Religie
Religie is de betrekking van een mens tot God of een afgod. Acht op de tien mensen wereldwijd weet zich verbonden met een of andere religie (stand 2010).
Religieuze overtuiging en gedrag komen in alle mensenculturen voor. In het dierenrijk is geen duidelijk equivalent gevonden.
Naar aantal aanhangers zijn de grootste godsdiensten[1]:
- Het christendom. Van de bijna 7 miljard wereldburgers noemt ruim 2,3 miljard zich christen (anno 2011).
- De Islam. Er zijn bijna 1,8 miljard moslims (anno 2011).
- Het hindoeisme, dat ruim 950 miljoen aanhangers telt (anno 2011).
Algemeen menselijk verschijnsel
Altijd en overal hebben alle ook maar enigszins beschaafde volken een godsdienst beleden. Wanneer wij de alleroudste oorkonden raadplegen, zien wij bevestigd, dat zelfs in de vroegste tijden de godsdienst bestond, zonder dat wij hem ooit zien ontstaan. Op de wanden van voorhistorische spelonken vinden wij de sporen van de godsverering. Uit de puinen van vroegere, verdwenen beschaving komt de naam van God in Egyptische, Assyrische, Babylonische inscripties luisterrijk te voorschijn. Rome verenigde in zijn Pantheon de goden van de toen bekende werelddelen. Griekenland was als overdekt met de blanke heerlijkheid van zijn marmeren tempel en bouwde zelfs altaren „voor een onbekenden God” (Hand. 17:23). En is er onder de oude schrijvers een enkele materialist, als de Romeinse dichter en filosoof Lucretius (99-55 v.C.), een enkele spotter, als de prozasatiricus Lucianus (ca. 150 - ca. 180), dan geven ook zij nog getuigenis, want zij beroemen zich er op in strijd te zijn met de algemene overtuiging. De Franse Revolutie executeerde priesters, maar verklaarde uitdrukkelijk bij besluit van de Nationale Conventie: „De Franse natie erkent het Opperwezen en de onsterfelijkheid van de ziel”. De joodse maatschappijcriticus Max Nordau (1849-1923), die zich van zijn religieuze opvoeding had afgekeerd, erkende met onverholen spijt: „In de hele wijde cultuurwereld is nog nauwelijks een hoekje of plekje te ontdekken, dat de opperheerschappij van de godsdienst heeft afgeschud”. Waar religie onderdrukt wordt, leidt zij een teruggetrokken, soms ondergronds, bestaan. Dat was en is te zien in landen met een atheïstische staatsideologie. In onze „ongelovige” tijden is religie alom aanwezig. Dat altijd en overal alle ook maar enigszins beschaafde volken een godsdienst hebben beleden, is nooit door iemand betwijfeld.
De enige vraag kan deze zijn: bestaan er misschien ergens in een verloren uithoek van de aarde volksstammen die alle godskennis en godsverering missen? Homerus, Vergilius, Herodotus, Sophocles, Plutarchus en tal van andere schrijvers van de Oudheid hebben ieder op zijn wijze deze vraag ontkennend beantwoord. „Welk volk toch is er —aldus de Romeinse redenaar, filosoof en politicus Cicero (106 - 43 v.C.) — of welk soort van mensen, dat niet, ook zonder onderricht, enige kennis heeft van de goden?”[2]. „Geen volk zo onbeschaafd en zo verwilderd, of het weet, dat men een God moet aannemen, al verkeert het in de onzekerheid omtrent de natuur van God”[3]. De Griekse historicus en filosoof Plutarchus (ca. 46 - ca. 120 n.C.) merkte op: „Indien u de aarde doorreist, zult u wel steden vinden zonder wetenschap... maar niemand heeft ooit een stad aanschouwd of zal er ooit een aanschouwen zonder heiligdom en zonder God”[4]. Bij Plato zegt Timaeus: „Allen, die ook maar een greintje gezond verstand hebben roepen de Godheid aan bij het begin van hun handelingen”[5]. Zeker, de kennis van die schrijvers omvatte slechts een gedeelte van de wereld. Maar wat zij voor dat gedeelte bevestigden bleek bij voortgezet onderzoek ook overal elders waar te zijn. En thans, nu de opvattingen van nagenoeg alle volkeren doorvorst zijn, mogen wij de onverdachte uitspraak herhalen van Cornelis Petrus Tiele (1830-1902), de grondlegger van de vergelijkende godsdienstwetenschap: „De bewering, dat er volken of stammen zonder godsdienst bestaan, berust op onnauwkeurige waarneming of op begripsverwarring. Nog nergens heeft men een stam of een volk aangetroffen, dat aan geen hoger wezen geloofde, en reizigers, die zulks beweerden, werden spoedig door de feiten weerlegd”[6]. Ook voor de meest barbaarse rassen geldt wat David Livingstone (1813-1873), de Schotse zendeling en ontdekkingsreiziger van zuidelijk Afrika, getuigt van de binnenlanden van Afrika: „Hoe laag de Afrikaanse volken ook zijn gezonken, over het bestaan van God of over het toekomstig leven behoeft men hun niet te spreken: deze twee waarheden worden in Afrika algemeen erkend”.
