Godsbewijs: verschil tussen versies
k
→Het argument van ruimte, stof en tijd
kGeen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 1:
Een '''Godsbewijs''' is een redenering met als conclusie dat God - opgevat als een bewust Wezen dat grond en oorsprong van de wereld is, dat de wereld heeft veroorzaakt, teweeggebracht - bestaat of dat het ''waarschijnlijk'' is dat God bestaat.
Een Godsbewijs dient, eventueel samen met andere Godsbewijzen, om ''aan te tonen'' dat God bestaat, of althans dat het ''redelijk'' is om aan het [[bestaan van God]] te geloven, dat Zijn bestaan ''aannemelijk'' is.
'''Woorden.''' Een synoniem van 'Godsbewijs' is 'Godsargument'. Sommigen gebruiken liever de term 'Godsargument' of 'aanwijzing' omdat degene die het 'bewijs' levert meestal slechts bedoelt, niet om een sluitend bewijs te leveren, maar om het bestaan van een of meer goden aannemelijk te maken voor de menselijke rede.
'''Levensvraag.''' De vraag of God (een god) bestaat, is de belangrijkste vraag die men kan stellen. Wat is de grond van de werkelijkheid? Wat is de aard van het oerbeginsel waaruit alles geworden is dat geworden is? Is het stof (materie), informatie of bewustzijn (een bewust wezen, geest)?
Regel 19:
'''Nut.''' Voor het zoeken naar een Godsbewijs worden enkele redenen aangevoerd.
# De vraag naar het bestaan van God is een uitnemend vraagstuk, dat de mens al eeuwenlang bezig houdt. Een Godsbewijs levert een redelijk antwoord op die vraag. Het antwoord raakt 's mensen oorsprong en identiteit.
# Een Godsbewijs toont aan dat geloof in God niet een sprong in het duister is, niet tegen verstandelijke overwegingen ingaat, maar redelijke gronden heeft. Geloven aan God is niet 'dom', 'achterhaald', 'middeleeuws', 'onwetenschappelijk', maar heeft goede argumenten.
Het nut van Godsbewijzen is beperkt in zoverre hun overtuigingskracht beperkt is. Ze hebben niet de kracht om vrijwel iedereen te overtuigen dat God bestaat. Dat komt (1) doordat God, wiens bestaan we willen bewijzen of aannemelijk willen maken, verborgen is voor onze zintuiglijke waarneming, (2) of doordat het bestaan van God bij sommige mensen ''ongewenst'' is. Deze mensen willen niet dat er een God bestaat. Het bestaan van God heeft consequenties die zij niet wensen. Als God bestaat, zo kunnen wij denken, dan moet ik anders leven en dat wil ik niet. Wij mensen zijn geneigd eerder aan het gewenste (aantrekkelijke) te geloven dan aan het ongewenste (onaantrekkelijke). Wij zullen het gewenste makkelijker geloofwaardig achten. Bijvoorbeeld, de Duitse filosoof Nietzsche bekende dat zijn verzet tegen het christendom geen kwestie was van verstand, argumentatie maar van ''smaak''<ref>Aldus Stefan Paas in: ''De Ongelooflijke Podcast'', aflevering 6 "[https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/103946-6-bestaat-god-godsbewijzen-met-emanuel-rutten-en-stefan-paas Bestaat God? Godsbewijzen met Emanuel Rutten en Stefan Paas]", NPO Radio 1, 14 juni 2019. Vraaggesprek met de filosoof Emanuel Rutten en de theoloog Stefan Paas.</ref>. Dat is een niet-redelijk (niet-rationeel) bezwaar. Wat goed smaakt, hoeft niet waar te zijn. Een leugen kan goed 'smaken'. Godsargumenten kunnen overtuigingskracht verliezen, ja, krachteloos worden door afkeer, een afkeer die ontstaan is door slechte ervaringen met gelovigen, kerkelijke miststanden e.d. die men in het denken verbindt met het bestaan van God. Zelfs een beleving van saaiheid ("saaie kerkdienst") of een gedachte van irrelevantie ("heb ik niks aan", "heb ik niks mee", "doet me niks", "gaat nergens over", "heeft niks met het leven te maken", "dat is voorbij, was van vroeger") kan geloven moeilijker maken. Dit zijn alle niet-rationele factoren die de overtuigingskracht van Godsbewijzen beperken.
