Kruis, kruisigen: verschil tussen versies
k
geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 3:
Ophangen was oudtijds alom in gebruik. Ophangen in de vorm van kruisigen schijnt van de Feniciërs en Karthagers te zijn overgegaan op de Romeinen en Grieken. De Romeinen pasten ze toe op rovers, oproerlingen, veroordeelde slaven, maar niet, enkele onwettige gevallen uitgezonderd, op Romeinse burgers. In 73 vóór Chr. bijvoorbeeld kwam een groot aantal slaven onder leiding van Spartacus in opstand tegen de Romeinse gezag. Ze werden uiteindelijk gevangen genomen en een duizelingwekkend getal van 6.000 van hen werd gekruisigd langs een 200 kilometer lange strook aan de Via Appia in Italië.
De Romeinen brachten de kruisiging over naar de provincies, ook naar Palestina, waar de Makkabeeër Alexander Janneüs ze reeds ingevoerd had. De Joden brachten de kruisiging door middel van de Romeinen over Jezus Christus.<blockquote>''Joh 19:15 Zij dan riepen: Weg met Hem! Weg met Hem! Kruisig Hem! Pilatus zei tot hen: Moet ik uw koning kruisigen? De overpriesters antwoordden: Wij hebben geen koning dan de keizer. Toen leverde hij Hem aan hen over om gekruisigd te worden.'' ''Joh 19:16 Zij dan namen Jezus<nowiki>''</nowiki>'' ''Joh 19:17 en terwijl Hijzelf zijn kruis droeg, ging Hij uit naar de plaats die Schedel plaats heet, die in het Hebreeuws Golgotha heet,'' ''Joh 19:18 waar zij Hem kruisigden, en met Hem twee anderen, aan elke kant een, en Jezus in het midden.<nowiki>''</nowiki>'' ''Joh 19:19 Pilatus nu schreef ook een opschrift en zette dat op het kruis. En er was geschreven: Jezus de Nazoreeer, de koning der Joden.'' (TELOS)</blockquote>
[[Bestand:Patibulum.jpg|miniatuur|382x382px|Dragend de dwarsbalk]]
'''Woord'''. Het woord "kruis", afkomstig van het Lat. ''crux'' (Gr. ''stauros''), betekent oorspronkelijk in ’t algemeen een schand- of folterpaal. Deze kwamen in allerlei vormen voor. Soms werden de veroordeelden gebonden aan een gewone paal, met de handen boven de hoofd aan elkaar genageld, dan weer werden zij op verschillende wijzen aan zo’n paal vastgehecht.
'''Dwarsbalk.''' Aan deze paal was bevestigd
Het kruis in de gedaante van een paal en dwarsbalk, waaraan Jezus stierf, kon in verschillende '''vormen''' voorkomen, zoals men het dan ook op verschillende wijzen heeft voorgesteld. Deze vormen heten: crux decussata (X), crux omissa (T) en crux immissa (†).▼
▲'''Vormen.''' Het kruis in de gedaante van een paal en dwarsbalk, waaraan Jezus stierf, kon in verschillende
[[Bestand:Crux Immissa.jpg|links|miniatuur|Crux Immissa]]
Men heeft gedacht aan een kruis in de gedaante van een X (crux decussata), genoemd het Andreaskruis, waarbij twee rechte balken onder een scherpe hoek aan elkaar gehecht werden.
Regel 23 ⟶ 25:
Vroeger werd het kruis opgericht op de strafplaats (gewoonljk een bij de stad, aan de weg gelegen heuvel), voordat de veroordeelde aankwam, maar later moest hij het zelf daarheen dragen (vgl. Matth. 10:38; 16:24).<blockquote>''Joh 19:16 Zij dan namen Jezus'' ''Joh 19:17 en terwijl Hijzelf zijn kruis droeg, ging Hij uit naar de plaats die Schedel plaats heet, die in het Hebreeuws Golgotha heet,<nowiki>''</nowiki>''
''Joh 19:18 waar zij Hem kruisigden,….'' ''(TELOS)<nowiki>''</nowiki>''</blockquote>De '''behandeling''', waaraan de veroordeelde onderworpen werd voordat hij aan het kruis werd genageld, was bij de Romeinen niet altijd gelijk.
