Voorganger
Een voorganger is in de Bijbel iemand die voorop gaat en leidt. Koning David bijvoorbeeld was een door God aangestelde voorganger van het volk Israël. Als een herder de schapen, zo leidt en hoedt de voorganger zijn medemensen. Hij wandelt in geloof en leidt met het woord van God (Hebr. 13).
De Statenvertaling heeft voor het meervoud van "voorganger" 3x het Oudnederlandse "voorgangeren" en 1x het thans gangbare "voorgangers".
Griekse woord. Het Griekse werkwoord in de brontekst van het Nieuwe Testament is ηγεομαι, hegeomai = leiden, eigenlijk[1] vooraangaan, de weg wijzen. De tweede betekenis is: achten, houden voor. Het Strongnummer is 2233. Het werkwoord komt 28x voor in het Nieuwe Testament. Voorgangers zijn zij die leiding geven, leidinggevenden.
Daarvan afgeleid en ermee verwant is het Griekse naamwoord ηγεμων, hegemoon, en betekent "iedere soort leider, gids, heerser, prefect, president, chef, generaal, commandant, souverein"[2]. Pilatus en later Felix waren stadhouders. Het Strongnummer is 2232. Het woord komt 20x voor in het Nieuwe Testament. In de Nederlandse vertalingen wordt het bijna overal vertaald door 'stadhouder' (Statenvertaling, NBG51, HSV, TELOS) of 'landvoogd' (NaB), 'procurator' of 'prefect' (NBV2004).
Onze leidsman Jezus. De eerste maal dat het Griekse werkwoord in het Nieuwe Testament voorkomt, is in Matth. 2:6:
Mt 2:6 ‘En u, Bethlehem, land van Juda, bent zeker niet de geringste onder de vorsten van Juda; want uit u zal een leidsman voortkomen, die mijn volk Israel zal hoeden’. (TELOS)
Die Leidsman of Leidinggevende is onze Heer Jezus Christus. "Vorsten" is hier de vertaling van het meervoud van hegemoon (zie boven). De Naardense Bijbel en de NBV2004-vertaling laten de verwantschap van beide woorden duidelijker uitkomen:
Mt 2:6 en jij, Betlehem, land van Juda, jij bent geenszins de kleinste onder de leiders van Juda; want uit jou zal een leidsman voortkomen die herder zal zijn over mijn gemeente Israël! (NaB)
Mt 2:6 “En jij, Betlehem in het land van Juda, bent zeker niet de minste onder de leiders van Juda, want uit jou komt een leider voort die mijn volk Israël zal hoeden.”’ (NBV2004)
Andere personen. Jozef werd door Farao tot een leidsman over Egypte gesteld
Hnd 7:10 en verloste hem uit al zijn verdrukkingen en gaf hem gunst en wijsheid tegenover Farao, de koning van Egypte, en hij stelde hem aan tot leidsman over Egypte en over zijn hele huis. (TELOS)
Saul, David, Hizkia en andere koningen waren een voorganger over Israël. Ook de priester Pinehas was een voorganger (1 Kron. 9:20). Mikloth was voorganger over een van de twaalf nationale legers onder David (1 Kron. 27:2). Pashur was voorganger in het huis van Jahweh (Jer. 20:1). Later was Seraja voorganger over Gods huis (Neh. 11.:11). In het Nieuwe Testament lezen wij van "voorgangers onder de broeders".
Hnd 15:22 Toen besloten de apostelen en de oudsten met de hele gemeente mannen uit hen te kiezen en met Paulus en Barnabas naar Antiochie te zenden: Judas, Barsabbas geheten, en Silas, mannen die voorgangers onder de broeders waren, (TELOS)
"Voorgangers", letterlijk hier "voorgaande mannen", "leidende mannen". Het Griekse werkwoord is hegeomai = leiden. Paulus werd door mensen in de stad Lystra genoemd Hermes, de naam een Griekse afgod, omdat de apostel het woord voerde, leidde in het spreken, de verkondiging.
Hnd 14:12 En zij noemden Barnabas Zeus en Paulus Hermes, omdat hij het woord voerde. (TELOS)
Ook in dit vers wordt het Griekse hegeomai gebruikt.
Kenmerken. Goede voorgangers heersen niet, maar dienen.
