Kerkgeschiedenis: verschil tussen versies
Toegevoegde inhoud Verwijderde inhoud
k (→Verdeling) |
k (→Verdeling) |
||
| Regel 29: | Regel 29: | ||
== Verdeling == |
== Verdeling == |
||
De geschiedenis van de christelijke Kerk wordt, om het overzicht gemakkelijker te maken, in drie hoofddelen gesplitst |
De geschiedenis van de christelijke Kerk wordt, om het overzicht gemakkelijker te maken, in drie hoofddelen gesplitst. Elk van deze hoofddelen wordt weer in drie tijdvakken gesplitst. Deze verdelingen in tijdvakken worden niet willekeurig gemaakt, maar staan in verband met belangrijke feiten, die hun invloed uitoefenden op de bloei en de ontwikkeling van de Kerk. De geschiedenis der christelijke Kerk wordt verdeeld in Oude Kerkgeschiedenis, de geschiedenis der Kerk in de Middeleeuwen en de Nieuwe Kerkgeschiedenis<ref>Naar J.H. Landwehr, ''Kerkgeschiedenis'', artikel in: ''Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche Volk''. Kampen: Kok, 1925-1931.</ref>: |
||
'''1. 30 - 590 n.C.: Oude Kerkgeschiedenis''' |
'''1. 30 - 590 n.C.: Oude Kerkgeschiedenis''' |
||
Van de stichting der eerste Christelijke kerk (c. 30 n.C.) tot paus Gregorius I (590 n.C.). |
Van de stichting der eerste Christelijke kerk (c. 30 n.C.) tot paus Gregorius I (590 n.C.). |
||
| Regel 54: | Regel 54: | ||
2. 1648 - 18e eeuw: De kerk in de tijd van het Piëtisme en de Aufklärung (Verlichting). |
2. 1648 - 18e eeuw: De kerk in de tijd van het Piëtisme en de Aufklärung (Verlichting). |
||
3. einde 18e eeuw - heden |
3. einde 18e eeuw - heden |
||
Eenstemmigheid heerst onder de verschillende schrijvers van handboeken over de kerkgeschiedenis ten opzichte van deze verdelingen niet. Ieder toch heeft „z'n eigen kijk op de zaken", een gevolg van opleiding en voortgezette studie. De kerkgeschiedenis kan op verschillende gronden worden ingedeeld. De oudste indeling is misschien die in Openbaring 2 en 3, die volgens sommige uitleggers een vooraf geopenbaarde kerkgeschiedenis in hoofdtrekken biedt: het begint met de kerk die haar eerste liefde verlaat (Efeze) eindigt met de lauwe zelfvoldane kerk van de eindtijd (Laodicea). |
'''Indelingsgronden.''' Eenstemmigheid heerst onder de verschillende schrijvers van handboeken over de kerkgeschiedenis ten opzichte van deze verdelingen niet. Ieder toch heeft „z'n eigen kijk op de zaken", een gevolg van opleiding en voortgezette studie. De kerkgeschiedenis kan op verschillende gronden worden ingedeeld. De oudste indeling is misschien die in Openbaring 2 en 3, die volgens sommige uitleggers een vooraf geopenbaarde kerkgeschiedenis in hoofdtrekken biedt: het begint met de kerk die haar eerste liefde verlaat (Efeze) eindigt met de lauwe zelfvoldane kerk van de eindtijd (Laodicea). |
||
Behalve die 'profetische' indeling is de oudste indeling die in ''boeken, ''zoals men die vindt bij Eusebius en Theodoretus. Deze indeling is zeer uitwendig, want niet elk boek (Eusebius heeft er tien en Theodoretus vijf) bevat een nieuwe zaak. |
Behalve die 'profetische' indeling is de oudste indeling die in ''boeken, ''zoals men die vindt bij Eusebius en Theodoretus. Deze indeling is zeer uitwendig, want niet elk boek (Eusebius heeft er tien en Theodoretus vijf) bevat een nieuwe zaak. |
