Europese Unie

De Europese Unie (EU) is de grootste gemeenschap van landen in het werelddeel Europa en is ontstaan in 1958. De unie telt 28 aangesloten landen (in 2014) met in totaal bijna 504 miljoen inwoners (stand 2012).

Kenmerken van deze vereniging van Europese naties:

• een economische reus met één munt
• een politieke dwerg die innerlijk verdeeld is over veel zaken en (nog) geen leidende rol speelt op het wereldtoneel  

Hoofdtaken voor de Europese unie zijn:

- beschermen en bevorderen van de Europese vrije markt, zoals het verder wegnemen van economische belemmeringen

- aanpak van grensoverschrijdende problemen: milieu, asiel/migratie, criminaliteit. Om bijv. Internationale bendes aan te pakken moeten justitie en politie van de lidstaten samenwerken. 

Bestuur van de EU

De EU kent als belangrijke bestuursorganen

1. de Europese Commissie;
2. de Raad van ministers (of 'Raad van de Europese Unie' of 'Europese Raad' of 'Raad');
3. het Europees Parlement.

De regeringsleiders van de lidstaten ontmoeten elkaar regelmatig op een driemaandelijkse vergaderingen van de Europese Raad (niet te verwarren met de Raad van ministers). Zij zetten de hoofdlijnen van het beleid uit.

De voorzitter van de Europese Raad is de Europese president. Als eerste president werd in 2009 de Belgische christen-democratische politicus Herman van Rompuy gekozen. Hij zit de vergaderingen van de Europese Raad voor en vertegenwoordigt de EU in internationale topontmoetingen.

De Europese Commissie, met uit iedere lidstaat één persoon, maakt voorstellen voor wetgeving. Daarna volgt een procedure, die per onderwerp kan verschillen, waarbij het Parlement en de Raad, met daarin van elk van de 27 regeringen een minister, een besluit nemen over de voorgelegde plannen.

De leden van de commissie heten euro-commissarissen. Voor de commissie werken 32.000 mensen (2009). Het hoofdkantoor van de commissie is gevestigd in Brussel. Op het hoofdkantoor werken ongeveer 2700 ambtenaren (2009). Nederland is (2009) in de Europese Commissie vertegenwoordigd met Neelie Kroes, lid van de VVD. Zij heeft de belangrijke portefeuille Concurrentie en krijgt alom lof voor de manier waarop zij haar werk doet.

De Raad van ministers is de belangrijkste besluitvormingsinstantie binnen de EU.

Het Europees Parlement (EP) bestaat uit 785 zetels (begin 2009), die bezet worden door de vertegenwoordigers van de lidstaten van de Europese Unie. Het vaste aantal afgevaardigden per lidstaat is gebaseerd op het aantal inwoners. Nederland heeft 27 zetels in het EP. Na de verkiezing voor het EP in 2009 werd het totaal aantal zetels verlaagd tot 736 zetels, met 25 zetels voor Nederland. In 2014 kreeg Nederland 26 zetels. 

In het parlement zitten geen afzonderlijke nationale partijen, maar Europese partijen. Een parlementariër mag geen lid zijn van het parlement in de staat die hij vertegenwoordigd.

De behandeling van een wetsvoorstel in het EP wordt voorbereid in een van de vakcommissies, bijvoorbeeld die van werkgelegenheid en sociale zaken of die van milieu. De leden daarvan wijzen uit hun midden een rapporteur aan. Die schrijft een verslag over het desbetreffende dossier. De collega’s dienen daarop amendementen in. Daarna vindt het debat en de stemming plaats, eerst in de commissie en later in de plenaire vergadering.

De plenaire debatten kenmerken zich door een aaneenschakeling van monologen. Degenen die het woord willen voeren, hebben een beperkte spreektijd, vaak van maar 1 minuut. Er zijn geen interrupties, geen spontane discussies tussen politieke tegenstanders.

De voorzitter van het EP wordt gekozen voor een termijn van 2,5 jaar.

Een veelomvattend voorstel waarbij het EP grote invloed heeft uitgeoefend, is de dienstenrichtlijn, met voorschriften voor een vrij verkeer van diensten binnen de Unie. Twee andere voorbeelden in dit verband zijn Reach, de benaming voor regelgeving ten aanzien van chemische stoffen, en het klimaat-pakket, met voornemens voor het terugdringen van de CO2-uitstoot.

De EU heeft als blok niet een eigen regering. Er is in het EP dan ook geen tweedeling tussen coalitie- en oppositiepartijen. Het Parlement beschikt niet over de macht om een minister of een individuele commissaris naar huis te sturen. Dat allemaal maakt de debatten politiek minder spannend.

Er is nog te weinig toezicht op Europees niveau. Europarlementarier Sophie in 't Veld merkte kritisch op (in 2008): ‘Nationale regeringen profiteren daar heel sneaky van. Ze willen bijvoorbeeld wetgeving die grotere inzage in persoonsgegevens mogelijk maakt. Omdat ze weten dat ze daar in hun eigen parlement nooit een meerderheid voor krijgen, onderhandelen ze daar in beslotenheid over in Brussel. Dan komen ze terug en zeggen ze: zo moet het van Europa. Policy laundering is dat, het witwassen van beleid."  

