Vaccin tegen SARS-CoV-2: verschil tussen versies
k
→Niet-genetische vaccins
Regel 33:
== Genetische vaccins ==
Genetische vaccins bevatten een genetische code van het te bestrijden virus. De code komt in je eigen lichaamscellen terecht en zet de cellen aan tot vervaardiging van een virusdeeltje, een lichaamsvreemde stof.
=== Recombinant vectorvaccins ===
Regel 128:
== Niet-genetische vaccins ==
Dit type vaccin brengt geen virale genen van SARS-Cov-2 in het menselijk lichaam. En wat door deze vaccins wordt toegediend, komt zeker niet in ons DNA terecht<ref name=":19" />. "Daarom is er geen enkele mogelijkheid dat deze vaccins in ons DNA kunnen integreren en dus kunnen ze ons genetisch materiaal niet veranderen." ([[Pieter Borger]], moleculair geneticus)<ref name=":21">Pieter Borger, [https://twitter.com/BorgerPieter/status/1473420525737287686 berichten] op Twitter.com, 21 dec. 2021. Reeks berichten over de vaccins van Novavax en Valneva. </ref>
=== Subeenheidvaccin ===
Een zogenoemd 'subeenheidvaccin' of 'subeenheid-eiwitvaccin' of 'eiwitgebaseerd vaccin' of 'eiwit-vaccin' tegen SARS-CoV-2/Covid-19 bevat veel kopieën van het stekeleiwit van het coronavirus.<ref name=":2" /> 'Subeenheid' slaat op een onderdeel van het virus, in dit geval het stekeleiwit. De eiwitten moeten door een levend organisme zijn aangemaakt. Dat kunnen bijvoorbeeld bacteriën of gistcellen zijn.
'''NVX-CoVID373.''' In het geval van het vaccin NVX-CoVID73 van Novavax is het stekeleiwit synthetisch gemaakt.
De aangemaakte stekeleiwitten worden verzameld, gezuiverd en dan gehecht aan nanodeeltjes van Polysorbaat 80. Polysorbaat 80 is een oppervlakteactieve stof (surfactant) die vaak wordt gebruikt in de farmaceutische, cosmetische en voedingsmiddelenindustrie. Zij zit bijvoorbeeld zepen en shampoos. Het surfactant verlaagt de oppervlaktespanning, zodat de oplosbaarheid van het S-eiwit groter wordt en makkelijker in het lichaam wordt opgenomen.<ref name=":21" /> Zo'n nanodeeltje is 50 nanometer (= 0,00005 mm) in doorsnee .
Met de aangehechte stekeleiwit vertoont het nanodeeltje een 'corona' (kroon) van stekeleiwitten. Het lijkt daarmee op het SARS-Cov2-virus. Bij toediening van het Novavax-vaccin worden de nanodeeltjes met de viruseiwitten eraan ingespoten, samen met een natuurlijke hulpstof (saponin) en de hulpstof Matrix M om het afweersysteem te prikkelen. Saponinen zijn plantaardige glycosiden, suikerachtige moleculen die in planten voorkomen. Ze hebben zeepachtige eigenschappen en stimuleren de afweerreactie in de lymfeknopen.
Het stekeleiwit van Novavax kan contact maken met de ACE2-receptor van een menselijke cel, maar kan zich niet ontsluiten als het stekeleiwit van een echt virus. Van het vaccin komt noch het nanodeeltje noch het stekeleiwit de cel binnen.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=O2ffOChJRbE Novavax - der neue Star am Corona-Impfstoffhimmel]? Youtube.com: Dr. Otmar Sensen, 9 sept. 2021. Duur: 8 min. 2 sec. </ref> Het eiwit blijft niet lang in het lichaam bestaan, want het wordt meteen als lichaamsvreemd herkend. Er is dus veel minder gelegenheid om aan het ACE2-eiwit te binden.
