Indiër zich niet van het hindoeïsme mag afkeren<ref name=":3">Bron: Fondswervingsbrief van ''Open Doors'', mei 2024. </ref>. |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
India lijkt vijandiger te worden tegenover christenen. Deze vijandschap blijkt van de zijde van radicale hindoeisten en moslims. Gewelddadige aanvallen op christenen nemen toe. |
|||
Gewelddadige aanvallen op christenen nemen toe. In 2015 stond India op de 21e plaats van de 'Ranglijst Christenvervolging' van Open Doors, in 2018 staat het land op de 11e plaats, ook in 2024 staat India op plaats 11. Iemand vertelt hoe radicale hindoes zijn christelijke gemeenschap aanvielen: |
|||
| ⚫ | In 2008 vond de tot dan meest gruwelijke aanval tegen christenen plaats in de geschiedenis van de Indiase kerk. Een radicale hindoe-leider werd toen in |
||
”''Ze gooiden stenen tegen de huizen van christenen, ramden met bijlen op de deuren, sloegen de ruiten van de kerk in en stichtten er brand. Alles wat we in jaren hadden opgebouwd, werd binnen enkele uren in de as gelegd. Het brak mijn hart.''"<ref name=":3" /> |
|||
| ⚫ | In 2008 vond de tot dan meest gruwelijke aanval tegen christenen plaats in de geschiedenis van de Indiase kerk. Een radicale hindoe-leider werd toen in de oostelijke deelstaat Orissa om het leven gebracht. Hoewel maoïsten de verantwoordelijkheid opeisten voor de moord, kregen plaatselijke christenen de schuld en namen hindoe-extremisten wraak. Er vonden grootschalige gewelddadigheden plaats die meer dan twee maanden duurden<ref name=":1" />. |
||
In 2009 vonden 177 aanvallen tegen christenen plaats, deels een nasleep van de gebeurtenissen in 2008. De meeste aanvallen vonden plaats in de deelstaten Karnataka (72 aanvallen), Madhya Pradesh, Chattisgarh en Andhra Pradesh. Sinds de hindoe-nationalistische partij Bharatiya Janata Party (BJP) in 1998 deel uitmaakt van de regering in Karnataka, zijn christenen in het westen van de deelstaat het doelwit van aanvallen< |
In 2009 vonden 177 aanvallen tegen christenen plaats, deels een nasleep van de gebeurtenissen in 2008. De meeste aanvallen vonden plaats in de deelstaten Karnataka (72 aanvallen), Madhya Pradesh, Chattisgarh en Andhra Pradesh. Sinds de hindoe-nationalistische partij Bharatiya Janata Party (BJP) in 1998 deel uitmaakt van de regering in Karnataka, zijn christenen in het westen van de deelstaat het doelwit van aanvallen<ref name=":1" />. |
||
| ⚫ | Een Bijbelleraar die de deelstaat Orissa en haar hoofdstad Bhubaneswar bezocht, schreef in zijn verslag (2014): ''"Er is hier veel directe aanbidding van boze geesten, dat wil zeggen zonder gebruikmaking van beelden. Bij binnenkomst van de stad zagen we boven de weg een opschrift: Welkom in de stad van de tempels. Het is een hoofdkwartier van de demonenaanbidders. Het is een heel vijandig gebied. In 2008/2009 zijn in diverse dorpen ruim honderd christenen door woedende Hindoes gedood, onder wie meerdere voorgangers."'' |
||
In 2010 vonden de meeste aanvallen op christenen plaats in de deelstaat Karnataka<ref>Artikel 'De gevolgen van geloven in India', in: ''Stem van vervolgde christenen'', juli/augustus 2001, een uitgave van de Stichting De Ondergrondse Kerk. </ref>. |
|||
Een Nederlandse Bijbelleraar en evangelist meldde in april 2022<ref>Om reden van zijn veiligheid laten we de naam van de persoon en het bron van het bericht onvermeld. Het een en ander is in april 2022 bekend bij [[Gebruiker:Kees Langeveld|Kees Langeveld]].</ref>: "''In de staat Karnataka waren hevige vervolgingen en bedreigingen door radicale hindoes, maar onze Heer is machtiger dan zij, we leven nog. Te midden van dit alles hebben we in de maand december aan meer dan vierhonderd gezinnen kleding uitgedeeld voor weduwen en wezen die hun ouders verloren in de tijd van covid.''" |
