Hitte

Hittegolf in West-Europa in het jaar 2006. De periode van extreem heet weer begon eind juni. De getroffen landen waren onder andere Nederland, België, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Italië en Duitsland.Verscheidene records werden gebroken.

Hitte is grote warmte.

Jacob zij tegen zijn schoonvader Laban over zijn dienst bij Laban:

Ge 31:40  Ik ben geweest, dat mij bij dag de hitte verteerde, en bij nacht de vorst, en dat mijn slaap van mijn ogen week. (SV)

'Hitte' kan ook figuurlijk worden gebruikt voor de hevigheid van iemands toorn. Van Mozes staat geschreven:

Ex 11:8  ... En hij ging uit van Farao in hitte des toorns. (SV)

Of voor een andere gemoedstoestand. De profeet Ezechiël schreef:

Eze 3:14  Toen hief de Geest mij op, en nam mij weg, en ik ging henen, bitterlijk bedroefd door de hitte mijns geestes; maar de hand des HEEREN was sterk op mij. (SV)

Hittegolven en -records

Hittegolf. Om in Nederland van een landelijke hittegolf te spreken moet het bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) in De Bilt vijf dagen op rij minimaal 25 graden zijn en drie dagen boven de 30 graden.

De hittegolven in Nederland komen vaker voor en zijn warmer geworden. Een eeuw geleden, teruggerekend vanaf 2018, kwam één keer in de 20 jaar een hittegolf voor. De frequentie is gestegen tot om de twee tot drie jaar. En de hittegolven zijn anno 2018 ongeveer drie graden warmer dan honderd jaar geleden.

Hitterecords in Nederland. Op 23 augustus 1944 werd de hoogst temperatuur ooit gemeten in Nederland tot het jaar 2018, en wel in Warnsveld: 38,6 graden Celcius. Dat record werd op 24 juli 2019 gebroken in Eindhoven, waar het 39,3 graden werd. Maar een dag lager, 25 juli 2019, rees de temperatuur in Gilze-Rijen tot 40,7 graden, een nieuw record. Die dag werden op acht plaatsen in vijf Nederlandse provincies temperaturen van 40+ gemeten.

Gods bestuur

God regeert, bestuurt en onderhoudt het systeem van het weer. Hitte en koude zijn in Zijn hand. Van Zijn vaderlijke hand komen zij ons toe (vgl. Gen. 8:22; Deut. 28:22), Engelen hebben een taak in de besturing van het weer (vgl. Opb. 16:8).

Na de zondvloed, toen God het offer van Noach aangenomen had, zei Hij:

Ge 8:22 Voortaan al de dagen der aarde zullen zaaiing en oogst, en koude en hitte, en zomer en winter, en dag en nacht, niet ophouden. (SV)

Jezus en 'hitte'

De Heer Jezus heeft, in de overlevering van de Schrift, tenminste twee maal het woord 'hitte' in de mond genomen.

Lu 12:55  En wanneer u een zuidenwind ziet waaien, zegt u: Er zal hitte zijn; en het gebeurt. (Telos)

In de gelijkenis van de arbeiders in de wijngaard mopperen de arbeiders die 's ochtend zijn geworven over medearbeiders die aan het eind van de dag zijn geworven en hetzelfde loon krijgen:

Mt 20:12 met de woorden: Deze laatsten hebben een uur gewerkt, en u hebt hen met ons gelijk gesteld die de last van de dag en de hitte gedragen hebben.

Tweede oorzaken

Voor de hitte van de zon is niets verborgen.

Ps 19:6  (19-7) Haar uitgang is van het einde des hemels, en haar omloop tot aan de einden deszelven; en niets is verborgen voor haar hitte. (SV)

In Israël brengt de zuidenwind hitte.

Lu 12:55 En wanneer u een zuidenwind ziet waaien, zegt u: Er zal hitte zijn; en het gebeurt. (TELOS)

Grote droogte vergroot de kans op een hittegolf. Wanneer het heel droog is en er daardoor weinig water verdampt, kan de temperatuur hoog oplopen.

In steden is het bij een hittegolf een paar graden warmer dan op het platteland.

