Gnostiek: verschil tussen versies
k
geen bewerkingssamenvatting
(Nieuwe pagina aangemaakt met 'Het woord '''Gnostiek''' stamt van het Griekse woord voor kennis, ''gnosis''. De Gnostiek (of gnosticisme) is een brede waaier van mystiek-religieuze strominge...') |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
Het woord '''Gnostiek''' stamt van het Griekse woord voor kennis, ''gnosis''. De Gnostiek (of gnosticisme) is een brede waaier van mystiek-religieuze stromingen die stammen van vóór Christus en een bloei kenden in de 2e en 3e eeuw. Vandaag de dag wordt de term gnostiek ook wel gebruikt voor en door sommige esoterische bewegingen. Volgens de gnostiek wordt de mens verlost door intuïtieve kennis van zijn eigen (onderstelde) goddelijkheid.
Aanhangers van de gnostiek heten ''gnostieken'' of ''gnostici''.
== Gnostieke denkbeelden ==
Regel 20:
In 1945 werd in Egypte een verzameling gnostische werken ontdekt, de Nag Hammadi-geschriften. In deze geschriften zijn man en vrouw volstrekt gelijk.
==
Onder de sekten in de 2e-eeuwse christenheid bekleden de gnostieken een eerste plaats. Zij vervingen het geloof door de ''Gnosis'' (de wetenschap), die vóór alles antwoord geeft op twee vragen: 1. Hoe kan een onstoffelijk wezen het stoffelijke scheppen? 2. Vanwaar komt het kwaad?
'''Compromis.''' De Gnostieken wilden een verbond (compromis) sluiten tussen de heidense wijsbegeerte en het christendom. Het Gnosticisme is genoemd het „modernisme van de Oudheid”.
'''Aanhang.''' Het Gnosticisme vond vooral aanhang onder de intellectuelen of ontwikkelden.
'''God tegenover de stof.''' Volgens de Gnostieken staat aan het hoofd der wereld de God Bythos. Naast of liever tegenover deze staat de eeuwige stof: een boosaardig wezen, dat voortdurend met het Opperwezen in strijd is.
'''Oorsprong der geesten.''' Uit de hoogste God vloeiden, als de rivier uit de bron, alle geesten.
Onder de sekten in de 2e-eeuwse christenheid bekleden de '''gnostieken''' (of ''gnostici'') een eerste plaats. Deze splitsen zich in een grote menigte takken, veelal naar de sektenhoofden genoemd, en in enige hoofdafdelingen onderscheiden; de voornaamsten daarvan zijn: ▼
'''Stoffelijke schepping.''' Uit de eeuwige stof werd de zichtbare wereld en het lichaam van de mens gemaakt.
'''Oorzaak van alle kwaad.''' De bron van alle kwaad is de vereniging van de geestelijke ziel met het stoffelijk lichaam.
'''Over Christus en de verlossing.''' De geest Christus is door de hoogste God gezonden om aan de in het lichaam opgesloten geesten de wijsheid te leren, d.w.z. hun te leren, hoe ze de stof, het lichaam hebben te overwinnen en zich te bevrijden.
Volgens deze dwaalleer heeft Christus slechts een schijnlichaam gehad. Van Christus' kruisdood en verrijzenis is er geen sprake. Van de gemeente van Christus en haar inzettingen evenmin.
'''Levenshouding.''' Deze leer verduivelde de stof, die door het heidendom was vergoddelijkt. Ze voerde tot wereldhaat (pessimisme). En deze uitte zich of in overdreven gestrengheid (onthouding van wijn, vlees en zelfs van het huwelijk), of in geringschatting en schending van alle zedenwetten. Beide immers voeren tot de vernietiging van de stof: tot de dood.
'''Gnostieke evangeliën en apostelgeschiedenissen.''' De Gnostieken stelden apocriefe evangeliën en apostelgeschiedenissen samen. waarin de gnostische leerstellingen in uitspraken van de Heer Jezus en van de Apostelen gekleed waren.
Waarin verschillen ze van de Bijbelse evangeliën? De gnostieke of gnostische evangeliën zijn tientallen jaren of zelfs eeuwen later ontstaan dan de Bijbelse evangeliën. De gnostieke evangeliën van de wijsheid, de Bijbelse evangeliën zijn evangeliën van het kruis. In de gnostische evangeliën is het kernprobleem: onwetendheid. In de evangeliën is het kernprobleem: zonde. In de gnostische evangeliën gaat het om kennis, in de Bijbelse evangeliën om geloof.
'''Bestrijding.''' Het Gnosticisme werd bestreden door [[Ireneüs van Lyon|Ireneüs]], [[Clemens Alexandrinus]], [[Tertullianus]], [[Origenes]] e.a. Zo leidde deze strijd tot het vormen van een geloofswetenschap.
=== Richtingen ===
▲
De Oosterse of '''Syrische gnosis''', waartoe behoren:
Regel 71 ⟶ 89:
== Bronnen ==
J. W. van Loon, ''Beknopt chronologisch overzigt der Kerkgeschiedenis''. Amsterdam, 1863. Hieruit is tekst genomen, die handelt over de gnostieken in de 2e eeuw na Chr.
H.M.H. Bartels, ''Geschiedenis der Katholieke Kerk'' (Venloo: G. Mosmans senior, 1926) blz. 55-56. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 3 nov. 2019.
| |||