Brengen Godsargumenten ons bij de God van Abraham, van Izak en van Jakob? Wel, wie tot God nadert moet geloven of de mogelijkheid open houden dat Hij bestaat. Verstandelijke overwegingen kunnen helpen om te komen te geloof aan God of beletsels voor dat geloof slechten. Wanneer iemand tot geloof komt in de God van Abraham enz., de Vader van Jezus Christus, speelt verstand een rol naast andere factoren als beleving, gevoel, willen, intuïtie, openbaring. Tot geloof komen is een ervaring die gewoonlijk breder is een verstandelijke redenering.
'''Beoordeling.''' Om een Godsargument te begrijpen en te beoordelen, moet duidelijk zijn:
Regel 59 ⟶ 61:
Een kosmologisch argument (van 'kosmos' = wereld) heeft als conclusie dat God de eerste<ref>of terugredenerend: 'laatste oorzaak'.</ref> oorzaak, grond of verklaring van het heelal, de wereld is. Al de andere dingen, de dingen die ontstaan zijn, zijn afhankelijke, betrekkelijke dingen.
=== Het argument van
Het geheel van alle ruimte, alle tijd en alle materie (stof) heeft een absoluut begin gehad, is begonnen te bestaan en is dus gegrond in een immateriële (onstoffelijke), buitenruimtelijke en buitentijdelijke oorsprong.
# Als iets ontstaat, dan heeft het een oorzaak.
Regel 78 ⟶ 80:
Premisse 4. Met het heelal is materie, ruimte en tijd gegeven. Het heelal omvat alle materie, ruimte en tijd. Met het heelal hebben materie, ruimte en tijd een begin gehad.
De oorzaak van het heelal (universum, kosmos) is daarmee de oorzaak van materie, ruimte en tijd.
Wat is die oorzaak? De materialisten antwoorden: materie is de oorsprong. Tegenwerping: materie is ontstaan en heeft niet zichzelf veroorzaakt. De platonisten antwoorden: ''informatie'' is de oorsprong van alles. Tegenwerping: informatie kan niets veroorzaken.
De oorzaak van het heelal is een niet-materiële, buitenruimtelijke en buitentijdelijke oorzaak.
Er zijn slechts twee opties: 1) abstracte objecten, getallen; 2 een lichaamloze geest, bewustzijn. Er zijn filosofen - Platonisten - die geloven dat getallen, wiskundige objecten, werkelijk bestaan. Als deze abstracte dingen werkelijk bestaan, dan zijn immaterieel, buitentijdelijk en buitenruimtelijk. Abstracte getallen echter veroorzaken niets. Dus valt deze optie af. Dan blijft redelijkerwijs alleen antwoord 2 over. Een dergelijke oorzaak noemen wij God. God is immaterieel, staat buiten de tijd (a-temporeel, niet tijdelijk) en buiten de ruimte. Als Hij buiten de tijd staat, heeft Hij geen begin. Alleen iets dat in de tijd bestaat, kan een begin hebben. God heeft geen begin. Hij is de oorzaak van het heelal, Hij heeft de wereld tot stand gebracht. ▼
▲Er zijn slechts twee opties: 1) abstracte objecten, getallen; 2 een lichaamloze geest, bewustzijn. Er zijn filosofen - Platonisten - die geloven dat getallen, wiskundige objecten, werkelijk bestaan. Als deze abstracte dingen werkelijk bestaan, dan zijn immaterieel, buitentijdelijk en buitenruimtelijk. Abstracte getallen echter veroorzaken niets. Dus valt deze optie af. Dan blijft redelijkerwijs alleen antwoord 2 over.
''Ik beschouw bewustzijn als fundamenteel. Ik beschouw materie als het gevolg van bewustzijn. We kunnen niet verdergaan dan bewustzijn.'' — Max Planck
Een dergelijke oorzaak noemen wij God. God is immaterieel, staat buiten de tijd (a-temporeel, niet tijdelijk) en buiten de ruimte. Als Hij buiten de tijd staat, heeft Hij geen begin. Alleen iets dat in de tijd bestaat, kan een begin hebben. God heeft geen begin. Hij is de oorzaak van het heelal, Hij heeft de wereld tot stand gebracht.
