Doop

De christelijke doop in het Nieuwe Testament is de door Christus Jezus bevolen onderdompeling in water die volgt op de bekering en het tot geloof komen in Hem. De doop symboliseert de afwassing van de zonden en het einde van het oude leven door de eenmaking met Christus in zijn dood en opstanding.

In de volgende passage vindt men de doop volgend op bekering en geloof (aannemen van het woord).

Hnd 2:37 Toen zij nu dit hoorden, werden zij in het hart getroffen en zij zeiden tot Petrus en de overige apostelen: Wat moeten wij doen, mannen broeders? Hnd 2:38 En Petrus zei tot hen: Bekeert u, en laat ieder van u gedoopt worden in de naam van Jezus Christus tot vergeving van uw zonden, en u zult de gave van de Heilige Geest ontvangen. Hnd 2:39 Want voor u is de belofte en voor uw kinderen en voor allen die veraf zijn, zovelen de Heer onze God ertoe zal roepen. Hnd 2:40 En met vele andere woorden betuigde en vermaande hij hen en zei: Laat u behouden van dit verkeerde geslacht. Hnd 2:41 Zij dan die zijn woord aannamen, werden gedoopt, en er werden op die dag ongeveer drieduizend zielen toegevoegd. (TELOS)

Onderdompeling

Uit het Nieuwe Testament kan men opmaken dat de doop door onderdompeling plaats vond. Een eerste voorbeeld is de doop van Jezus.

Mr 1:9 En het gebeurde in die dagen dat Jezus kwam van Nazareth in Galilea en door Johannes werd gedoopt in de Jordaan. Mr 1:10 En terstond toen Hij uit het water opsteeg, zag Hij de hemelen scheuren en de Geest als een duif op Zich neerdalen. (TELOS)

"Alle vooraanstaande en onbevooroordeelde geleerden die voorstanders zijn van de kinderdoop stemmen toe dat Christus zo gedoopt werd.". Een tweede duidelijk voorbeeld is de doop van de kamerling uit Ethiopië. De evangelist Filippus neemt geen water uit een meegenomen kruik of vat, maar houdt halt bij een water en daalt daarin af met de dopeling.

Hnd 8:36 Toen zij nu langs de weg voortgingen, kwamen zij bij een water; en de kamerling zei: Kijk, water; wat verhindert mij gedoopt te worden? Hnd 8:38 En hij beval de wagen stil te houden. En zij daalden beiden af in het water, zowel Filippus als de kamerling, en hij doopte hem. Hnd 8:39 Toen zij nu uit het water waren opgekomen, rukte de Geest van de Heer Filippus weg en de kamerling zag hem niet meer, want hij ging zijn weg met blijdschap. (TELOS)

Ook de overdrachtelijke betekenissen van 'afwassen' en 'begrafenis', gebezigd met betrekking tot de doop, wijzen op onderdompeling.

Load video

YouTube

YouTube might collect personal data. Privacy Policy

ContinueDismiss

Doop van meerdere gelovigen van de Evangelische gemeente 'de Ark' uit Nijkerk (Nederland). Ze worden gedoopt in een rivier.

Dopen en besprenkelen

Dopen, onderdompelen, is iets anders dan besprenkelen. Sprenkelen is vloeistof in druppels laten vallen, licht besproeien. Besprenkelen is het druppelen van vloeistof op iets of iemand. Bij hun wijding werden de Levieten besprenkeld:

Nu 8:7 Dit moet u met hen doen om hen te reinigen: sprenkel op hen ontzondigingswater; dan moeten zij een scheermes over hun hele lichaam laten gaan, zij moeten hun kleren wassen en zich [zo] reinigen. (HSV)

Het verschil tussen dopen en besprenkelen komt duidelijk naar voren in de wet van het zondoffer. De priester doopte zijn vinger in het bloed van het geslachte zondoffer en vervolgens sprenkelde hij dat bloed met zijn vinger.

