Oekraïne: verschil tussen versies
k
geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
'''Oekraïne''' is een land in Oost-Europa met ruim 41 miljoen<ref>Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/Ukraine. Geraadpleegd 18 feb. 2022.</ref> inwoners (anno 2021), De Krim en Sebastopol niet meegeteld. Van de bevolking is ruim 80% in naam christen (anno 2009). De hoofdstad van het land is Kiev (3 miljoen inwoners).
Het land was vroeger een deel van de Sovjet-Unie, die vijftien republieken omvatte; het was de op één (Rusland) na machtigste republiek van de unie. Het oosten van Oekraïne, met name Donbas, is meer gericht op Rusland; het westen meer op Europa. Donbas omvat twee streken: Luhansk en Donetsk. Ze worden geregeerd door Russisch-georiënteerde separatisten.
'''Omvang.''' Oekraïne is qua landoppervlakte na Rusland het grootste land van Europa; het is het grootste land dat in zijn geheel in Europa ligt. ▼
▲'''Omvang.''' Oekraïne is qua landoppervlakte na Rusland het grootste land van Europa; het is het grootste land dat in zijn geheel in Europa ligt. Het is ruim 14x zo groot als Nederland en bijna 20x zo groot als België.
'''Buurlanden.''' Oekraïne grenst in het noordoosten en oosten aan Rusland, in het noordwesten aan Wit-Rusland (Belarus), in het westen aan Polen, Slowakije en Hongarije en in het zuidwesten aan Roemenië en Moldavië.
[[Bestand:Un-ukraine.png|geen|miniatuur|1269x1269px]]
== Bevolking ==
Een op de zes bewoners is een etnische Rus. Dit komt door de opzettelijke Russificatie van het gebied, waarmee in de 18e eeuw was begonnen. Een op de drie bewoners spreekt Russisch als moedertaal. 70% van de Oekraïners verwerpt de gedacht dat de bevolking van Oekraïne en Rusland één volk zijn (feb. 2022)<ref name=":0">[https://www.youtube.com/watch?v=nK-yJD_fAtk Gravitas Plus | Explained: The Russia-Ukraine crisis]. Youtube.com: WION, 20 feb. 2022. Duur: 9 min. 25 sec. Historische achtergrond van het conflict tussen Rusland en Oekraïne. </ref> en 72% procent vindt dat Rusland een vijandige staat is.
== Talen ==
Regel 25 ⟶ 30:
== Joden ==
In de Oekraïne leefden anno 2009 ongeveer 300.000 Joden (0,6% van de bevolking)<ref>Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne. Geraadpleegd 18 feb. 2022.</ref>. In 2013 waren er nog ca. 180.000 Joden waarvan op De Krim ca. 17.000<ref>Bron: Nieuwsbrief van Bijbel & Onderwijs, april 2014.</ref>. Ze zijn cultureel en religieus zeer actief. In het land vonden ooit veel progroms plaats. En de nationaal-socialisten hebben er tijdens de Tweede Wereldoorlog 1,5 miljoen Joden vermoord.
== Buitenlandse betrekkingen ==
'''Rusland.''' Dit land wil niet dat Oekraïne ooit lid wordt van de NAVO of van de Europese Unie.
'''Europese Unie.''' 67% procent van de Oekraïners wil (feb. 2022) dat het land lid wordt van de EU<ref name=":0" />.
'''NAVO.''' 59% procent van de Oekraïners wil (feb. 2022) dat het land lid wordt van de NAVO<ref name=":0" />.
== Geschiedenis ==
'''980.''' Vladimir van Kief (Vladimir de Grote) verwerft de onbetwiste macht. Hij regeert tot zijn dood in 1015.
'''988.''' Vorst Vladimir de Grote neemt het christendom aan en laat zich dopen.
Regel 38 ⟶ 50:
[[Bestand:Principalities of Kievan Rus' (1054-1132).jpg|geen|miniatuur|867x867px|Kievse Rijk met twaalf vorstendommen, 1054-1132.]]
'''1596.''' Bij de Unie van Brest-Litovsk ontstaat de Oekraïens-Katholieke Kerk als een met Rome geünieerde kerk.
'''18e eeuw.''' Tsarina Catharina II van Rusland, die regeerde 1762-1796, begint de Russificatie van Oekraïne. Russen werden erheen gebracht en tegen 1800 wordt de Oekraïense taal gebannen van de scholen.
'''20e eeuw.''' Onder de Russische dictator Stalin (gestorven 1953) wordt Oekraïne verder bevolkt met Russen.
'''Jaren '40.''' Etnische tartaren worden verplaatst en vervangen door Russen.
'''1946.''' De Oekraïens-Katholieke Kerk dient op last van de Sovjetautoriteiten over te gaan tot de Russisch-Orthodoxe Kerk. Er volgt een jarenlange vervolging: haar kerken worden gesloten en haar priesters veroordeeld tot ballingschap of een clandestien bestaan.
'''1954.''' Rusland geeft De Krim aan Oekraïne om de band met het land te verstevigen.
'''1988.''' Vanaf dit jaar kunnen de katholieken uit de clandestiniteit treden.
'''1991.''' De Sovjet-Unie valt uiteen. — Op 30 maart kan de Oekraïens-Katholieke aartsbisschop Myroslav Ivan Ljoebatsjivsky terugkeren naar Oekraïne en de Sint-Joriskathedraal te Lviv weer in bezit nemen. — In augustus wordt Oekraïne onafhankelijk verklaard. De staat erft 176 intercontinentale ballistische raketten, 1249 kernkoppen, 44 strategische bommenwerpers, 700 kruisraketten met kernkoppen en 2000 tactische atoomwapens<ref name=":0" />. Schiereiland De Krim krijgt bijzondere autonomie. Russische militaire bases kunnen er blijven. Rusland beloofde dat De Krim autonoom zou blijven.