Gevolgen

Door de hitte kunnen hooggezwollen beken verdrogen.

Job 6:17  Ten tijde, als zij van hitte vervlieten, worden zij uitgedelgd; als zij warm worden, verdwijnen zij uit haar plaats. (SV)

Job 24:19  Droogte met hitte roven het sneeuwwater weg; ... (HSV)

Aanhoudende hitte doet de gewassen verdorren.

Jak 1:11 Want de zon gaat op met haar hitte en doet het gras verdorren, en zijn bloem valt af en de schoonheid van haar uiterlijk gaat verloren; ... (TELOS)

Een gelovige in Christus merkte op in het jaar 1976, dat heet en droog was: "Hitte en droogte teisterden de versmachtende natuur, bomen verdorden in juni en lieten de vergeelde bladeren vallen of het herfst was. Weilanden gaven geen eten meer voor het vee en de veldgewassen rijpten eer ze volgroeid waren."

Door langdurige hitte kunnen vissen in opgewarmde wateren sterven. In een recreatieplas in de Nederlandse plaats Vlaardingen stierven ten tijde van een hittegolf in 2018 meer dan duizend vissen, waarschijnlijk door de warmte .

Een hittegolf leidt tot meer meer zieken en sterfgevallen. De arbeidsproductiviteit neemt af. De infrastructuur (wegen, kanalen, vliegbanen) werkt minder goed. Langdurige hitte doet spoorrails knikken of verbuigen, met als gevolg uitval van treinritten. Bruggen kunnen uitzetten waardoor ze niet meer omhoog kunnen of niet meer goed sluiten. Vertrek- en landingsbanen voor vliegtuigen kunnen schade oplopen.

Door het zacht worden van asfalt en verschuivingen van tegels en betonplaten op fiets- en wandelplaten ontstaan ongelukken. De hitte maakt het zand tussen tegels op fiets en wandelpaden poederig, waardoor ze los komen te liggen en in sommige gevallen omhoog komen. Ook beton (in betonplaten) komt omhoog als gevolg van de hoge temperaturen.

Tegen de hitte

Tegen de hitte zoeken wij de schaduw, de wind of de verkoeling van het water. Tijdens een hittegolf sluiten wij ramen en deuren en schermen ons af tegen de zon. We zetten verkoelende middelen in, bijvoorbeeld een ventilator of een airco.

Jes 4:6  En daar zal een hut zijn tot een schaduw des daags tegen de hitte, en tot een toevlucht, en tot een verberging tegen den vloed en tegen den regen. (SV)

In de toekomst zal God geloofd worden omdat voor de behoeftige is geweest 'een schaduw tegen de hitte'.

Jes 25:4  Want Gij zijt den arme een Sterkte geweest, een Sterkte den nooddruftige, als hem bange was; een Toevlucht tegen den vloed, een Schaduw tegen de hitte; want het blazen der tirannen is als een vloed tegen een wand. Jes 25:5  Gelijk de hitte in een dorre plaats, zult Gij de onstuimigheid der vreemdelingen nederdrukken; gelijk de hitte door de schaduw ener dikke wolk, zal het gezang der tirannen vernederd worden. (SV)

Sprake en tuchtmiddel

Uitzonderlijke hitte heeft ons iets te zeggen, er gaat mogelijk een sprake van uit. Een hitte die de schepping doet smachten naar water en verkoeling, getuigt van onze afhankelijkheid van Gods goede gaven.

Mt 5:45 ... want Hij laat zijn zon opgaan over bozen en goeden en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen. (TELOS)

Een predikant schreef in het hete en droge jaar 1976: "Want als de hemel zijn zegen inhoudt en de God des hemels zijn oordeelsgangen over de aarde laat gaan, roept Hij op tot erkenning van Zijn grootheid en almacht opdat in bekering tot Hem er een pleiten zal zijn op Zijn barmhartigheden!"

