Victorinus van Petavium

Een fresco van Sint Victorinus in Nova Cerkev, Slovenië.

Victorlnus van Petavium, ook van Pettau, (gestorven 303/304) was een bisschop in de 4e eeuw, kerkelijk schrijver, martelaar onder de Romeinse keizer Diocletianus. Hij is de oudste Latijnse exegeet, die in aansluiting aan Origenes, maar zonder diens theologische denkbeelden te onderschrijven, vele commentaren schreef.

Hij is ook gekend onder de namen Victorinus Petavionensis en Victorinus Poetovionensis.

Hij was bisschop van Pettau (Duitse naam) oftewel Ptuj (Sloveens), een stad in het huidige Slovenië in het landschap Stiermarken, dat deels in Oostenrijk en deels in Slovenië ligt. In de dagen van Victorinus lag de stad in de Romeinse provincie Pannonië.

Hij commentarieerde boeken van de Bijbel. Hiëronymus van Stridon vermeldt commentaren op: Genesis, Exodus, Leviticus, Jesaja, Ezechiël, Habakuk, Prediker, Hooglied, Mattheüs en Openbaring. Al zijn werken zijn verdwenen behalve zijn "Commentaar op de Openbaring" en de korte verhandeling "Over de schepping van de Wereld" (De fabrica mundi). Algemeen wordt door onderzoekers aangenomen dat deze teksten in feite slechts resten zijn van zijn oorspronkelijke werken.

"Commentaar op de Openbaring" is bewaard gebleven, in een kortere bewerking door Hiëronymus, die de chiliastische passages, waarin Victorinus' geloof aan een duizendjarig Vrederijk naar voren kwam, wegwerkte. Een stuk van het origineel is teruggevonden. Het is het oudste commentaar op Openbaring van Johannes dat wij hebben. Het wordt gedateerd van ca. 220 n.C.

Men schrijft hem ook andere boeken toe bijv. Adversus omnes haereses, maar op grond van stijlverschil is het weinig waarschijnlijk dat dit laatste boek van zijn hand is.

Bronnen

F. W. Grosheide, J.H. Landwehr, C. Lindeboom, J.C. Rullmann, Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche volk. Kampen: J.H. Kok, 1925-1931. Zes delen. Tekst van het lemma 'Victorinus van Petavium' is onder wijziging verwerkt op 28 juli 2022.

Sint Victorinus, op: nl.wikipedia.org. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 28 juli 2022.

Katholieke Encyclopaedie. 25 delen. Amsterdam: uitg. Joost van den Vondel, 1933-1939. Enige tekst van dit lemma is onder wijziging verwerkt op 28 juli 2022.