|||
| ⚫ | Veel radicale hindoegroepen beschuldigen christelijke organisaties van gedwongen bekeringen door hersenspoeling en economische prikkels. Onder druk van extremistische hindoe's vinden 'herbekeringen' van christenen tot het hindoëïsme plaats. Een hindoegroep beweerde in 2009 dat het aantal herbekeringen inmiddels was opgelopen tot 94.000<ref>Nieuwsartikel [http://www.katholieknieuwsblad.nl/archief/Artikelen/2009/10/29/6000_christenen_gedwongen_hindoe_te_worden 6000 christenen gedwongen hindoe te worden], op KatholiekNieuwsblad.nl dd. 29 oktober 2009</ref>. |
||
| ⚫ | |||
{| class="wikitable" |
|||
| ⚫ | |||
|} |
|||
In 2010 vonden de meeste aanvallen op christenen plaats in de deelstaat Karnataka<sup>[6]</sup> |
|||
Dat God ook een radicale hindoe tot Zich kan trekken, bewijst het volgende geval: |
|||
| ⚫ | Veel radicale hindoegroepen beschuldigen christelijke organisaties van gedwongen bekeringen door hersenspoeling en economische prikkels. Onder druk van extremistische hindoe's vinden 'herbekeringen' van christenen tot het hindoëïsme plaats. Een hindoegroep beweerde in 2009 dat het aantal herbekeringen inmiddels was opgelopen tot 94.000< |
||
''<nowiki/>'Indiase Paulus''' |
|||
In India leefde een man genaamd Paul die fanatiek deelnam aan uitschelden en bekogelen van christelijke voorgangers die in zijn dorp komen. Zijn stellige overtuiging was dat een Indiër hindoe is en daarmee uit. Wanneer hij ziek wordt en de wanhoop nabij is, krijgt hij een droom waarin een kruis te zien is. Een christin legt hem later uit dat het kruis een teken van Jezus is en dat Paul op zoek moet naar een kerk of dominee. Na een tijd van worstelen met zichzelf durft hij de stap te zetten. Hij vraagt hulp aan een predikant die hij vervolgd en met stenen bekogeld heeft. De voorganger vergeeft hem en leidt hem tot de Heer Jezus. Niet lang daarna voelt de bekeerling zich geroepen om een kerk te beginnen in zijn dorp. De vervolger is, evenals [[Paulus|Paulus van Tarsus]] in de eerste eeuw, een verkondiger van het evangelie geworden <ref>Bron: [[Stichting De Ondergrondse Kerk (SDOK)|Stichting De Ondergrondse Kerk]], elektronische nieuwsbrief van 27 juli 2020.</ref> |
|||
=== Deelstaten met christelijke meerderheid === |
|||
| ⚫ | |||
Drie deelstaten hebben een christelijke meerderheid (2011)<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Nagaland Nagaland], en.wikipedia.org. Geraadpleegd op 4 aug. 2020.</ref>: Meghalya, Mizoram en Nagaland, alle drie gelegen in het noordoosten van Inia. In Nagaland, dat 2,3 miljoen inwoners telt<ref name=":2">''Christenen voor Israël'', nieuwsbrief juli 2020.</ref>, is 90% christen<ref name=":2" />. Ze genieten er veel vrijheid. In Dimupar, met meer dan een miljoen inwoners de grootste stad van Nagaland (2020)<ref name=":2" />, zijn de winkels zelfs op zondag gesloten. De kerken groeien er in omvang (2020)<ref name=":2" />. |
|||
== Buitenlandse betrekkingen == |
|||
De verhoudingen met de buurlanden Pakistan en China zijn gespannen. |
|||
== Geschiedenis == |
== Geschiedenis == |
||
Enkele notities om te beginnen |
Enkele notities om te beginnen: |
||
1872: Eerste volkstelling |
1872: Eerste volkstelling |
||