'''1992.''' Herstel van de kerkelijke hiërarchie van de Oekraïens-Katholieke Kerk. Het katholieke geloof kan weer beleden worden.
'''1994.''' Op 5 december komt het Boedapest Memorandum inzake Veiligheidsgaranties<ref>Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Budapest_Memorandum_on_Security_Assurances</ref> tot stand. Ondertekenaars zijn Wit-Rusland, Oekraïne, Rusland, VS en Verenigd Koninkrijk. De nucleaire 'erfenis' (zie 1991) wordt overgegeven aan Rusland. In ruil hiervoor gaf Rusland aan Oekraïne de zekerheid van veiligheid en de belofte om de soevereiniteit van het land te respecteren.
'''2014.''' De pro-Russische President Janoekovitsj weigert een associatieverdrag met de EU te tekenen. Dit leidt tot het 'Maidan-protest': de demonstranten willen dat de koers van het land weer wordt verlegd naar het Westen: de Europese Unie en de NAVO. Het protest is ook een uiting van misnoegen over corruptie, zelfverrijking en vriendjespolitiek. ▼
'''2013.''' Begin van een golf demonstraties en onrust die de naam 'Euromaidan' zal krijgen (2013-204)<ref>[https://www.jpost.com/aliyah/article-698083 Nieuwsbericht] op JPost.com, 21 feb. 2021.</ref>. 'Maidan' komt van 'Maidan Nezalezhnosti', het 'Onafhankelijkheidsplein' in Kiev, waar publieke protesten plaatsvinden.
▲'''2014.''' De pro-Russische President Janoekovitsj weigert een associatieverdrag met de EU te tekenen, dat tot meer integratie met de EU zou leiden, en ontvangt 15 miljard dollar aan steun van Rusland.
De president probeert vergeefs de opstand met geweld te onderdrukken. Het Westen steunt de demonstranten, maar Rusland steunt de president. In februari wordt de regering van Janoekovitsj omvergeworpen. De president neemt de wijk naar Rusland. Velen in het Russisch sprekende oosten van Oekraïne wilden dat Janoekovitsj bleef. — Oekraïne kiest Petro Porosjenko als de nieuwe president — Rusland begint met de annexatie van De Krim. Na een referendum op 16 maart op De Krim wordt het overwegende Russisch sprekende schiereiland bij Rusland ingelijfd. De annexatie gebeurt vooral om het strategische belang van de Russische Zwarte Zee-vloot, die er in Sebastopol ligt afgemeerd.
In Oost-Oekraïne komen pro-Russische separatisten, die niets moeten hebben van de pro-westerse revolutie in de rest van Oekraïne, in opstand tegen het Oekraïense bewind en roepen een eigen republiek uit. Er breekt een burgeroorlog uit. De separatisten worden gesteund door Rusland. Op 17 juli wordt tijdens de burgeroorlog in het Oost-Oekraïne bij vergissing een Maleisisch passagiersvliegtuig met 298 mensen aan boord - onder wie 193 Nederlanders - neergeschoten door de opstandelingen. Het Oekraïense leger start een operatie om de opstandelingen te verslaan, maar Russische militairen komen hun te hulp. Daarop volgden gesprekken tussen Oekraïne, Rusland en het Westen, wat uitmondde in de Minsk-akkoorden. Men kwam overeen: een wapenstilstand, militaire terugtrekking, verkiezingen in de rebelse gebieden. De akkoorden werden echter niet uitgevoerd.
'''2017.''' Associatieverdrag met de EU.
'''2019.''' Voor de presidentsverkiezingen beloven de voornaamste kandidaten de terugkeer van de Krim, een einde aan de oorlog in Oost-Oekraïne en economische vooruitgang. De komiek en Jood Volodymyr Zelensky wordt verkozen tot president (73% van de kiezers). De premier is eveneens een Jood. Hij is een criticus van Rusland. — De oorlog met de separatisten in het oosten suddert sinds 2014 nog altijd door en laait af en toe op. De strijd heeft tot nog toe 13.000 mensenlevens gekost.<ref>Nieuwsbericht dd. 30 maart 2019: https://nos.nl/artikel/2278270-oekrainers-na-roerige-jaren-naar-de-stembus-acteur-grootste-kanshebber</ref>
== Buitenlandse betrekkingen ==
Regel 67 ⟶ 93:
[https://kyivindependent.com/ The Kyiv Independent], onafhankelijke Oekraïense nieuwssite.
[https://www.youtube.com/watch?v=nK-yJD_fAtk Gravitas Plus | Explained: The Russia-Ukraine crisis]. Youtube.com: WION, 20 feb. 2022. Duur: 9 min. 25 sec. Historische achtergrond van het conflict tussen Rusland en Oekraïne. ▼
== Bronnen ==
Regel 74 ⟶ 98:
[https://nos.nl/artikel/2278270-oekrainers-na-roerige-jaren-naar-de-stembus-acteur-grootste-kanshebber Oekraïners na roerige jaren naar de stembus, acteur grootste kanshebber], nieuwsbericht op: NOS.nl, 30 mrt 2019.
▲[https://www.youtube.com/watch?v=nK-yJD_fAtk Gravitas Plus | Explained: The Russia-Ukraine crisis]. Youtube.com: WION, 20 feb. 2022. Duur: 9 min. 25 sec. Historische achtergrond van het conflict tussen Rusland en Oekraïne.
== Voetnoten ==
| |||