Regenboog

De regenboog is het natuurlijke teken van het goddelijk genadeverbond met de levende wezens op aarde, het eerst aan Noach gegeven (Gen. 9: 13), na afloop van de allesverdelgende zondvloed. God noemde de regenboog 'mijn boog' (Gen. 9:13). De boog dient als teken dat Hij de wereld niet opnieuw zal vernietigen door een vloed. Gen. 9: 12-17.

Ge 9:12  En God zei: Dit is het teken van het verbond dat Ik geef tussen Mij en u, en alle levende wezens die bij u zijn, [alle] generaties door [tot] in eeuwigheid: Ge 9:13 Mijn boog heb Ik in de wolken gegeven; die zal dienen als teken van het verbond tussen Mij en de aarde. Ge 9:14 Het zal gebeuren, als Ik wolken boven de aarde breng en de boog in de wolken gezien wordt, Ge 9:15 dat Ik aan Mijn verbond zal denken, dat er is tussen Mij en u en alle levende wezens van alle vlees. Het water zal niet meer tot een vloed worden om alle vlees te gronde te richten. Ge 9:16 Als deze boog in de wolken is, zal Ik hem zien, en denken aan het eeuwig verbond tussen God en alle levende wezens van alle vlees dat op de aarde is. Ge 9:17 God zei dus tegen Noach: Dit is het teken van het verbond dat Ik gemaakt heb tussen Mij en alle vlees dat op de aarde is. (HSV)

(Dubbele) regenboog. 

De Hebreeuwse woord in de grondtekst van het Oude Testament is קשׁת, qesjeth. Het strongnummer is H7198. Het woord komt 77x voor. De Statenvertaling vertaalt het 67x door boog, de NBG51-vertaling 66x. De aan de krijgsboog ontleende Hebreeuwse uitdrukking kan, als zij gebruikt wordt voor de regenboog, alleen slaan op de overeenkomst in vorm en de benaming „Mijn boog" kan God bezigen omdat de regenboog door Zijn almacht geschapen en aan de hemel, de woonplaats van God zichtbaar was. 

Wil men zich het aangrijpende van dit teken goed aanschouwelijk maken, dan denke men daarbij aan de korte, vaak zeer hevige regenstromen in de hete landen. Zijn deze stortbuien er vóór de zondvloed niet geweest, dan moest een nieuw samentrekken van donkere regenwolken, zolang de herinnering aan het strafgericht van God onder de mensen levendig bleef, een verschrikkelijk beeld zijn van de goddelijke toorn. Als nu echter na zulk een geweldige regen de zon weer helder te voorschijn kwam, dan werd haar beeld juist aan de donkere wolken afgespiegeld in de boog, die met 7 heerlijke kleuren, vooral door het zachte groen, een brug vormt van de hemel naar de aarde: zo moest daardoor de indruk geboren worden, dat ook midden onder de dreigende tekens van zijn toorn, de Heer zijn genade laat heersen onder de mensen en aan het verbond van zijn genade indachtig blijft.

Begin van een regenboog, Jasper National Park, Canada.

Delitzsch: "te voorschijn tredende op donkere, kort te voren nog in bliksemen zich ontladende wolken, maakt de boog de overwinning der goddelijke liefde over de brandende toorn aanschouwelijk. Ontstaan uit de werking der zon op de donkere wolken, is de boog een zinnebeeld van de bereidvaardigheid van het hemelse om het aardse te doortrekken. Uitgespannen tussen hemel en aarde de verkondigt hij de vrede tussen God en mensen, en zich uitbreidend zover het oog reikt is hij het beeld van de alles omvattende algemeenheid van het verbond der genade."

Kleuren. De kleuren van de regenboog worden traditioneel benoemd als (van buiten naar binnen): rood     , oranje     , geel     , groen     , blauw     , indigo      en violet     . De volgorde kan onthouden worden als ROGGBIV. In feite is er een vloeiende verdeling van kleuren, die naadloos in elkaar overgaan en niet scherp te onderscheiden zijn.