Hersenen
God heeft onze hersenen bekwaam gemaakt voor geloof en dienst aan Hem. Sommige wetenschappers spreken dan ook van een 'biologische basis' (namelijk in onze hersenen) voor godsdienst[7].
De aanwezigheid van die basis wordt echter verschillend verklaard. Christenen geloven dat God de hersenen gemaakt heeft om de aardse mens te kunnen laten denken, begeren, voelen, willen en handelen, ook ten opzichte van de onzienlijke God. Evolutionisten menen dat geloof aan een hogere macht een voordeel is geweest in de strijd om het bestaan; godsgeloof helpt je beter om te overleven dan ongeloof en komt daardoor algemeen voor.
Hersenen zijn het meest complexe stoffelijke orgaan dat de wetenschap heeft gevonden. Aardse hersenen zijn echter niet noodzakelijk voor Godsgeloof. Engelen en duivelen geloven in God. Ook de zielen van de overledenen, die hun lichaam verlaten hebben, geloven in God.
Religie is geen zuiver hersenproduct. Dat religie op aarde een aardse grondslag in de hersenen heeft, maakt religie geen 100% product van de hersenen, zomin als de waarneming van een boom voor 100% is toe te schrijven aan de hersenen. De boom is werkelijk buiten ons en werkt op onze zintuigen. Dankzij de boom buiten ons, onze zintuigen en onze hersenen in ons nemen wij een boom waar.
Zijn alle religies gelijk?
In de Verenigde Staten gelooft een kwart van de belijdende christenheid dat alle religies in de grond hetzelfde leren[8].
Sommige christenen geloven dat zij tot dezelfde God bidden als degenen die een andere religie aanhangen. 'Ik geloof dat er een Almachtige is die groot en liefhebbend genoeg is voor een heleboel mensen.' Dat God de God is van alle mensen betekent echter niet dat alle mensen God aanbidden indien zij hun god aanbidden. Zo is bijvoorbeeld de god Baäl (letterlijk 'heer'), die door heidense volken en ook door sommige Israelieten werd aangebeden, niet de God van de Bijbel, maar een valse god waartegen de oude profeten ernstig waarschuwden. De Baälsdienst was een gruwel in de ogen van God.
De gedachte dat religies in de grond van de zaak dezelfde God aanbidden en dat het daarom niet veel uitmaakt hoe je God aanbidt, leidt gemakkelijk tot een vermenging van christendom en heidendom, bijvoorbeeld tot interreligieuze erediensten.
Religie en publieke domein
De terreur die door sommige moslimextremisten wordt uitgeoefend, wordt gezien als een uitwas van religie. Er is in de maatschappij daarbij een trend om alles wat religieus is op één hoop te gooien. De rol van religie in het publieke domein is door de ontkerstening, de komst van de Islam in het Westen en de genoemde terreur problematischer geworden. Het religieuze in de pluraliteit van het publieke domein wordt minder verdragen. Men heeft minder oog gekregen voor de bijdrage van de religie aan de samenleving. Het lijkt erop (anno 2012) alsof politieke maatschappelijke standpunten vrijwel meteen vertaald moeten worden in geboden of verboden voor de samenleving[9]. De geest van onze tijd wil het religieus geloof terugdringen in de privésfeer.
"Er is een trend dat je als katholieke organisatie je direct moet verantwoorden. Als er iets vanuit de kerk gezegd wordt, word je als individuele gelovige vereenzelvigd met het instituut en erop aangesproken en afgerekend," aldus de directeur van een katholieke organisatie (2012)[10]
Christelijke instellingen die een missionaire doelstelling hebben en daarbij nuttig werk voor de maatschappij doen, worden argwanend bekeken. De integratiepolitiek ten opzichte van moslims is harder geworden. Joden voelen zich genoodzaakt de eeuwenoude rituele slacht en de besnijdenis van pasgeboren jongetjes verdedigen.
Religieus geloof terugdringen in de privésfeer is niet mogelijk dan alleen door onderdrukking. Religieuze overtuigingen, die deels morele overtuigingen zijn, beinvloeden ons spreken en handelen, zowel binnen- als buitenshuis.
Trends
Sinds de val van het communisme in Oost-Europa in de jaren negentig is religie bezig met een opmars. Het christendom, de Islam en het jodendom nemen in aantal aanhangers toe (stand 2012). Het christendom groeit anno 2012 wereldwijd sneller dan alle andere godsdiensten[11]. Bij de aanwas van de verschillende godsdiensten spelen bekeringen een veel minder belangrijke rol dan het geboortecijfer.
Een tweede trend is de onderlinge toenadering door de religies. In de christenheid zien wij dat de kloof tussen rooms-katholicisme en protestantisme in de praktijk kleiner wordt. In de evangelische beweging is ook toenadering tot de Rooms-Katholieke Kerk.