Le 4:5 Vervolgens moet de priester, de gezalfde, een deelvan het bloed van de jonge stier nemen en het naar de tent van ontmoeting brengen. Le 4:6 Dan moet de priester zijn vinger in het bloed dopen en een deel van het bloed moet hij zeven keer sprenkelen voor het aangezicht van de HEERE, namelijk vóór het voorhangsel van het heilige. (...) Le 4:16 Dan moet de priester, de gezalfde, een deel van het bloed van de jonge stier naar de tent van ontmoeting brengen. Le 4:17 En de priester moet zijn vinger in een deel van het bloed dopen en dat zeven keer sprenkelen voor het aangezicht van de HEERE, namelijk vóór het voorhangsel. (HSV)

Afwassing

Water is een vloeistof met een reinigende werking. De doop in water is dan ook een zinnebeeld van de afwassing van zonden.

Hnd 22:16 En nu, waarom aarzelt u? Sta op, laat u dopen en uw zonden afwassen onder aanroeping van zijn naam. (TELOS)

De doop is een uitwendig, zichtbaar teken van de reiniging die plaatsvindt dankzij geloof en bekering.

Begrafenis

De doop is voorts een symbool van de begrafenis met Christus. De onderdompeling is een doop tot de dood van Christus Jezus. Zij stelt een vereniging met Christus in zijn begrafenis en dood voor. De dopeling is niet alleen met Christus verenigd in zijn dood, maar ook in de daarop volgende opstanding.

Ro 6:2 … Hoe zouden wij, die ten opzichte van de zonde gestorven zijn, nog daarin leven? Ro 6:3 Of weet u niet, dat wij allen die tot Christus Jezus gedoopt zijn, tot zijn dood gedoopt zijn? Ro 6:4 Wij zijn dan met Hem begraven door de doop tot de dood, opdat, zoals Christus uit de doden is opgewekt door de heerlijkheid van de Vader, zo ook wij in nieuwheid van leven zouden wandelen. Ro 6:5 Want als wij met hem een geworden zijn in de gelijkheid van zijn dood, dan zullen wij het ook zijn in de gelijkheid van zijn opstanding; (TELOS)

De doop laat zien dat het oude leven, dat over een doodlopend spoor gaat, is afgelegd. Het oude leven is achtergelaten. De opstanding uit het watergraf stelt het begin van het nieuwe leven voor.

Besprenkeling is geen passend symbool van een begrafenis. Bij een begrafenis daalt iemands lichaam in het graf, niet alleen zijn hoofd.

"De doop is de blijste begrafenis die er bestaat." 

In de naam van Jezus Christus

De doop wordt verricht in de naam van Jezus Christus, of met uitgebreider bewoording, in (of tot) de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest.

Hnd 2:38 En Petrus zei tot hen: Bekeert u, en laat ieder van u gedoopt worden in de naam van Jezus Christus tot vergeving van uw zonden, en u zult de gave van de Heilige Geest ontvangen. (TELOS)

Mt 28:18 En Jezus kwam naar hen toe en sprak tot hen de woorden: Mij is gegeven alle macht in hemel en op de aarde. Mt 28:19 Gaat dan heen, maakt alle volken tot discipelen, hen dopend tot de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest en hen lerend te bewaren alles wat Ik u heb geboden. (TELOS)

Doop en behoudenis

De doop is niet noodzakelijk om behouden te worden. De medegekruisigde die in de Heer Jezus geloofde kwam ongedoopt in het paradijs.

Gevolg

Het gevolg van geloof en bekering, zichtbaar gemaakt door de doop, is de vergeving van zonden en de ontvangst van de Heilige Geest.

Hnd 2:38 En Petrus zei tot hen: Bekeert u, en laat ieder van u gedoopt worden in de naam van Jezus Christus tot vergeving van uw zonden, en u zult de gave van de Heilige Geest ontvangen. (TELOS)

Doopsamenkomst

Vaak wordt een samenkomst belegd wanneer een doop plaatsvindt. Dit is niet noodzakelijk, zoals blijkt uit de doop van de kamerling uit Ethiopië (Hand. 8:38). Een doopsamenkomst geeft wel gelegenheid om te getuigen en het evangelie uit te leggen.

