Droogte

Droogte betekent (1) het droog-zijn, of (2) een periode zonder neerslag.

Uitgedroogde grond

Neerslagtekort. Metereologisch gesproken is droogte neerslagtekort. Dit ontstaat wanneer er meer water verdampt dan er op aarde valt. In de zeer droge Nederlandse zomer van 1976 was het neerslagtekort 360 millimeter.

Gevolgen. Een periode van droogte leidt in een landklimaat vaak tot een langere periode van droogte. Als het heel lang droog is geweest, is er minder water dat verdampt, waardoor er weinig wolken ontstaan en er minder neerslag valt. Nederland echter kent een zeeklimaat, de regen wordt door de wind uit het westen aangevoerd.

De gevolgen van ernstige droogte zijn velerlei. Bij gebrek aan water verwelken de gewassen op het land en mislukt de oogst. Dit leidt tot verhoogde voedselprijzen en in het ergste geval tot een hongersnood.

Bezweken dieren

Bomen en struiken hebben water nodig, ze lijden zwaar onder langdurige droogte. Na enige tijd laten veel bomen, om te overleven, hun bladeren vallen. De kans op bosbranden neemt toe. Vissen sterven in droogvallende beken. Regenwormen gaan dieper in de grond in en meeuwen kunnen ze niet meer vinden en uit de grond trekken, waardoor hun jongen te weinig voedsel krijgen en omkomen van de honger.

Elia's droogte. De bekendste periode van droogte in de Bijbel is de drieëneenhalfjarige droogte in de dagen van goddeloze koning Achab en de profeet Elia (9e eeuw v.C.). Het gevolg was grote hongersnood over het hele land.

1Kon 17:1 En Elia, de Tisbiet, uit de inwoners van Gilead, zei tegen Achab: Zo waar de HEERE, de God van Israël, leeft, voor Wiens aangezicht ik sta, er zal deze jaren geen dauw of regen komen, behalve op mijn woord! (HSV)

Lu 4:25 Maar Ik zeg u naar waarheid: Er waren veel weduwen in Israël in de dagen van Elia, toen de hemel drie jaar en zes maanden gesloten was, zodat er grote hongersnood kwam over heel het land, (TELOS)

Jak 5:17 Elia was een man van gelijke natuur als wij, en hij bad een gebed dat het niet zou regenen, en het regende drie jaar en zes maanden niet op aarde. Jak 5:18 En hij bad opnieuw, en de hemel gaf regen en de aarde bracht haar vrucht voort. (TELOS)

Nederland

Sinds 1906 wordt in Nederland het weer bijgehouden. De droogste zomer in Nederland ooit gemeten (stand 2017) was die van 1976, toen het neerslagtekort op 360 millimeter uitkwam. De maand juni 2018 was de droogste maand ooit gemeten (stand 20 juli 2018).

Droogte kan de dijken verzwakken doordat er scheurtjes in komen. Door de droogte verzakken panden in Amsterdam sneller. De Rijn voert bij droogte in Europa minder water af, waardoor (zout) zeewater dankzij verminderde tegendruk verder het land kan binnendringen.

Nederland heeft gelukkig in het IJsselmeer een grote buffer met zoet water.

Geestelijke dorheid

'Droogte' kan ook in een figuurlijke zin gebruikt worden: 'geestelijke dorheid'.

Jer 17:7 Gezegend is de man die op de HEERE vertrouwt, wiens vertrouwen de HEERE is. Jer 17:8 Hij zal zijn als een boom, die bij water geplant is, en die zijn wortels laat uitlopen bij een waterloop. Hij merkt het niet als er hitte komt, zijn blad blijft groen. Een jaar van droogte deert hem niet, en hij houdt niet op vrucht te dragen. (HSV)

Tuchtmiddel

God kan zijn volk tuchtigen door middel van droogte en de gevolgen ervan. Het is een van de tuchtmiddelen die de Allerhoogste kan toepassen. Wanneer Israël Gods geboden zou overtreden (door afgoderij, moorden, diefstallen, overspelen, enz.), zouden vervloekingen hen treffen (Deut. 28:15v). Dat, naast de zegen op gehoorzaamheid, moest Mozes het volk voorhouden.

De 28:22 De HEERE zal u treffen met tering, koorts en ontsteking, met hitte en droogte, en met korenbrand en meeldauw, die u achtervolgen zullen totdat u omkomt. De 28:23 Uw hemel, die boven uw hoofd is, zal van brons zijn, en de aarde, die onder u is, zal van ijzer zijn. De 28:24 De HEERE zal stuifzand en stof geven als regen voor uw land. Uit de hemel zal het op u neerdalen, totdat u weggevaagd bent. (HSV)

Jer. 14:1v spreekt van een grote droogte die Juda getroffen heeft, misschien tussen het 13de en 18de regeringsjaar (627-622 v.C.) van koning Josia.