Bestond de regenboog vóór de zondvloed? De regenboog wordt, in termen van tweede (= natuurlijke) oorzaken, veroorzaakt door de breking van licht op druppels regen. Op de vraag of er vóór de zondvloed een regenboog bestond, zijn twee antwoorden gegeven.

1. De regenboog is misschien eerder aan Noach verschenen, maar hij werd niet door God als een teken benoemd tot na de vloed. Het woord vertaald door 'geef' (Hebr. werkwoord nathan) wordt soms vertaald met 'aanwijzen', 'toewijzen', zoals in Joz. 20: 2 ("Spreek tot de Israëlieten en zeg: Wijs voor uzelf de vrijsteden aan waarover Ik door de dienst van Mozes met u gesproken heb")
2. Anderen oordelen dat het waarschijnlijker is dat de regenboog niet eerder was gezien dan de vloed, omdat de atmosfeer anders was dan die na de zondvloed. Volgens één mening bestond er vóór de zondvloed geen regenboog doordat er een mist over de aarde hing, die de hele aarde bevochtigde (vgl. Gen. 2:6).

De regenboog bij God. Het teken van de regenboog is ook in gezichten gegeven aan Ezechiël (1: 28), en aan Johannes (Openb. 4 : 3; 10 : 1). Ezechiël zag een verschijning van de heerlijkheid van de Heer met een lichtglans die uiterlijk leek op een regenboog.

Eze 1:28 Zoals het uiterlijk van de regenboog, die in de wolken [verschijnt] op de dag van de regen, zo was het uiterlijk van de lichtglans rondom. Het was de verschijning van de gedaante van de heerlijkheid van de HEERE. Toen ik dat zag, wierp ik mij met mijn gezicht [ter aarde], en ik hoorde de stem van Iemand Die sprak. (HSV)

Johannes zag de troon van God in de hemel en rondom de troon een regenboog.

Opb 4:2 Terstond kwam ik in de Geest; en zie een troon stond in de hemel en er zat Iemand op de troon; Opb 4:3 en die daarop zat, was van aanzien een jaspissteen en sardiussteen gelijk; en rondom de troon was een regenboog, van aanzien een smaragd gelijk; Opb 4:4 en rondom de troon waren vierentwintig tronen, en op de tronen zaten vierentwintig oudsten, bekleed met witte kleren en op hun hoofden gouden kronen. Opb 4:5 En van de troon gingen bliksemstralen, stemmen en donderslagen uit; en zeven vurige fakkels brandden voor de troon; dit zijn de zeven Geesten van God. (TELOS)

De regenboog die Johannes zag was van aanzien een smaragd gelijk (Opb. 4:3). Smaragd is een groene halfedelsteen. Misschien was de groene kleur, in de midden van de regenboog voorkomend, overheersend in het gezicht dat Johannes zag.

De voorgaande hoofdstukken 2 en 3 bevatten de brieven van de Heer Jezus aan de zeven gemeenten in Klein-Azië. Ze tonen aan dat Hij de gemeenten kent, alles van ze weet. Niet alles was goed en in de beste orde. Maar Hij wil ze steunen, leiden, verbeteren. Ná het 4de hoofdstuk wordt Johannes getoond wat eens gebeuren zal: de oordelen zullen losbarsten, het wordt een rampzalige tijd. Aan Christus' verschijning in de wereld, aan zijn eindoverwinning zal veel strijd voorafgaan. Daartussenin staat het vierde hoofdstuk, die ons zicht geeft op de troon van God, de regenboog boven de troon en het Lam in het midden van de troon.

Van de troon gaan bliksemstralen, stemmen en donderslagen uit (vers 5). Ze spreken van Gods oordelen.

Maar al vonken de bliksems vanuit de troon en dreunen de donderslagen van Zijn zetel, God houdt zijn verbond met de levende wezens op aarde in gedachten en blijft trouw aan zijn belofte. Rond Zijn troon staat stil te glanzen de regenboog, het teken van Zijn verbond en indirect van Zijn trouw.