||
| Regel 62: | Regel 62: | ||
De beste indeling is die in ''perioden. ''De eerste, die zulk een indeling leverde was ''Hornius ''(1666). Men moet bij het kiezen van perioden letten op die gebeurtenissen, die van bijzonderen invloed geweest zijn op de historie. Maar dan mogen die gebeurtenissen alleen ontleend worden aan de historie der kerk. Men moet bijv. bij Karel de Grote geen nieuwe periode laten aanvangen, want zijn leven en arbeid behoort bij de wereldhistorie. |
De beste indeling is die in ''perioden. ''De eerste, die zulk een indeling leverde was ''Hornius ''(1666). Men moet bij het kiezen van perioden letten op die gebeurtenissen, die van bijzonderen invloed geweest zijn op de historie. Maar dan mogen die gebeurtenissen alleen ontleend worden aan de historie der kerk. Men moet bijv. bij Karel de Grote geen nieuwe periode laten aanvangen, want zijn leven en arbeid behoort bij de wereldhistorie. |
||
== Oude |
== Oude Kerkgeschiedenis (30 - 590 n.C.) == |
||
Het eerste gedeelte van de Kerkgeschiedenis, de Oude Kerkgeschiedenis, bevat het tijdperk dat begint met de geboorte van Christus' Gemeente op de pinksterdag tot de opkomst van het pausdom, dus tot Gregorius I (30-590). Na haar geboorte breidt de gemeente zich snel uit, doorstaat verdrukking en vervolging, voert een uitwendige en een inwendige geloofsstrijd, en wordt tenslotte de Grieks-Romeinse rijkskerk. De omvang van het tijdperk is ruim vijf en een halve eeuw: 560 jaren<ref>H.A. van der Mast, ''Beelden en schetsen uit de kerkgeschiedenis'' (Amsterdam: H.A. van Bottenburg, 1924) telt 561 jaren, te weten van 33 tot 594.</ref>. |
|||
Voor het hoofdartikel over de oude kerkgeschiedenis, zie [[Oude kerkgeschiedenis]] |
Voor het hoofdartikel over de oude kerkgeschiedenis, zie [[Oude kerkgeschiedenis]] |
||
== Kerkgeschiedenis der middeleeuwen (590 - 1517 n.C.) == |
== Kerkgeschiedenis der middeleeuwen (590 - 1517 n.C.) == |
||
De Kerkgeschiedenis der Middeleeuwen begint bij de opkomst van het pausdom en eindigt bij 't begin van de Kerkhervorming (590-1517<ref>H.A. van der Mast, ''Beelden en schetsen uit de kerkgeschiedenis'' (Amsterdam: H.A. van Bottenburg, 1924) heeft de jaren 594 - 1517 als het begin en het einde van dit tijdvak. </ref>). Ze behelst dus de lotgevallen der Kerk gedurende omstreeks negen eeuwen. |
|||
| ⚫ | In de Middeleeuwen zien we eerst, hoe de kerk de Germaanse volken in haar schoot opneemt. Onder die volken bemerken wij een sterke begeerte om te hebben één grote ''staatskerk. ''Bij de pausen bemerken wij omgekeerd de neiging om te heersen over de kerk. Zij wilden een ''kerkstaat ''(strijd tussen keizer en paus). De éne Katholieke kerk scheurde in twee delen. In de Oosterse kerk was een streven naar ''caesaropapie, ''in de Westerse een begeerte naar '' |
||
| ⚫ | In de Middeleeuwen zien we eerst, hoe de kerk de Germaanse volken in haar schoot opneemt. Onder die volken bemerken wij een sterke begeerte om te hebben één grote ''staatskerk. ''Bij de pausen bemerken wij omgekeerd de neiging om te heersen over de kerk. Zij wilden een ''kerkstaat ''(strijd tussen keizer en paus). De éne Katholieke kerk scheurde in twee delen. In de Oosterse kerk was een streven naar ''caesaropapie, ''in de Westerse een begeerte naar ''hiërarchie.'' |