Waarom bestaat er überhaupt ''iets'' in plaats van ''niets''? Het antwoord is: God. Dat was ook de overtuiging van de beroemde astronoom [https://en.wikipedia.org/wiki/Allan_Sandage Allan Sandage] (1926-2010), die in zijn vijftiger jaren christen werd<ref>Aangehaald in: [https://www.youtube.com/watch?v=otrqzITuSqE&t=2m19s Professor John Lennox | God DOES exist]. Youtube.com: OxfordUnion, 21 dec. 2012. Vanaf 2 min 19 sec. </ref>.
Regel 225 ⟶ 231:
Kenmerk nummer 3 schijnt in strijd met de leer dat God drie-enig is, uit meerdere Goddelijke personen bestaat.
Als God de wereld heeft voortgebracht, dan moet Hij wel buitengewoon ''machtig'' zijn: Hij kan stof, ruimte, tijd en bewustzijn scheppen.
== Modaal-epistemisch Godsargument ==
Regel 263 ⟶ 271:
d. De wetenschap kent wetgevers, die het reeds bestaande geloof in God hebben gebruikt en bevorderd, zij kent er geen die de godsdienst heeft uitgevonden. Zelfs wat terecht of ten onrechte van sommige vorsten wordt verhaald, als zouden zij de lichtgelovigheid van hun onderdanen hebben misbruikt, veronderstelt toch altijd een reeds bestaande godsdienstige overtuiging.
== Argumenten voor het niet-bestaan van God ==
Er zijn verstandelijke argumenten voor het niet-bestaan van God.
=== Argument van het lijden in de wereld ===
Als God (als almachtig en goed Wezen gedacht) bestond, zou er niet zoveel lijden zijn. Welnu, er is veel lijden in de wereld. Dus God bestaat niet. Dat is het belangrijkste argument tegen het bestaan van God.
=== Argument van de Theepot ===
We kunnen God niet waarnemen en daarom net zo goed aannemen dat het heelal ontstaan is door een vliegende theepot. God is een menselijk bedenksel, zoals een metafysische vliegende theepot dat is.
''Tegenwerping'': als God bestaat, dan bestaat hij niet als een theepot of een boom. Hij moet, zegt de rede ons, een ander soort zijnde dan de tijdruimtelijke dingen rondom ons. Hij is niet het soort wezen dat op dezelfde wijze als een theepot of een boom bestaat.
=== Argument van de verborgenheid van God ===
Als God bestaat, zou Hij zich manifesteren. Het zou vreemd zijn dat God zich niet laat zien, zich niet manifesteert. Als God als persoon bestaat, moet Hij te merken zijn. Welnu, we merken God niet. Dus bestaat hij niet.
''Tegenwerping'': uit de verborgenheid van God volgt niet dat Hij niet bestaat. Misschien heeft God een goede reden om zich te verbergen. Bovendien, zo verborgen is God niet. Hij 'verraadt' zich, Hij laat zich kennen: er zijn tekenen van of aanwijzingen van zijn bestaan: vrije wil, bewustzijn, fijnafstemming zijn tekenen die wijzen op God. Dus helemaal verborgen is Hij niet.
=== Algemene tegenwerping ===
De vraag naar het bestaan van God is een andere dan de vraag wie of hoe God is. Deze tegenargumenten betreffen het ''karakter'' en de ''beweegredenen'' van God, niet het ''bestaan'' van God. De laatste vraag volgt op de vraag naar het bestaan van God. Als we de bestaansvraag hebben beantwoord en aannemelijk hebben gemaakt dat God een bewust Wezen is, hebben we nog niets gezegd over de aard van God.
== Vervolgvraag ==
Als Gods bestaan is aangetoond of althans aannemelijk is, dan is de vervolgvraag: wie is die God? Is Hij de God van het christendom? Of van een andere godsdienst? Wat is het zedelijke karakter van God? Is Hij zedelijk goed of niet?
Wij weten dat God goed is, maar dan rijst de vraag hoe de almachtige en goede God zich verhoudt tot het kwaad (lijden, ellende, zonde) in de wereld.
== Geschiedenis ==
| |||