Op 15 mei 1940, een dag nadat Nederland capituleerde voor de Duitse overmacht, schreef iemand:

"In de hemel staat een troon. Ik houd van dit zinnetje. En ik zeg het dezer dagen telkens tot mijzelf: in de hemel staat een troon. M.a.w. er wordt geregeerd. Want die troon is niet leeg, De Eeuwige, die regeert van geslacht tot geslacht, zit in majesteit op die troon (...) Als ik dit lees: een regenboog was rondom de troon, dan kan ik, bij alle verdriet van deze dagen, toch nog God danken (...) Ik schrijf dit op een avond, terwijl de vliegtuigen gaan boven ons land en andere landen en de dood machtig oprijst. (...) er angstige vragen rondstormen in veler harten, en veler gedachten uitgaan naar hun man, zoon of verloofde: hoe zou het met hem zijn: gesneuveld of behouden? (...) Help mij, God, om in Uw trouw te geloven en help mij ook, om, dagelijks, U trouw te blijven."

Op het hoofd van een engel. Johannes zag een "sterke engel neerdalen uit de hemel, bekleed met een wolk, en de regenboog op zijn hoofd en zijn gezicht als de zon".

Opb 10:1 En ik zag een andere sterke engel neerdalen uit de hemel, bekleed met een wolk, en de regenboog op zijn hoofd en zijn gezicht als de zon en zijn voeten als vuurzuilen; Opb 10:2 en hij had in zijn hand een geopend boekje. En hij zette zijn rechtervoet op de zee en zijn linker op de aarde. (...) Opb 10:5 En de engel die ik op de zee en op de aarde zag staan, hief zijn rechterhand op naar de hemel, Opb 10:6 en zwoer bij Hem die leeft tot in alle eeuwigheid, die de hemel heeft geschapen en wat daarin is en de aarde en wat daarop is en de zee en wat daarin is, dat er geen uitstel meer zal zijn; (TELOS)

De regenboog schijnt in Opb. 4: 3 en 10: 1 een symbool dat, ondanks alle zonden van de mens, God trouw is gebleven aan Zijn belofte met betrekking tot de aarde. De mooie boog in die wij vanaf de aarde zien zou Zijn blijvende trouw altijd in herinnering moeten brengen.

Kleurensymboliek

Sommigen zien in de kleuren van de regenboog symbolen. De kleuren gaan van rood (= lijden) naar violet (een tint van purper = koningschap). In het midden is de kleur groen = leven. Christus gaat van lijden van de dood via de opstanding ten leven naar het koningschap.

Meer informatie

Levenslicht - Misbruik van de regenboog - Jacques Brunt. Youtube.com: Jacques Brunt, 18 sept. 2022. Duur: 11 min. 23 sec. Jacques Brunt over het natuurkundige verschijnsel, de oorsprong en de betekenis van de regenboog, en het misbruik van de regenboog in de LHBTI-beweging.

Zie ook

De regenboog in het heidendom.

Bronnen

H. Zeller, Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijke volk. Tweede deel K - Z. 's Gravenhage: M.J. Visser, 1872. Uit het lemma Regenboog is op 25 nov. 2012 tekst genomen en verwerkt.

Ed. Rhiem, C.H. van Rhijn (red.), Bijbelsch woordenboek voor ontwikkelde lezers der Heilige Schriften (Utrecht: Kemink & Zoon, 1885-1886) s.v. Regenboog. Enige tekst van dit lemma is op 30 dec. 2017 verwerkt.

A New and Concise Bible Dictionary (George Morris, 1899) s.v. Rainbow. Enige tekst hiervan is vertaald en verwerkt op 30 dec. 2017.

Regenboog (optica), nl.wikipedia.org. Enige tekst over de kleuren van de regenboog is verwerkt op 30 dec. 2017.