||
| ⚫ | Naast het pausdom ontwikkelt zich het ''monnikenwezen, ''en het waren vooral de bedelmonniken, die een macht schiepen van verstrekkende gevolgen. In de kerk ontwikkelt zich het dogma onder de stuwkracht der scholen ''(Scholastiek). ''De rechten van het hart zoeken een weg in de ''Mystiek. ''Tenslotte bemerken wij aan het einde van dit tijdperk een begeerte naar ''Reformatie, ''hetzij door de kerk zelf op haar reformatorische concilies, hetzij door afzonderlijke |
||
| ⚫ | Naast het pausdom ontwikkelt zich het ''monnikenwezen, ''en het waren vooral de bedelmonniken, die een macht schiepen van verstrekkende gevolgen. In de kerk ontwikkelt zich het dogma onder de stuwkracht der scholen ''(Scholastiek). ''De rechten van het hart zoeken een weg in de ''Mystiek. ''Tenslotte bemerken wij aan het einde van dit tijdperk een begeerte naar ''Reformatie, ''hetzij door de kerk zelf op haar reformatorische concilies, hetzij door afzonderlijke sekten of personen (Hus, Wyclif enz.). |
||
Zie [[Kerkgeschiedenis der middeleeuwen]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Zie [[Kerkgeschiedenis der middeleeuwen]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
||
== Nieuwe kerkgeschiedenis (1517 - heden) == |
== Nieuwe kerkgeschiedenis (1517 - heden) == |
||
De Nieuwe Kerkgeschiedenis begint bij de Kerkhervorming en gaat voort tot op onze tijd (1571-heden). Deze tijdkring omsluit vier eeuwen. |
|||
De nieuwe geschiedenis vangt aan met het machtig feit de ''Reformatie''. De Roomse kerk had haar kracht gezocht en gevonden in het ''uitwendige'', de Reformatie riep terug naar het ''inwendige ''leven van het geloof. De Roomse kerk had haar kracht in het ambt, in het sacrament, in de goede werken, de Reformatie riep terug naar het Woord van de Heer en de leer der rechtvaardiging alleen door het geloof. |
De nieuwe geschiedenis vangt aan met het machtig feit de ''Reformatie''. De Roomse kerk had haar kracht gezocht en gevonden in het ''uitwendige'', de Reformatie riep terug naar het ''inwendige ''leven van het geloof. De Roomse kerk had haar kracht in het ambt, in het sacrament, in de goede werken, de Reformatie riep terug naar het Woord van de Heer en de leer der rechtvaardiging alleen door het geloof. |
||
| Regel 96: | Regel 100: | ||
== Bronnen == |
== Bronnen == |
||
In dit lemma is tekst verwerkt uit: |
|||
* Joh. Heinr. Kurz, J.E. van Toorenenbergen, ''Beknopt leerboek der Kerkgeschiedenis''. Utrecht: 1884. |
* Joh. Heinr. Kurz, J.E. van Toorenenbergen, ''Beknopt leerboek der Kerkgeschiedenis''. Utrecht: 1884. Tekst hieruit is verwerkt. |
||
* ''Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche Volk''. Kampen: Kok, 1925-1931. |
* ''Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche Volk''. Kampen: Kok, 1925-1931. Tekst hieruit is verwerkt. |
||
*H.A. van der Mast, ''Beelden en schetsen uit de kerkgeschiedenis''. Amsterdam: H.A. van Bottenburg, 1924. |
*H.A. van der Mast, ''Beelden en schetsen uit de kerkgeschiedenis''. Amsterdam: H.A. van Bottenburg, 1924. Tekst hieruit is verwerkt. |
||
== Voetnoten == |
== Voetnoten == |
||