Gereformeerde Kerken vrijgemaakt

De Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKv) in Nederland zijn een protestants kerkgenootschap dat in 1944 ontstond uit de Gereformeerde Kerken. Het kerkverband telde in 2012 277 kerken met ruim 122.000 leden en doopleden. In 2019 waren er 263 kerken met ca. 115.000 leden.

Grondslag zijn de Bijbel, zes geloofsbelijdenissen en de kerkorde. “Centraal in onze kerk staat de Bijbel, waaruit wij God willen leren kennen.” De zes geloofsbelijdenissen zijn:

De drie Oecumenische Geloofsbelijdenissen van de oude kerk:

1. de Twaalf Artikelen of Apostolische Geloofsbelijdenis
2. de Geloofsbelijdenis van Nicea
3. de Geloofsbelijdenis van Athanasius

De Drie Formulieren van Eenheid:

1. de Nederlandse Geloofsbelijdenis
2. de Heidelbergse Catechismus
3. de Dordtse Leerregels

De Nieuwe Bijbelvertaling (uit 2004) is in 2005 vrijgegeven voor gebruik in de kerkdienst. In bijzondere situaties mag de Herziene Statenvertaling (uit 2009) gebruikt worden in een kerkdienst.

De generale synode van de GKv komt eens in de drie jaar bijeen op steeds een andere locatie.

Binnen de GKV is sprake van een doorgaande verontrusting over de ontwikkelingen binnen het kerkverband: veranderingen in het bijbelverstaan, veranderingen in de liturgie, (onkritische) openheid voor evangelicaal en charismatisch denken, opmars van (evangelisch-charismatische) Opwekkingsliederen in de eredienst, afnemende opkomst in de zondaagse middagdiensten, verandering in kijk op de positie van de vrouw, afnemende samenhang binnen het kerkverband, toenadering tot de Nederlands Gereformeerde Kerken en handhaving van docenten aan de Theologische Universiteit die onder vuur zijn komen te liggen.

Sinds 2017 staan de ambten van predikant, ouderling of diaken open voor zusters. In 2019 stond, in Dronten, voor het eerst een vrouw op de kansel, en was het bij ongeveer tweederde van de gereformeerd-vrijgemaakte kerken voor vrouwen inmiddels mogelijk ouderling of diaken te worden.

Uit een onderzoek uit 2010 bleek dat in ruim  tweederde van de plaatselijke kerken opwekkingsliederen worden gezongen. Het kerkorgel is (anno 2010) het meest gebruikte instrument, de piano is een goede tweede, doch ook de band en het combo zijn in opkomst. In veel gemeenten is de kindernevendienst ingevoerd.

Jongeren in de GKV kiezen (anno 2012) minder vaak voor aansluiting bij een gkv-gemeente. Kerk en geloof zijn van elkaar losgemaakt. Jongeren zoeken vaker een kerk die ze bij zich vinden passen. Bovendien laten ze zich minder gelegen liggen aan kerkelijke regels.

In de GKv is een koepelorganisatie van jongerenverenigingen: de vrijgemaakt-gereformeerde Bond van Gereformeerde Jongerenverenigingen (BGJ). Deze houden jaarlijks een jongerendag.

Het Nederlands Dagblad is van origine een vrijgemaakt-gereformeerde krant, maar kreeg in de loop der tijd een meer algemeen christelijk karakter. Sinds 1992 hoeven de redacteuren geen belijdend lid van een vrijgemaakt-gereformeerde kerk te zijn. De krant heeft een grote invloed uitgeoefend op het christelijke leven binnen de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt).

Een vrijgemaakt opinieblad is Nader Bekeken.

Het vrijgemaakt-gereformeerde kerkblad De Reformatie zoekt bijbelse antwoorden te geven op de vragen die vandaag de dag op de kerk afkomen.

De website Forum.GKv.nl biedt een discussieforum.

De predikantenopleiding van de GKV is aan hun eigen Theologische Universiteit Kampen (aan de Broederweg in Kampen).

De Verre Naasten is de uitvoerende organisatie van Deputaten Zending, Hulpverlening en Training van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt in Nederland.

In Nederland zijn 170 scholen van gereformeerd-vrijgemaakte signatuur, verbonden aan de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. Gewoonlijk worden deze scholen 'gereformeerde scholen' genoemd.

In bijna alle universiteitssteden zijn studentenverenigingen met een gereformeerd-vrijgemaakte signatuur, die verenigd zijn in de Vereniging van Gereformeerde Studenten (VGS), voorheen geheten Contact Gereformeerde Studentenverenigingen (LCGS).

Naoorlogse vrijgemaakt-gereformeerde emigranten in Canada vormden de Canadian Reformed Churches. Zij hebben een predikantenopleiding in Hamilton. De Canadese vrijgemaakten tonen zich al jaren bezorgd over ontwikkelingen in de Nederlandse zusterkerken.

Geschiedenis

Verticale tijdbalk

1944. In dit jaar ontstaat in de Gereformeerde Kerk een scheuring over de betekenis van de doop. Oorzaak van de scheuring is onder meer onenigheid over de betekenis van de doop. Daarnaast speelden kerkrechtelijke kwesties een belangrijke rol. Onder leiding van professor Klaas Schilder splitst een deel van de kerk zich af en ging de Gereformeerde Kerken (onderhoudende art. 31) vormen. Later nemen deze kerken de naam aan van Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.

1967. Er treedt een scheuring op in het kerkgenootschap, waaruit de Nederlands Gereformeerde Kerken ontstonden.

2003. Verontruste leden scheiden zich af en vormen De Gereformeerde Kerken in Nederland (hersteld) (DGN).

2004. Sinds dit jaar krimpt het kerkgenootschap in ledental.

2005. De GKv voeren de Nieuwe Bijbelvertaling van 2004 in.

2009. De GKv telt meer dan 124.000 leden en doopleden. In dit jaar scheiden zich een aantal kerken af en vormde de Gereformeerde Kerken Nederland (GKN).

2011. Het kerkverband telt 277 kerken en meer dan 123.000 leden en doopleden. Eind 2011 overlijdt J. Kamphuis, een van de voormannen van de GKV ten tijde van de kerkscheuring in de periode 1967-1969.

2012. Het kerkverband telt 277 kerken met ruim 122.000 leden en doopleden.

2017. De synode stelt de ambten van predikant, ouderling en diaken open voor zusters. Het staat plaatselijke kerken vrij om dat wel of niet doen. Ook wordt besloten tot hereniging met de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK). In 2023 moet de eenwording een feit zijn.

2019. In januari wordt in Dronten voor het eerst een vrouw beroepbaar gesteld als predikant.

Horizontale tijdbalk

Meer informatie

• Officiële website van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt: www.GKv.nl
• Handboek van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt in Nederland
• Kerkorde, documenten en rapporten
• Website van De Verre Naasten
• Discussieforum: http://forum.gkv.nl/
• De vrijgemaakt-gereformeerde ethicus Jos Douma en anderen volgen de ontwikkelingen in de GKv kritisch op www.gereformeerdekerkblijven.nl , Zie ook de website van Douma: www.JosDouma.nl
• Een In Waarheid, www.eeninwaarheid.info, is een internetmagazine voor verontruste vrijgemaakt-gereformeerden dat verontrustende voorvallen en trends signaleert. Een In Waarheid ontstond in 2006.