Een doopceremonie te midden van vergaderde gelovigen kan bij voorbeeld als volgt verlopen:

1. Verklaring van de betekenis van de doop
2. Belijdenis van het geloof.
   Aan de dopeling wordt gevraagd: “Geloof je dat … “ – opsomming van een aantal fundamentele leerstellingen. “Wat is hierop je antwoord?” De dopeling antwoord met ‘Ja’.
3. Getuigenis.
   De dopeling wordt gelegenheid geboden een persoonlijk getuigenis af te leggen. Hij of zij vertelt bij voorbeeld welke verandering in zijn leven is gekomen en waarom hij zich laat dopen.
4. Doopformule.
   De dopeling daalt af in een waterbassin, met twee dopers. Een doper spreekt enkele persoonlijke woorden tot de dopeling en spreekt dan de doopformule uit: “Jan Jansen, op grond van je geloof en getuigenis doop ik je in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest”.
5. Doop.
   Twee dopers houden de dopeling vast, dompelen hem achterover in het water en trekken hem weer overeind.
6. Zang.
   Een lied, eerder opgegeven door de dopeling, wordt door de vergaderde gelovigen gezongen.
7. Persoonlijk woord.
   Een doper geeft de dopeling een uitgezocht bijbelvers mee en spreekt hem of haar een persoonlijk woord toe.

Doop in een meer in de 19e eeuw. Schilderij door de Zweedse schilder Gustaf Cederström (1886).

Leergeschillen

Onder christenen is verschil van mening over de vereiste vorm van dopen. Sommige christenen zien in de onderdompeling de enig juiste vorm. Andere christenen laten ook de besprenkeling met water als geldige doophandeling toe.

Er is ook verschil van mening over de leeftijd en toestand waarin iemand gedoopt mag worden. Sommige christenen laten de doop (besprenkeling) van zuigelingen van gelovige ouders toe. Andere christenen vinden alleen de doop van bekeerde en bewust gelovige mensen toelaatbaar.

Besnijdenis en zuigelingendoop

Sommigen zien de zuigelingendoop als opvolger van de besnijdenis. Zoals een pasgeboren Israëliet besneden werd, zo mag een baby van gelovige ouders gedoopt worden. Hiertegen kan worden ingebracht dat gelovigen geestelijke kinderen van Abraham zijn en Abraham het teken van de besnijdenis ontving als zegel van de gerechtigheid van het gelóóf. Dus: Abraham geloofde tot gerechtigheid en pas daarná werd hij besneden.

Ro 4:11  En hij ontving het teken van de besnijdenis als zegel van de gerechtigheid van het geloof, dat hij had in de onbesneden staat, opdat hij vader zou zijn van allen die in onbesneden staat geloven, opdat ook hun de gerechtigheid zou worden toegerekend; (Telos)

Dooperkenning

De interkerkelijke dooperkenning houdt in dat iemand die 'gedoopt' is en overstapt naar een ander kerkgenootschap, niet opnieuw gedoopt hoeft te worden. 'Gedoopt' geldt hier in ruime zin: ondergedompeld of besprenkeld, toegepast op volwassene, kind of zuigeling.  Wederzijde dooperkenning bestaat anno 2011 in Nederland tussen de Rooms-Katholieke Kerk, Protestantse Kerk en Remonstrantse Broederschap.

Voor de doden gedoopt worden

In de eerste brief van Paulus van de Corinthiërs is sprake van een doop 'voor de doden':

1Co 15:29 Wat zullen anders zij doen die voor de doden worden gedoopt, als doden helemaal niet opgewekt worden? Waarom worden zij dan voor hen gedoopt? (TELOS)

Van dit vers zijn verschillende uitleggingen gegeven. Een aannemelijke verklaring schijnt deze te zijn: nieuwe gelovigen werden door hun doop tot de gemeente gevoegd en namen zo de plaats van de overleden heiligen in. Deze handelwijze zou zinloos zijn als er in de toekomst geen doden worden opgewekt.

Zie verder het commentaar bij 1 Cor. 15:29.

Meer informatie

Ger de Koning, Bekering en doop

Russisch videoverslag van een massadoop van zigeuners in 2019. Youtube.com: Наследие верных (= Erfenis van de gelovigen), 19 aug. 2019. Speelduur: 7 minuten.

1,435 Thai People Accept Jesus Christ and get Baptized on September 6th, 2020. Youtube.com: Your Living Manna, 21 sept. 2020. Duur: 4 min. 30 sec. Videoverslag van een massadoop van 1435 zielen in Thailand.