2008: In deelstaat Orissa worden veel christenen vermoord door hindoe-extremisten naar aanleiding van de dood van een radicale Hindoe-leider, wiens dood door maoisten werd opgeëist. |
2008: In deelstaat Orissa worden veel christenen vermoord door hindoe-extremisten naar aanleiding van de dood van een radicale Hindoe-leider, wiens dood door maoisten werd opgeëist. |
||
2009. Tegen christenen vinden 177 aanvallen plaats. |
|||
2011: Van 2001 tot 2011 is de bevolking gegroeid met 181 miljoen, een stijging van 17,6 procent. |
2011: Van 2001 tot 2011 is de bevolking gegroeid met 181 miljoen, een stijging van 17,6 procent. |
||
2022. Aantal aanvallen op kerken, huizen en christelijke scholen: 284<ref name=":3" />. |
|||
2023. Aantal aanvallen op kerken, huizen en christelijke scholen: 9.678<ref name=":3" />. |
|||
2024. Op de ranglijst Christenvervolging van Open Doors staat India op plaats 11. |
|||
== Meer informatie == |
== Meer informatie == |
||
De volgende video toont ''schokkende'' (!) opnamen van mishandeling van christenen in India: video (5 minuten, Engels, Youtube) |
De volgende video toont ''schokkende'' (!) opnamen van mishandeling van christenen in India: [http://www.youtube.com/v/dn7m3HsKN5c video] (5 minuten, Engels, Youtube) |
||
De organisatie GCIC onderzoekt en documenteert de verdrukking van christenen in India. |
De organisatie GCIC onderzoekt en documenteert de verdrukking van christenen in India. |
||
[https://www.bnr.nl/podcast/boekestijn-en-de-wijk/10510582/india-het-nieuwe-china India, het nieuwe China?] Podcast op BNR.nl, 22 apr. 2023. Gesprek over India, met onder andere Indiakundige Maaike Okano-Heijmans. |
|||
== Bronnen == |
== Bronnen == |
||
Huidige versie van 23 mei 2024 om 00:01
India, een groot land in Azië, telt 1,21 miljard inwoners (2011)[1]. De hoofdstad is New Delhi. De naam India komt van de naam van de rivier de Indus (resp. Indos), van Perzisch hind, Sanskriet sindhu (= rivier, stroom).
India werd in 2023 het land met de grootste bevolking ter wereld.
Het land is verdeeld in 28 deelstaten (anno 2011).
Bestuur. De grootste politieke partijen zijn de Congrespartij en de nationalistisch-hindoeïstische BJP. Het parlement telt 543 zetels. In totaal kunnen ruim 700 miljoen Indiërs hun stem uitbrengen (2009).
Religie. Ongeveer 83% van de bevolking is hindoeïstisch, 11% is (soennietisch) islamitisch (m.n. in Jammu en Kashmir), 2,4% is christen, 1,9% zijn Sikhs (in het noordwesten) en 0,7% is boeddhistisch (stand 1991).
India kent officieel vrijheid van godsdienst (anno 2018). Maar in enkele van India's deelstaten gelden (anno 2011) anti-bekeringswetten. Sinds 2006 is het in alle deelstaten mogelijk om op basis van een verordening voor 'religieuze harmonie' evangelisten te straffen. Volgens een hulporganisatie voor verdrukte christenen verandert India "in hoog tempo in een radicale hindoe-staat"[2].
Ouders in India hebben een sterke voorkeur voor jongens. Op elke 1000 jongens zijn maar 914 meisje (2011), in 2001: 927[1].
India is de 5e economische macht in de wereld (stand 2023). Bangalore is het centrum van India's technologie. De tegenstellingen tussen arm en rijk zijn groot.
Christenen
Van de christenen is iets meer dan de helft rooms-katholiek. India kent veel christenen buiten de kerk[3]. Er bestaat een Wereldwijde Raad van Indiase Christenen (GCIC). Er zijn ca. 1600 'Vergaderingen van gelovigen' (2011).
Oorsprong. De apostel Thomas bracht het evangelie in India. Hij stierf omstreeks 52 na Christus de marteldood in het zuiden van India[4].