Het Parlement vergadert op twee plaatsen. Dat ligt vast in het EU-verdrag. Eén week in de maand verblijven de volksvertegenwoordigers in Straatsburg. In de tussenliggende tijd verrichten zij hun werkzaamheden in Brussel. Het reizen tussen beide locaties en de voortdurende verhuizing van alle benodigdheden kost jaarlijks zo’n 200 miljoen euro (2009). Het afschaffen van de zittingen in Straatsburg is alleen mogelijk als de regeringen van alle EU-landen, dus ook die van Frankrijk, daarmee instemmen.

De EU hanteert 23 officiële talen. In de vergaderingen van het EP mag iedereen zijn eigen taal gebruiken. Tolken geven de gesproken tekst simultaan in de overige talen weer. Ook alle documenten zijn in de diverse talen voorhanden.

De Europese verkiezingen worden eens in de vijf jaar gehouden. De afgevaardigden voor het Europees Parlement worden per land gekozen. De Nederlandse nationale orthodox-christelijke partijen SGP en Christen-Unie doen samen met een gecombineerde lijst aan deze verkiezingen mee.

In de periode 2004 tot 2009 hadden het christelijk-democratische CDA en de liberale VVD elk 7 van de 27 Nederlandse zetels. Kleinere partijen (VVD, GroenLinks, de nieuwe partij Europa Transparant, de SP, de ChristenUnie/SGP en D66) bemachtigden één of meer zetels. De opkomst bij de verkiezingen bedroeg in 2004 in Nederland 39,3 procent van de kiesgerechtigden.

In de periode vanaf 2009 hadden de christelijke partijen totaal 7 zetels, 2 minder dan de vorige periode. De opkomst voor de verkiezingen was in Nederland 36,5 procent. Verdeling van de zetels:

- CDA: 5 zetels met 19,9 procent van de stemmen

- PVV: 4 zetels met 17 procent

- PvdA: 3 zetels met 12,1 procent

- VVD: 3 zetels met 11,4 procent

- D66: 3 zetels met 11,3 procent

- GroenLinks: 3 zetels met 8,8 procent

- SP: 2 zetels met 7,1 procent

- ChristenUnie-SGP: 2 zetels met 6,9 procent

Om meer invloed uit te kunnen oefenen, vormen politieke geestverwanten parlementaire fracties. Het Europees Parlement telt zeven fracties (in 2009):

• Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten (afgekort EVP-ED). Dit is de grootste fractie; ze telt 288 leden afkomstig uit alle lidstaten van de EU, waaronder het Nederlandse CDA.
• Sociaal-democratische Fractie in het Europees Parlement
• Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa fractie
• Fractie Unie voor een Europa van Nationale Staten
• Fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie
• Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links
• Fractie Onafhankelijkheid/Democratie

SGP en Christen-Unie willen zich in Europees verband inzetten voor het behoud van vrede, welvaart en stabiliteit in Europa. Hun verkiezingsprogramma (2009) zegt:

“Met vrede, welvaart en stabiliteit zijn we in Europa gezegend. Zeker in vergelijking met de rest van de wereld. Hieraan moeten we blijven werken. In Europa doen we dat samen waar Nederland dit alleen niet kan. Dat is de kern van het programma waarmee ChristenUnie en SGP deelnemen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni 2009. Vrede, welvaart en stabiliteit worden bedreigd door diverse crises: kredietcrisis, grondstoffencrisis, energiecrisis, voedselcrisis, klimaatcrisis, milieucrisis. Bovendien is er nog een institutionele crisis. Ten diepste is er een religieuze en daarmee een morele crisis; voor velen is God verdwenen uit Europa. De Westerse cultuur is meer en meer blind geraakt voor de niet-materiële dimensies van het bestaan. Daaronder lijden mens, samenleving, milieu en natuur. In antwoord daarop willen ChristenUnie en SGP werken vanuit een christelijk perspectief. Dat vergt zorg voor de schepping (Planet), zorg voor de naaste (People) en zorg voor de huishouding (Prosperity).”

In het Europese parlement is een parlementsgroep voor de betrekking met Israël, één voor de betrekking met Iran, één voor de betrekking met Japan, enz. In 2009 werd Bas Belder, lid van de Staatkundig Gereformeerde Partij en welgezind jegens Israël, voorzitter van de Israëldelegatie van het Europese parlement.

Geraadpleegde bronnen over de Europese politiek:

• Artikel Europees parlement op Kiesraad.nl .
• Artikel Verkiezingen en zetelverdeling Europees Parlement 1979-2009 (Nederland) op Europa-nu.nl . 
• Artikel Hoe werken de fracties op EuropeesParlement.nl

Geld

De uitgaven van de EU begroot voor 2010 bedragen 122,9 miljard euro. Het overgrote deel van het budget is bestemd voor arme Europese regio's, landbouw en platteland.