Wereldreligie. Sommigen zien de trend van toenadering uitmonden in een wereldreligie, die vereenzelvigd wordt met de Grote Hoer in het laatste Bijbelboek. Kenmerken van deze wereldreligie zijn wellicht, onder andere: vermenging van religieuze tradities, nadruk op zedelijk goed handelen, samenwerking met regeringen, mondiaal denken (tegen nationalisme). Volgens sommigen[12] komt de wereldreligie vooral voort door toedoen van de Rooms-Katholieke Kerk.
Meer informatie
Religie in Nederland, op: CBS.nl, publicatiedatum 18 dec. 2020. Statistische gegevens.
Religie in Nederland, op: nl.wikipedia.org.
A. Ramaker, J.A.E. Vermaat, Oosterse religies, een uitdaging? Hilversum: Evangelische Omroep, 1977. Pagina's: 77. Bevat de teksten van een aantal radio-uitzendingen uit 1977, waarin oosterse religies (Hindoeïsme, Boeddhisme, Islam) werden besproken in het licht van de Bijbel.
Engels
Billy Crone: World Religions. Youtube.com: Prophecy Watchers, 18 dec. 2018. Billy Crone weerlegt de gedachte dat alle religies in de grond hetzelfde leren. Het Christendom is uniek en exclusief.
Billy Crone: World Religions and Cults. Youtube.com: Prophecy Watchers, 22 jan. 2021. Duur: 28 min. 30 sec. Billy Crone wijst op het exclusieve karakter van het Christendom: alleen Jezus is de weg tot God. Ook gaat hij in op New Age en Mormonisme.
Prophecy Roundtable - The Rise of One World Religion. Youtube.com: Behold Israel with Amir Tsarfati, 13 mrt. 2021. Duur: 1 uur 5 min. 48 sec. Amir Tsarfati, Jan Markell en Barry Stagner spreken over de toekomstige éénwereldgodsdienst (Eng. one world religion).
'Its not about religion Brother' - Amir Tsarfati. Youtube.com: sanda dothata, 25 nov. 2021. Duur: 12 min. 11 sec. Amir Tsarfati betoogt dat uitwendige religie (offers, kerkgebouwen e.d.) niet volstaat, we hebben een persoonlijke verhouding tot God nodig.
Mike Shreve, In Search of the True Light. Deeper Revelation Books; 2e editie (21 okt. 2021). Pagina's: 336. De schrijver, een voormalige Kundalini-yogaleraar, vergelijkt en beoordeelt wel 20 verschillende religies, en behandelt vragen als: Zijn alle religies verschillende wegen naar dezelfde God? Is de grond van al het bestaande een persoonlijke God of een onpersoonlijke kosmische energie? Is waarheid subjectief of objectief? Hij gaat ook in op denkbeelden als reïncarnatie, karma en pantheïsme. Ook verhaalt hij zijn eigen spirituele reis.
Bronnen
Pew Research Center, The Global Religious Landscape. A Report on the Size and Distribution of the World’s Major Religious Groups as of 2010. Executive summary. Op PewForum.org, 18 dec. 2012.
R. van Oppenraaij, Apologie van het Christendom. 's Hertogenbosch, Antwerpen: L.C.G. Malmberg, 1922. Tekst van blz. XV-XVII, betreffende de algemene overtuiging van het menselijk geslacht, is onder wijziging verwerkt op 17 sept. 2020.
Voetnoten
- ↑ Artikel Steeds minder atheïsten, nieuwsartikel op RefDag, 3 dec. 2011. Het genoemde aantal blijkt uit het onderzoek ”Status of Global Mission 2012” van het Amerikaanse tijdschrift International Bulletin of Missionary Research (IBMR).
- ↑ De natura deorum I, 16.
- ↑ De legibus I, 24.
- ↑ Plutarchus, Adv. Coloten XXXI, 4.
- ↑ Tim. C. 27.
- ↑ Kompendium der Religionsgeschichte, blz. 7. Evenzo Chantepie de la Saussaye, Lehrbuch der Religionsgeschichte, blz. 13.
- ↑ Artikel Belief and the brain's 'God spot', op Independent.co.uk, 10 maart 2009.
- ↑ Billy Crone: World Religions. Youtube.com: Prophecy Watchers, 18 dec. 2018. Vanaf 1 min. 15 sec.
- ↑ Volgens de jurist Sophie van Bijsterveld, zie Religie blijft publieke domein storen, Refdag.nl, 23 nov. 2012.
- ↑ Aldus Pieter Kohnen, directeur van VKMO-Katholiek Netwerk, aangehaald in: Religie blijft publieke domein storen, Refdag.nl, 23 nov. 2012.
- ↑ Artikel Steeds minder atheïsten, nieuwsartikel op RefDag, 3 dec. 2011
- ↑ Amir Tsarfati: The Rise of The One World Religion. Youtube.com: Behold Israel with Amir Tsarfati, 19 juli 2024. Duur: 35 min. 12 sec.