Ireneüs van Lyon
Ireneüs van Lyon (ca. 140-202 na Chr.) was een in Klein Azië geboren Griek, lid van een christelijke familie. Als kind was hij een toehoorder van Polycarpus, bisschop van Smyrna en leerling van de apostel Johannes. Als jonge man vertrok het gezin naar Lyon waar hij oudste werd van de christengemeente aldaar.
| Leraar - leerling(en) |
|---|
|
In 177 na Chr. was er in Lyon en Zuid-Gallië een grote christenvervolging. Daarbij kwam o.a. de hoogbejaarde, 90-jarige bisschop Pothinus als martelaar om het leven. Na de vervolging werd Ireneüs, die dankzij een missie naar Rome aan de vervolging ontsnapte, aangesteld als bisschop van Lyon. Hij bleef bisschop tot zijn dood in circa 202 na Christus. Ireneüs is de eerste grote theoloog en kerkvader van de christelijke kerk, na de periode van de apostelen. Hij ontsliep aan het begin van de 3e eeuw.
Tegen gnostische dwalingen
Ireneüs was sterk beïnvloed door Justinus, een fervent verdediger van het christelijk geloof. Zo werd hij een fel bestrijder van ketterijen en een verdediger van het apostolisch geloof. Hij vormde een brug tussen de vroege Griekse theologie en de latere westerse Latijnse theologie. Zijn hoofdwerk was zijn “Weerlegging en verwerping van de ten onrechte genoemde Kennis” (ook wel kortweg genoemd: ”Tegen de Dwalingen,” een werk waarin hij voornamelijk de Gnostiek afwees als dwaalleer.
Hij beschreef tot in de details de belachelijke gnostieke leerstellingen en stelde ze aan de kaak.
Hij weerlegde de claims van de gnostieken dat hun leer afkomstig was van geheime apostolische tradities, als die tradities er werkelijk waren geweest redeneerde Ireneüs, dan zouden de apostelen die belangrijke zaken wel in de gemeenten en in de brieven aan de gemeente geleerd hebben.
Aangezien Ireneüs dicht bij de tijd van de apostelen stond, zelfs nog persoonlijk Polycarpus gekend heeft, kon hij met recht de zuivere leer van het christendom verdedigen tegenover de vreemde leringen van de gnosis. Zijn argumenten waren zeer krachtig en regelrecht gebaseerd op het Nieuwe Testament. Ireneüs was één van de eersten die de term Nieuwe Testament gebruikte als tegenstelling tot het Oude Testament, hoewel ten tijde van Ireneüs de canon van het Nieuwe Testament nog niet volledig was uitgekristalliseerd.
De aanhangers van de Gnostiek aanvaardden niet het Nieuwe Testament, waardoor Ireneüs vaak genoodzaakt was zijn argumenten te gebruiken uit de apostolische tradities. Hoewel hij van groot belang was voor de vroege kerk, kunnen we niet stellen dat hij onfeilbaar was in alle door hem aangedragen argumenten.
Fragment uit "Tegen de Dwalingen"
"De kerk vergaderd uit de hele wereld tot aan de einden van de aarde, heeft van de apostelen en hun discipelen het geloof ontvangen in één God, de almachtige Vader, schepper van hemel, aarde en zee en alle dingen in haar; en in één Christus Jezus, de Zoon van God, die vlees werd tot onze redding; en in de Heilige Geest, die door de profeten getuigde van Gods reddende handelingen met de mensheid, de maagdelijke geboorte, het lijden, de opstanding uit de dood en de lichamelijke opname in de hemel van onze geliefde Heer Jezus Christus, en zijn tweede komst vanuit de hemel in de glorie van de Vader om alles tot een einde te brengen, alle mensen op te wekken om over hen te oordelen.” (Uit: Tegen de Dwalingen, 1:10;1.)
Zijn formulering van de verzoeningsleer werd later, bij het Concilie van Nicea tot grondslag van het christendom uitgeroepen. En veel van zijn stellingen zijn letterlijk in de geloofsbelijdenis van Nicea opgenomen.
Pretribulationisme
Uit passages van zijn "Tegen de dwalingen" kan men ook opmaken dat Ireneüs geloofde dat de nieuwtestamentische gemeente door de Heer wordt opgenomen voor de grote verdrukking[1][2].
Zijn betekenis
Ireneüs' werk is van onschatbare waarde voor ons en geeft ons inzicht in de verschillende Gnostieke leersystemen. Mede dank zij hem en zijn leerlingen, heeft het orthodoxe christendom getriomfeerd over het Gnosticisme.
Meer informatie
Irenaeus of Lyons, EarlyChristianWritings.com. Verwijst naar de geschriften van Ireneüs, die online in het Engels te lezen zijn.
Voetnoten
- ↑ Explosive Info - Pretrib Rapture | Lee Brainard. Youtube.com: Prophecy Watchers, 26 juni 2023. Duur: 30 min. 16 sec. Lee Brainard wijst op het pretribulationisme van Ireneüs en weerlegt posttribulationistische interpretaties van de Ireneüs.
- ↑ Explosive Pretrib Information — Dispensationalism in the Early Fathers. Youtube.com: Soothkeep, 20 dec. 2023. Vanaf 4 min. 32 sec. Voordracht door Lee Brainard.