De Karthager Hanno werd eerst gegeseld, daarna werden hem de ogen uitgestoken en armen en benen gebroken, en toen hij reeds gestorven was, werd hij aan het kruis genageld<ref>Justin. 50, 21, 4.</ref>. Caesar liet gevangen genomen zeerovers wurgen, voordat zij aangenageld werden<ref>Suet. ''Jul. Caes''. c. 74</ref>.
En zoals wij uit de Evangeliën weten, werd onze Heiland eerst aan een paal of zuil gebonden en gegeseld, daarna geboeid naar de strafplaats gevoerd, waarbij de veroordeelde in de regel blootgesteld was aan de mishandeling der soldaten, en misschien om de hals een bord droeg, waarop zijn misdrijf stond geschreven, tenzij het voor hem uitgedragen of de reden van zijn terechtstelling voor hem uitgeroepen werd.
'''Bedwelmende drank.''' Het gebruik om de veroordeelde op de gerichtsplaats een
''Spr 31:6 Geeft bedwelmende drank aan wie te gronde gaat, en wijn aan wie bitter bedroefd zijn;<br>
''(NBG51)''''
Dat de veroordeelde aan het op de grond liggende kruis werd genageld, was een uitzondering: in de regel werd het kruis eerst opgericht, en wel laag bij de grond, daar de wilde dieren de gekruisigde konden aanvallen, en een (korte) hysopstengel lang genoeg was om een spons met azijn aan de lippen van Jezus te brengen (Joh. 19:29).<blockquote>''Joh 19:29 Er stond een vat vol zure wijn, en zij vulden een spons met zure wijn, omlegden die met hysop en brachten die aan zijn mond.'' ''(TELOS)<nowiki>''</nowiki>''</blockquote>'''Opschrift.''' Wanneer het kruis stond, werd het opschrift (Lat. titulus) eraan gehecht, dat de naam en het misdrijf van de veroordeelde vermeldde. Over het opschrift boven het hoofd van de Koning der Joden:<blockquote>''Joh 19:19 Pilatus nu schreef ook een opschrift en zette dat op het kruis. En er was geschreven: Jezus de Nazoreeer, de koning der Joden. Joh 19:20 Dit opschrift dan lazen velen van de Joden, omdat de plaats waar Jezus werd gekruisigd, dichtbij de stad was, en het was geschreven in het Hebreeuws, het Latijn en het Grieks. Joh 19:21 De overpriesters van de Joden dan zeiden tot Pilatus: Schrijf niet: De koning der Joden, maar dat Deze gezegd heeft: Ik ben de koning der Joden. Joh 19:22 Pilatus antwoordde: Wat ik heb geschreven, heb ik geschreven.'' ''(TELOS)''</blockquote>De vermelde naam was "Jezus de Nazoreeër", de vermelde misdaad "de koning der Joden".
'''Voetplankje?''' Dat de voeten zouden gerust hebben op een plankje, zoals de latere Christelijke kunst wil (zie bijv. hierboven het schilderij van James Tissot), is niet juist; het
'''Handen en voeten.''' Terwijl de Egyptenaren de
'''Lijden.''' De kruisiging was de smartelijkste vorm van doodstraf, die men zich denken kan. De ontstoken wonden veroorzaakten een koorts die het hart beknelde en de ademhaling bemoeilijkte. Daarbij was de lijder blootgesteld aan een ondraaglijke dorst, aan de stralen van een brandende zon, en zo hing hij uren achtereen onbeweeglijk uitgestrekt, totdat de dood een einde maakte aan zijn diep smartelijk
'''Sterven.''' In de regel
De Heer Jezus stierf betrekkelijk spoedig, na zes uren. Hij legde Zijn leven Zelf af, Hij gaf zijn geest aan God over met de woorden:<blockquote>''Lu 23:46 En Jezus riep met luider stem de woorden: Vader, in uw handen beveel Ik mijn geest. En toen Hij dit gezegd had, stierf Hij.'' (TELOS)</blockquote>Men kan niet stellen dat Hij waarschijnlijk aan een hartbreuk stierf<ref>De hypothese van een hartbreuk wordt genoemd in Ed. Rhiem, C.H. van Rhijn (red.), ''Bijbelsch woordenboek voor ontwikkelde lezers der Heilige Schriften'', s.v. Kruis, kruisigen. Utrecht: Kemink & Zoon, z.j.</ref>. Zijn sterven lijkt meer een vrijwillige '''overgave''', dan het gevolg van het falen van een vitaal orgaan.
'''Symbool.''' In de geschriften van de Apostelen is het kruis een
== Bron ==
|