Verdrukking. India is vijandiger geworden tegenover christenen. Deze vijandschap blijkt van de zijde van radicale hindoes en moslims. Radicale hindoes willen hun land zuiveren van alle andere godsdiensten. Daartoe gaan ze vernielingen in kerken, bedreiging, marteling en moord niet uit de weg. Behalve geweld worden ook juridische middelen aangewend: vervolgers maken steeds meer gebruik van India's godsdienstwetten om voorgangers en kerken tegen te werken. Er zijn antibekeringswetten die voorschrijven dat een Indiër zich niet van het hindoeïsme mag afkeren[5].
In de noordelijke deelstaat Kashmir, waar voornamelijk moslims wonen, staan christenen onder druk (anno 2011).
Gewelddadige aanvallen op christenen nemen toe. In 2015 stond India op de 21e plaats van de 'Ranglijst Christenvervolging' van Open Doors, in 2018 staat het land op de 11e plaats, ook in 2024 staat India op plaats 11. Iemand vertelt hoe radicale hindoes zijn christelijke gemeenschap aanvielen:
”Ze gooiden stenen tegen de huizen van christenen, ramden met bijlen op de deuren, sloegen de ruiten van de kerk in en stichtten er brand. Alles wat we in jaren hadden opgebouwd, werd binnen enkele uren in de as gelegd. Het brak mijn hart."[5]
In 2008 vond de tot dan meest gruwelijke aanval tegen christenen plaats in de geschiedenis van de Indiase kerk. Een radicale hindoe-leider werd toen in de oostelijke deelstaat Orissa om het leven gebracht. Hoewel maoïsten de verantwoordelijkheid opeisten voor de moord, kregen plaatselijke christenen de schuld en namen hindoe-extremisten wraak. Er vonden grootschalige gewelddadigheden plaats die meer dan twee maanden duurden[4].
In 2009 vonden 177 aanvallen tegen christenen plaats, deels een nasleep van de gebeurtenissen in 2008. De meeste aanvallen vonden plaats in de deelstaten Karnataka (72 aanvallen), Madhya Pradesh, Chattisgarh en Andhra Pradesh. Sinds de hindoe-nationalistische partij Bharatiya Janata Party (BJP) in 1998 deel uitmaakt van de regering in Karnataka, zijn christenen in het westen van de deelstaat het doelwit van aanvallen[4].
Een Bijbelleraar die de deelstaat Orissa en haar hoofdstad Bhubaneswar bezocht, schreef in zijn verslag (2014): "Er is hier veel directe aanbidding van boze geesten, dat wil zeggen zonder gebruikmaking van beelden. Bij binnenkomst van de stad zagen we boven de weg een opschrift: Welkom in de stad van de tempels. Het is een hoofdkwartier van de demonenaanbidders. Het is een heel vijandig gebied. In 2008/2009 zijn in diverse dorpen ruim honderd christenen door woedende Hindoes gedood, onder wie meerdere voorgangers."
In 2010 vonden de meeste aanvallen op christenen plaats in de deelstaat Karnataka[6].
Een Nederlandse Bijbelleraar en evangelist meldde in april 2022[7]: "In de staat Karnataka waren hevige vervolgingen en bedreigingen door radicale hindoes, maar onze Heer is machtiger dan zij, we leven nog. Te midden van dit alles hebben we in de maand december aan meer dan vierhonderd gezinnen kleding uitgedeeld voor weduwen en wezen die hun ouders verloren in de tijd van covid."
Veel radicale hindoegroepen beschuldigen christelijke organisaties van gedwongen bekeringen door hersenspoeling en economische prikkels. Onder druk van extremistische hindoe's vinden 'herbekeringen' van christenen tot het hindoëïsme plaats. Een hindoegroep beweerde in 2009 dat het aantal herbekeringen inmiddels was opgelopen tot 94.000[8].
In 2010 werd Saul Pradhal, een predikant in de staat Orissa, vermoord.