Lu 22:26 U echter niet aldus, maar laat de grootste onder u als de jongste zijn, en de voorganger als een die dient. (TELOS)
"Voorganger", letterlijk hier "hij die voorgaat". Het Griekse werkwoord is weer hegeomai (zie boven).
Goede voorgangers spreken spreken het woord van God en zijn voorbeelden van geloof en een goede wandel.
Heb 13:7 Houdt uw voorgangers in herinnering die het woord van God tot u gesproken hebben, en volgt, terwijl u het einde van hun wandel beschouwt, hun geloof na. (TELOS)
Onze voorgangers zijn broeders die over onze zielen waken, gelijk goede herders over de schapen.
Heb 13:17 Weest aan uw voorgangers gehoorzaam en weest hun onderdanig, want zij waken over uw zielen als degenen die rekenschap zullen afleggen, opdat zij dit met vreugde en niet zuchtend doen, want dat is voor u niet nuttig. (TELOS)
Zij waken met het doel ons te bewaren, bij de Heer Jezus en Zijn kudde te houden. Daarom hebben wij hen te gehoorzamen en onderdanig te zijn. Hoe kunnen wij anders door hen geleid worden? Hoe kunnen wij anders door hen bewaard blijven? In vers 17 is sprake van een meervoud, 'voorgangers'. Gewoonlijk en bij voorkeur zijn het meerdere broeders, die in hun voorgaan elkaar aanvullen en in evenwicht houden (meerhoofdige leiding). Zie ook het meervoud in Hebr. 13:24.
Heb 13:24 Groet al uw voorgangers en alle heiligen. U groeten die van Italië. (TELOS)
Gezag. Gehoorzaamheid en onderdanigheid aan menselijke voorgangers is betrekkelijk. Immers moeten wij God en onze Heer Jezus meer gehoorzaam zijn dan mensen. Dit geldt in menselijke betrekkingen in de wereld (bestuurder, werkgever, chef), maar ook in Gods koninkrijk, ook in de kerk. Een menselijke voorganger in de kerk heeft niet het laatste woord. Hij heeft afgeleid gezag. Hij is ondergeschikt aan de grote Voorganger, onze Heer Jezus Christus, en aan diens Woord, de Bijbel.
Alle gelovigen, ook voorgangers, hebben zwakke plekken en zijn met een zondige natuur ('het vlees') behept. Een voorganger mag ons nooit leiden op een weg die strijdig is met Gods weg. Hij mag zich nooit tussen ons en God in plaatsen. Hij mag zich niet als 'de gezalfde van de Heer' opwerpen en elke tegenspraak de kop gaan indrukken. Gelovigen hebben te beoordelen en te beproeven ook wat hun voorgangers hen voorhouden (vgl. 1 Cor. 2:15; 10:15; Rom. 12:2; Ef. 5:10; 1 Thess. 5:21; 1 Joh. 4:1).
Gedenken. De gelovigen hebben hun ontslapen voorgangers in herinnering te houden (Hebr. 13:7).
Heb 13:7 Houdt uw voorgangers in herinnering die het woord van God tot u gesproken hebben, en volgt, terwijl u het einde van hun wandel beschouwt, hun geloof na. (TELOS)
Hun wandel hebben wij te beschouwen, om ervan te leren en gesterkt te worden, en hun geloof hebben wij na te volgen.
Ouderlingen. Ouderlingen ofwel oudsten in de gemeente van Christus hebben een leidende rol en zijn daarom tevens voorgangers.
Heb 13:24 Groet al uw voorgangers en alle heiligen. U groeten die van Italië. (TELOS)
In de Hebreeënbrief wordt 3x van "voorgangers" gesproken en nergens over oudsten. Maar bij wat over deze voorgangers gezegd wordt, mogen we denken aan oudsten, waarvan hun leidinggevende rol de schrijver voor ogen staat.
Of alle voorgangers, d.w.z. hen die leiding geven in de gemeente, ook oudsten zijn? Dat is vaak wel zo, maar het is denkbaar dat iemand (met anderen) leiding geeft in de gemeente, maar omdat hij met meerdere vrouwen is getrouwd, geen oudste kan zijn.
Meer weten
Jaap Fijnvandraat, Voorgangers (1954). Kort artikel op JaapFijnvandraat.nl.