Joods huwelijk

Een Joods huwelijks is een levensverbintenis gegrond op een verbond tussen een man en een vrouw die beiden tot het Joodse volk behoren.

Huwelijksmakelaar. Bepaalde groeperingen in het Jodendom kennen de figuur van de huwelijksmakelaar, de bemiddelaar tussen de ouders van huwbare kinderen.

Rabbijn. Het is niet noodzakelijk, maar wordt wel aanbevolen, een rabbijn te betrekken bij de voorbereiding en de sluiting van een Joods huwelijk.

Trouwdatum. De keuze van de trouwdatum is vrij, maar er wordt niet getrouwd op de sabbat, noch op feestdagen noch in tijden van rouw. Een populaire dag om te trouwen is op de derde dag van de week (dinsdag), omdat in het scheppingsverhaal met betrekking tot de derde dag twee keer vermeld wordt: ‘en God zag, dat het goed was.’ Men zegt: één keer voor de bruidegom; één keer voor de bruid.

Verloving (eroesin). In orthodox Joodse kring gaat aan het eigenlijke huwelijk de verloving (eroesien) vooraf. Hierbij worden afspraken gemaakt en komt zodoende een verbond tot stand. Deze afspraken betreffen:

• de huwelijksdatum
• de bruid­schat
• de mogelijkheid voor de bruidegom om zich te (blijven) wijden aan de studie van de talmoed,
• en andere zaken.

Na het maken van de afspraken schuift de bruidegom een ring aan de vinger van de bruid, terwijl hij in het Hebreeuws betuigt: ‘Jij bent mij geheiligd door deze ring volgens de wet van Mozes en Israel.’ De bruidegom en zijn bruid zijn niet voor elkaar bestemd.

Zij zijn nog niet getrouwd, maar kunnen ook niet zonder ingrijpende gevolgen uit elkaar gaan.

Tussen de verloving en de huwelijkssluiting zit soms een tijd, maar meestal vinden zij plaats op dezelfde dag.

Zelfreiniging met water. Voorafgaande aan het huwelijk dient de bruid zich te reinigen in een bad (mikwe).

Vasten en bidden. De huwelijksdag zullen bruidegom en bruid beginnen met vasten en bidden. Deze dag is immers één van de belangrijkste dagen van hun leven is. De dag zal eindigen met feestelijkheden.

Huwelijkssluiting (kidoesjien). In veel gevallen gebeuren verloving en huwelijkssluiting (kidoesjien, dat misschien betekent 'heiliging') op dezelfde dag. Naar de gebruiken van het land waarin zij wonen zullen de joodse burgers hun huwelijk sluiten voor de burgerlijke stand.

Onder begeleiding van de ouders, of van familie en vrienden begeeft het bruidspaar zich naar de synagoge. Daar worden zij gebracht onder de choepa, de baldakijn. Is er nog geen aparte verloving geweest, dan zal er een welkomstzang worden gezongen en houdt de rabbijn een korte gelegenheidrede.

De huwelijkssluiting bestaat uit de volgende onderdelen:

1. Bruidegom en bruid drinken wijn uit één beker, waarbij de rabbijn een lofprijzing uitspreekt over de wijn. Ook zegent hij de naam van Israëls God die zijn volk heeft geheiligd met voorschriften voor het huwelijk.
2. De bruidegom de ring en spreekt de Hebreeuwse woorden ‘Jij bent mij geheiligd door deze ring volgens de wet van Mozes en Israel.’ In sommige Joodse kringen doet de bruid hetzelfde.
3. Het bruidspaar neemt plaats onder de choepa (baldakijn).
4. De Aramese huwelijksakte (ketoevah), die door minstens twee getuigen is ondertekend, wordt voorgelezen. Het bevat allerlei bepalingen over het huwelijk. Deze akte is 2500 jaren oud en de woorden zijn in het Aramees, de taal die toen in Israël, ook in Jezus' dagen, werd gesproken. Daar bijna niemand deze taal verstaat, worden gedeelten ervan in de landstaal voorgelezen.
5. Hierna worden er weer liederen gezongen en gebeden gezegd. Er worden bij een beker wijn zeven lofzeggingen over het huwelijk gereciteerd.
6. Opnieuw wordt door bruidegom en bruid wijn gedronken uit één beker.
7. Daarna gooit de bruidegom een glas kapot of trapt hem stuk trapt. Dit gebeurt ter gedachtenis aan de verwoesting van de tempel in 70 n.C. en is tevens een uiting van het besef dat we nog altijd in een gebroken, onverloste wereld leven. Zelfs de grootste vreugde, zoals bij een huwelijk, is nog onvolkomen. Wanneer het glas aan stukken ligt roepen alle aanwezigen: mazzel tov, veel geluk!

Het huwelijk is nu een feit. Het feest kan beginnen. Er zal gemusiceerd worden en gedanst, gegeten en gedronken. Op verschillende momenten zullen de zeven lofzeggingen over het huwelijk worden herhaald.

Echtscheiding

Een man kan van zijn vrouw scheiden. Volgens de regels van de burgerlijke samenleving wordt het huwelijk ontbonden. Bovendien geeft de man overeenkomstig Deut. 24 de opdracht tot het schrijven van een echtscheidingsbrief (get). De vrouw is niet gerechtigd om een dergelijke brief te laten opstellen.

De brief wordt opgesteld onder toezicht van een rabbijnse rechtbank. Vervolgens wordt de brief overhandigd aan de vrouw, die verplicht is deze in ontvangst te nemen. Door de get zijn beide partners vrij om een nieuw huwelijk aan te gaan.

Als echter de vrouw de echtscheiding wil, maar de man niet wil scheiden en dus geen echtscheidingsbrief wil opstellen, blijven de partners aan elkaar verbonden. Gaan zij toch uit elkaar, dan is er geen echtscheiding en blijft de vrouw een gebondene (agoena). Ze kan geen nieuw huwelijk aangaan.

Geboren uit een verboden verbintenis

Kinderen die geboren worden uit een onwettige verbintenis worden mamzer genoemd. Voor hen is het later heel moeilijk om toestemming te krijgen voor een Joods huwelijk.

Meer informatie

Rien Vrijhof, Onder de choepa. Over het Joodse huwelijk, in: Vrede over Israël, jaargang 53, nr. 3, juni 2009.

Bron

Rien Vrijhof, Onder de choepa. Over het Joodse huwelijk, in: Vrede over Israël, jaargang 53, nr. 3, juni 2009.