EU en Christendom

Europa en de Europese Unie hebben christelijke waarden als gemeengoed. „Wat Europa samenbrengt, niet samenhoudt, is de rij waarden die weliswaar uit het christendom afkomstig zijn, maar nu ook algemeengoed zijn; waarbij de ander in het middelpunt staat. De kern van het christendom is de liefde tot God en tot de mensen. Dat laatste kunnen we met velen delen. Op dat punt is zeer grote nood.” (Herman van Rompuy, voorzitter van de Europese Raad, 2011). 

Hoewel Europa gestempeld is door het christendom, zijn er ideologische tendenzen die tegen christelijke normen en waarden indruisen. In 2009 maakte de Europese commissie aan Engeland duidelijk dat kerken geen homoseksuelen mogen weigeren voor een kerkelijke functie op grond van hun homoseksuele levensstijl. Dat zou onwettige discriminatie zijn.

Problemen

In meerdere landen van de EU worden (anno 2014) deze problemen gevoeld:

• de arbeidsmigratie met ongelijke concurrentie, bijvoorbeeld Poolse vrachtwagenchauffeurs werken voor minder loon dan hun Nederlandse collega's en krijgen daarom werk in Nederland, met als gevolg dat Nederlandse chauffeurs werkeloos thuis zitten
• door de open grenzen en weggevallen grenscontroles komen criminele bendes makkelijk binnen
• de immigranten en vluchtelingen van buiten de EU
• het verlies van soevereiniteit, de regels en wetten die Brussel oplegt.
• het geld dat van rijke landen naar economische zwakke landen gaat om hen voor faillisement te behoeden

Nederland en de EU

Een Nederlands gezin betaalt via belastinggelden 1100 euro per jaar aan de EU, in Duitsland betalen gezinnen de helft van dat bedrag en in Frankrijk eenzesde (2009). Nederlanders betalen dus relatief veel. Ongeveer de helft van de Nederlandse wetgeving stamt uit Brussel (2009); dus de EU bepaalt voor een groot deel de wetgeving van Nederland.

Geschiedenis

1951: In West-Europa vormt zich de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), die een intern-Europese markt voor kolen en staal wil scheppen. De gemeenschap omvat zes landen: België, Nederland, Luxemburg, West-Duitsland, Frankrijk en Italië.

1958: De economische samenwerking breidt zich uit naar alle sectoren van de economie. In dit jaar ontstaat de Europese Economische Gemeentschap (EEG).

In 1958 komt het Europese Parlement voor het eerst bijeen. De openingszitting wordt gehouden in Straatsburg, Frankrijk. Het Parlement vervangt de Gemeenschappelijke Vergadering van het EGKS.

1979: Sinds 1979 gaan de Europese burgers om de vijf jaar naar de stembus om rechtstreeks de samenstelling van het Europese Parlement te bepalen: de Europese verkiezingen. Voor die tijd was er sprake van een zogeheten dubbelmandaat. De zetels werden toen bezet door afgevaardigden uit de nationale parlementen.

In 1979 wordt het Europees Parlement voor het eerst rechtstreeks gekozen. Het nieuwe parlement bestaat uit 410 leden, afkomstig uit 9 EG-lidstaten (België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Italië, Duitsland, Ierland, Verenigd Koninkrijk en Denemarken).

1993: Sinds dit jaar heet de EEG de Europese Unie (EU). Sindsdien maakt de EU een grote uitbreiding door, met name in het oosten van Europa.

1995: De EU bestaat uit 15 landen.

1999: Invoering van de euro.

2004: Tien nieuwe lidstaten treden tot de EU toe, waardoor het totaal aantal lidstaten op 25 komt.

2007: De EU wordt uitgebreid met twee nieuwe lidstaten.

2010: De gemiddelde werkloosheid in de zeventien eurolanden ligt in 2010 op 10,4 procent. In de eurozone hebben 16,5 miljoen mensen geen baan. Het werkloosheidspercentage is het hoogste sinds de invoering van de euro. De grootste stijgingen van de werkeloosheid zijn dit jaar in Griekenland, Cyprus en Spanje. In die landen is rond de 20 procent van de beroepsbevolking werkloos. Oostenrijk heeft het laagste percentage arbeidslozen: 4,1.

EmbedVideo is missing a required parameter.

PDsNKUMp1ZM
The History of the European Union: Every Year. Youtube.com: gebruiker EmperorTigerstar, 1 feb. 2017. Geschiedenis van de Europese Unie 1952 - 2017.

Meer informatie

De website van het Europese Parlement: http://www.europarl.europa.eu

Bron

Voor dit artikel is, onder toestemming, in mei 2009 tekst gebruikt uit het artikel Parlement met 736 zetels en 23 talen (door A.A.C. de Rooij) op RefDag.nl dd. 29 mei 2009.