Dat God ook een radicale hindoe tot Zich kan trekken, bewijst het volgende geval:
'Indiase Paulus' In India leefde een man genaamd Paul die fanatiek deelnam aan uitschelden en bekogelen van christelijke voorgangers die in zijn dorp komen. Zijn stellige overtuiging was dat een Indiër hindoe is en daarmee uit. Wanneer hij ziek wordt en de wanhoop nabij is, krijgt hij een droom waarin een kruis te zien is. Een christin legt hem later uit dat het kruis een teken van Jezus is en dat Paul op zoek moet naar een kerk of dominee. Na een tijd van worstelen met zichzelf durft hij de stap te zetten. Hij vraagt hulp aan een predikant die hij vervolgd en met stenen bekogeld heeft. De voorganger vergeeft hem en leidt hem tot de Heer Jezus. Niet lang daarna voelt de bekeerling zich geroepen om een kerk te beginnen in zijn dorp. De vervolger is, evenals Paulus van Tarsus in de eerste eeuw, een verkondiger van het evangelie geworden [9]
Deelstaten met christelijke meerderheid
Drie deelstaten hebben een christelijke meerderheid (2011)[10]: Meghalya, Mizoram en Nagaland, alle drie gelegen in het noordoosten van Inia. In Nagaland, dat 2,3 miljoen inwoners telt[11], is 90% christen[11]. Ze genieten er veel vrijheid. In Dimupar, met meer dan een miljoen inwoners de grootste stad van Nagaland (2020)[11], zijn de winkels zelfs op zondag gesloten. De kerken groeien er in omvang (2020)[11].
Buitenlandse betrekkingen
De verhoudingen met de buurlanden Pakistan en China zijn gespannen.
Geschiedenis
Enkele notities om te beginnen:
1872: Eerste volkstelling
2008: In deelstaat Orissa worden veel christenen vermoord door hindoe-extremisten naar aanleiding van de dood van een radicale Hindoe-leider, wiens dood door maoisten werd opgeëist.
2009. Tegen christenen vinden 177 aanvallen plaats.
2011: Van 2001 tot 2011 is de bevolking gegroeid met 181 miljoen, een stijging van 17,6 procent.
2022. Aantal aanvallen op kerken, huizen en christelijke scholen: 284[5].
2023. Aantal aanvallen op kerken, huizen en christelijke scholen: 9.678[5].
2024. Op de ranglijst Christenvervolging van Open Doors staat India op plaats 11.
Meer informatie
De volgende video toont schokkende (!) opnamen van mishandeling van christenen in India: video (5 minuten, Engels, Youtube)
De organisatie GCIC onderzoekt en documenteert de verdrukking van christenen in India.
India, het nieuwe China? Podcast op BNR.nl, 22 apr. 2023. Gesprek over India, met onder andere Indiakundige Maaike Okano-Heijmans.
Bronnen
Geraadpleegd onder meer: Microsoft Encarta Winkler Prins Encyclopedie 2007.
Artikel 'De gevolgen van geloven in India', in: Stem van vervolgde christenen, juli/augustus 2001, een uitgave van de Stichting De Ondergrondse Kerk.
Voetnoten
- ↑ 1,0 1,1 Nieuwsbericht Nederlandse Omroep Stichting (NOS) dd. 31 maart 2011.
- ↑ Open Doors, fondsverwervingsbrief van 24 sept. 2018 over India.
- ↑ Artikel India kent veel christenen buiten de kerk, op Refdag.nl
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Jeffrey Schipper, Vorig jaar ruim 150 aanvallen op christenen in India, nieuwsartikel op CIP, 6 januari 2010
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Bron: Fondswervingsbrief van Open Doors, mei 2024.
- ↑ Artikel 'De gevolgen van geloven in India', in: Stem van vervolgde christenen, juli/augustus 2001, een uitgave van de Stichting De Ondergrondse Kerk.
- ↑ Om reden van zijn veiligheid laten we de naam van de persoon en het bron van het bericht onvermeld. Het een en ander is in april 2022 bekend bij Kees Langeveld.
- ↑ Nieuwsartikel 6000 christenen gedwongen hindoe te worden, op KatholiekNieuwsblad.nl dd. 29 oktober 2009
- ↑ Bron: Stichting De Ondergrondse Kerk, elektronische nieuwsbrief van 27 juli 2020.
- ↑ Nagaland, en.wikipedia.org. Geraadpleegd op 4 aug. 2020.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Christenen voor Israël, nieuwsbrief juli 2020.