God kan zijn volk tuchtigen door middel van hitte en de gevolgen ervan; hitte is een van de tuchtmiddelen die Hij kan toepassen. Wanneer Israël Gods geboden zou overtreden (door afgoderij, moorden, diefstallen, overspelen, enz.), zouden vervloekingen hen treffen (Deut. 28:15v). Dát, naast de zegen op gehoorzaamheid, moest Mozes het volk voorhouden.

De 28:22 De HEERE zal u treffen met tering, koorts en ontsteking, met hitte en droogte, en met korenbrand en meeldauw, die u achtervolgen zullen totdat u omkomt. De 28:23 Uw hemel, die boven uw hoofd is, zal van brons zijn, en de aarde, die onder u is, zal van ijzer zijn. De 28:24 De HEERE zal stuifzand en stof geven als regen voor uw land. Uit de hemel zal het op u neerdalen, totdat u weggevaagd bent. (HSV)

In de zware tijd dat het aardrijk geoordeeld zal worden, zullen de mensen worden verbrand door grote hitte (Opb. 16:9). Zij nemen deze kastijding niet aan. Zie hieronder bij de paragraaf Toekomst.

Menselijke reactie

Hoe reageren mensen op een uitzonderlijke hitte? Gelovigen vragen zich af wat God ermee te zeggen heeft. En ze bidden om verkoeling.

Ten aanzien van het natuurgebeuren wordt in de hoogste kring van wetenschap en inzicht God als verklarende factor bewust weggelaten. Het gevolg is dat velen de Schepper en Onderhouder van de natuur niet kennen en erkennen en daarom Zijn hand in de hitte niet onderkennen. Zij hebben steeds meer zelf in de hand en in hun hoofd, zij begrijpen en beheersen steeds meer. God is onnodig. De hitte wordt gehouden voor een speling van de natuur, een afwijking van de regelmaat, om de zoveel jaar te berekenen, en/of een te verwachten verschijnsel van de vastgestelde opwarming van de aarde. Meer zou er niet van te zeggen zijn.

Een predikant merkte in het hete en droge jaar 1976 op: "Dat niet opmerken van Gods daden, het niet beluisteren van Zijn stem in het natuurgebeuren, zal al erger worden en de verharding zal al massaler worden. En wij en onze kinderen zullen op moeten passen dat we niet zó wetenschappelijk worden, dat we in theorie het nog wel belijden, maar het niet meer van harte geloven, dat Gods hand in deze dingen is."

De mens die op God vertrouwt is als een boom welks loof groen blijft wanneer er een hitte komt.

Jer 17:7  Gezegend daarentegen is de man, die op den HEERE vertrouwt, en wiens vertrouwen de HEERE is! Jer 17:8  Want hij zal zijn als een boom, die aan het water geplant is, en zijn wortelen uitschiet aan een rivier, en gevoelt het niet, wanneer er een hitte komt, maar zijn loof blijft groen; en in een jaar van droogte zorgt hij niet, en houdt niet op van vrucht te dragen. (SV)

Hitte van Gods toorn

Gods toorn is als een verterend vuur. In de Schrift is meermaals sprake van de hitte van Gods toorn.

De 13:17  Ook zal er niets van het verbannene aan uw hand kleven, opdat de HEERE Zich wende van de hitte Zijns toorns, en u geve barmhartigheid, en Zich uwer erbarme, en u vermenigvuldige, gelijk als Hij uw vaderen gezworen heeft; (SV)

2Kr 28:11  Nu dan, hoort mij, en brengt de gevangenen weder, die gij van uw broederen gevankelijk weggevoerd hebt; want de hitte van des HEEREN toorn is over u. (SV)

2Kr 28:13  En zij zeiden tot hen: Gij zult deze gevangenen hier niet inbrengen, tot een schuld over ons tegen den HEERE; denkt gijlieden toe te doen tot onze zonden en tot onze schulden, hoewel wij vele schulden hebben, en de hitte des toorns over Israël is? (SV)

2Kr 29:10  Nu is het in mijn hart een verbond te maken met den HEERE, den God Israëls, opdat de hitte Zijns toorns van ons afkere. (SV)

2Kr 30:8  Verhardt nu ulieder nek niet, gelijk uw vaderen; geeft den HEERE de hand, en komt tot Zijn heiligdom, hetwelk Hij geheiligd heeft tot in eeuwigheid, en dient den HEERE, uw God; zo zal de hitte Zijns toorns van u afkeren. (SV)

Job 20:23  Er zij wat om zijn buik te vullen; God zal over hem de hitte Zijns toorns zenden, en over hem regenen op zijn spijze. (SV)

Toekomst

Gezien de opwarming van de aarde (klimaatverandering) verwacht men dat hittegolven veel vaker zullen voorkomen en ook warmer worden. Daardoor krijgen we ook vaker te maken met droogte.