Een punt van kritiek is dat het vaccin van Novavax "zeer snel op de markt is gebracht en dus niet voldoende getest"<ref name=":21" />. Het beschreven gebruik van saponin is een nieuwe techniek, die nog niet uitvoerig is beproefd<ref name=":21" />.
=== Verzwakt vaccin ===
Regel 141 ⟶ 149:
=== Geïnactiveerd vaccin ===
Dit vaccin bevat een geïnactiveerd SARS-CoV-2 virus. Het werkt op eenzelfde manier als de griepprik. Het virus wordt in enorme hoeveelheden gekweekt in bepaalde cellen. Vervolgens wordt het chemisch geïnactiveerd, zodat het niet meer infectieus is, dus niet meer ziek kan maken.<ref name=":14" /> Een nadeel is dat sommige virussen de chemische onschadelijkmaking mogelijk 'overleven', in het vaccin worden opgenomen en na vaccinatie iemand ziek maken, zij het waarschijnlijk in mindere mate.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Wc-AlxAmi90 Wann kommt Novavax und Valneva?] Youtube.com: Dr. Otmar Sensen, 1 dec. 2021. Duur: 10 min. 40 sec. </ref>
'''VLA2001.''' Het vaccin VLA2001van Valneva gebruikt een geïnactiveerd coronavirus en hulpstoffen om het immuunsysteem in te schakelen. Het
Het vaccin van Valneva bevat ook de CpG immuunoppepper (CpG1018), die in miniscule vetbolletjes (lipide nanodeeltjes) zijn gestopt. Dit zijn kleine DNA-sequenties (reeksen) van 20-22 DNA-letters (bijzonder de letter C en G). Deze reeksen komen in bacteriën voor en ook in menselijke DNA.
Een ander voorbeeld van een vaccin met een geïnactiveerd coronavirus is Coronavac, ook Sinovac geheten, van de Chinese producent Sinovac Biotech<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/CoronaVac</ref>. ▼
Wanneer mensen in contact komen met bacteriën, worden deze organismen afgebroken en de in de bloedbaan vrijgekomen CpG-reeksen veroorzaken een immuunrespons, vergelijkbaar met een door bacteriën teweeggebrachte immuunreactie. .
Het inactief gemaakte virus kan in de menselijke cel komen en zich niet vermenigvuldigen. Het voordeel van dit vaccin is dat niet alleen het stekeleiwit als uitwendig kenteken van het virus wordt aangeboden, alle dertien plaatsen waar ons afweersysteem kan aangrijpen. Er worden dan verscheidene antistoffen aangemaakt, gelijk bij een infectie met een actief virus. Wanneer het stekeleiwit van het actieve virus verandert, dan kan het afweersysteem nog altijd reageren op de overige uitwendige delen (oppervlaktestructuren, eiwitten) van het virus en daar antistoffen op afsturen. Het lichaam heeft meer mogelijkheden om het virus af te weren dan wanneer het enkel is voorbereid op het stekeleiwit.
Een punt van kritiek is dat de vermelde inzet van de CpG immuunbooster nog niet uitgebreid op mensen is getest<ref name=":21" />
▲'''Sinovac.''' Een ander voorbeeld van een vaccin met een geïnactiveerd coronavirus is Coronavac, ook Sinovac geheten, van de Chinese producent Sinovac Biotech<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/CoronaVac</ref>.
== Meer informatie ==
Regel 192 ⟶ 208:
[[Vaccin]] | [[Coronacrisis]]
==
[https://www.youtube.com/watch?v=mooLTE5MvVs Hoe werkt het corona vaccin?] Youtube.com: Erasmus MC, 8 jan. 2021. Duur: 2 min. 55 sec. Over de werking van het mRNA-vaccin van Pfizer/BioNTech.
Pieter Borger, [https://twitter.com/BorgerPieter/status/1473420525737287686 berichten] op Twitter.com, 21 dec. 2021. Reeks berichten over de vaccins van Novavax en Valneva.
Zie ook de Voetnoten hieronder.
| |||