In de zware tijd dat het aardrijk geoordeeld zal worden, zullen de mensen worden 'verhit' (Statenvertaling), 'verzengd' (NBG51, NaB, WV95), 'geblakerd' (Canisius-vertaling), 'verbrand' (Telos-vertaling, Leidse vertaling) door grote hitte. Het is een plaag die hen tot God moet bewegen. Helaas zullen zij zich niet bekeren om Hem heerlijkheid te geven.

Opb 16:8  En de vierde goot zijn schaal uit op de zon, en haar werd gegeven de mensen met vuur te verbranden; Opb 16:9  en de mensen werden verbrand door grote hitte en lasterden de naam van God, die de macht over deze plagen had, en zij bekeerden zich niet om Hem heerlijkheid te geven. (Telos)

Jes. 24 schijnt te spreken van toekomstige brandende hitte de gevolgen daarvan. De hoofdstukken 24 - 27 zijn genoemd 'De apocalyps van Jesaja', omdat ze Gods oordeel over het aardrijk beschrijven wegens de zonde van zijn bewoners.

Jes. 24:1   Ziet, de HEERE maakt het land ledig, en Hij maakt het woest; en Hij keert deszelfs gestaltenis om, en Hij verstrooit zijn inwoners. (...) 4  Het land treurt, het verwelkt; het aardrijk kweelt, het verwelkt; de hoogsten van het volk des lands kwelen. 5  Want het land is bevlekt vanwege zijn inwoners; want zij overtreden de wetten, zij veranderen de inzettingen, zij vernietigen het eeuwig verbond. 6  Daarom verteert de vloek het land, en die daarin wonen, zullen verwoest worden; daarom zullen de inwoners des lands verbrand worden, en er zullen weinig mensen overblijven. 7  De most treurt, de wijnstok kweelt, allen die blijhartig waren, zuchten. (...) 11  Er is een klagelijk geroep op de straten, om des wijns wil; alle blijdschap is verduisterd, de vreugde des lands is heengevaren. (SV)

Degenen die zich wel bekeren, geen brandende hitte zal hen later meer treffen.

Opb 7:16 Zij zullen niet meer hongeren, en zullen niet meer dorsten, en de zon zal op hen niet vallen, noch enige hitte. (TELOS)

Vergelijk:

Jes 49:10 Zij zullen niet hongeren, noch dorsten, en de hitte en de zon zal hen niet steken; want hun Ontfermer zal ze leiden, en Hij zal hen aan de springaders der wateren zachtjes leiden. (SV)

Het bekeerde Israël zal beschut worden tegen de hitte.

Jes 4:5 En de HEERE zal over alle woning van den berg Sions, en over haar vergaderingen, scheppen een wolk des daags, en een rook, en den glans eens vlammenden vuurs des nachts; want over alles wat heerlijk is, zal een beschutting wezen. Jes 4:6 En daar zal een hut zijn tot een schaduw des daags tegen de hitte, en tot een toevlucht, en tot een verberging tegen den vloed en tegen den regen. (SV)

Vergelijk:

Jes 25:4 Want Gij zijt den arme een Sterkte geweest, een Sterkte den nooddruftige, als hem bange was; een Toevlucht tegen den vloed, een Schaduw tegen de hitte; want het blazen der tirannen is als een vloed [tegen] een wand. (SV)

Jes 32:2 En [die] man zal zijn als een verberging tegen den wind, en een schuilplaats tegen den vloed, als waterbeken in een dorre plaats, als de schaduw van een zwaren rotssteen in een dorstig land. (SV)