Jer 14:1 Het woord des HEEREN, dat tot Jeremia geschied is, over de zaken der grote droogte. Jer 14:2 Juda treurt en haar poorten zijn verzwakt; zij zijn in het zwart gekleed ter aarde toe, en Jeruzalems geschrei klimt op. Jer 14:3 En hun voortreffelijken zenden hun kleinen naar water; zij komen tot de grachten, zij vinden geen water, zij komen [met] hun vaten ledig weder; zij zijn beschaamd, ja, worden schaamrood, en bedekken hun hoofd. Jer 14:4 Omdat het aardrijk gescheurd is, dewijl er geen regen op de aarde is; de akkerlieden zijn beschaamd, zij bedekken hun hoofd. Jer 14:5 Want ook de hinden in het veld werpen jongen, en verlaten [die], omdat er geen jong gras is. Jer 14:6 En de woudezels staan op de hoge plaatsen, zij scheppen den wind gelijk de draken; hun ogen versmachten, omdat er geen kruid is. Jer 14:7 Hoewel onze ongerechtigheden tegen ons getuigen, o HEERE! doe [het] om Uws Naams wil; want onze afkeringen zijn menigvuldig, wij hebben tegen U gezondigd. (SV).

De profeet belijdt dat alleen God regen kan geven:

Jer 14:22 Zijn er onder de nietige afgoden van de heidenvolken die het laten regenen, of kan de hemel regendruppels geven? Bent U dat niet, de HEERE, onze God? Wij zien naar U uit, want al deze dingen doet U! (HSV)

Een uit de Babylonische ballingschap teruggekeerd overblijfsel van de Joden verwaarloosde de herbouw van Gods huis te Jeruzalem. Daarom "... vanwege Mijn huis, dat verwoest ligt, terwijl u zich uitslooft, ieder voor zijn [eigen] huis" (Hag. 1:9b), onthield God de dauw en riep Hij droogte uit over het land. Dat liet de Allerhoogste weten door de mond van de profeet Haggaï in het jaar 520 v.C.

Hag 1:10 Daarom onthoudt de hemel u dauw, en het land onthoudt u zijn opbrengst, Hag 1:11 want Ik riep droogte uit over het land, over de bergen en over het koren, over de nieuwe wijn en over de olie, en over wat het land oplevert, over de mensen en over de dieren en over al de inspanning van uw handen. (HSV)

In de maanden juni tot en met september valt er in Israël geen of nauwelijks een druppel water. Maar de Heere God zendt dan de avonddauw, opdat de verschroeide aarde weer bevochtigd zal worden. Houdt God deze dauw in, dan gedijt het gewas niet.

Sprake

Droogte die onze maatschappij plaagt, heeft ons iets te zeggen. Er kan een sprake van God uitgaan. Na een periode van uitzonderlijk grote droogte in 1976 zei een commentaar op de voorpagina van het Reformatorische Dagblad dd. 19 juli 1976:

We zouden bij dit alles op moeten merken, dat God bezig is, te tonen, dat Hij de Almachtige Is, Die zonneschijn en regen kan geven, maar ook kan inhouden. Menselijk kunnen is daar op geen enkele wijze tegen bestand. Ook door deze droogte spreekt God tot een ieder van ons persoonlijk. Maar ook als natie worden wij opgeroepen te erkennen, dat Hij God is. Dit belangrijkste facet wordt echter allerwegen vergeten. 

Op 1 september van datzelfde jaar 1976 luidde het commentaar op de voorpagina van dezelfde krant:

Gaat er van deze droogte een bijzondere sprake uit? Heeft zij voor ons een bijzondere betekenis? We moeten altijd erg voorzichtig zijn met deze dingen. De droogte als oordeel Gods over de zonde komt echter in de Bijbel herhaalde malen voor. En zijn de zonden in onze Goddeloze en zedeloze maatschappij niet torenhoog opgestapeld? Daarom zullen we aan deze droogte niet achteloos mogen voorbij gaan. Zij heeft ons wat te zeggen.

Toekomst

Langdurige droogten zijn een van de belangrijkste symptomen van de opwarming van de aarde (klimaatverandering). Naar verwachting krijgt Europa aan het einde van deze eeuw te maken perioden van droogte die heviger zijn en langer duren dan in 2018.

Jes. 24 spreekt van een toekomstige hitte en/of droogte en de gevolgen daarvan. De hoofdstukken 24 - 27 zijn genoemd 'De apocalyps van Jesaja', omdat ze Gods oordeel over het aardrijk beschrijven wegens de zonde van zijn bewoners.

Jes. 24:1   Ziet, de HEERE maakt het land ledig, en Hij maakt het woest; en Hij keert deszelfs gestaltenis om, en Hij verstrooit zijn inwoners. (...) 4  Het land treurt, het verwelkt; het aardrijk kweelt, het verwelkt; de hoogsten van het volk des lands kwelen. 5  Want het land is bevlekt vanwege zijn inwoners; want zij overtreden de wetten, zij veranderen de inzettingen, zij vernietigen het eeuwig verbond. 6  Daarom verteert de vloek het land, en die daarin wonen, zullen verwoest worden; daarom zullen de inwoners des lands verbrand worden, en er zullen weinig mensen overblijven. 7  De most treurt, de wijnstok kweelt, allen die blijhartig waren, zuchten. (...) 11  Er is een klagelijk geroep op de straten, om des wijns wil; alle blijdschap is verduisterd, de vreugde des lands is heengevaren. (SV)

De twee getuigen die in Jeruzalem zullen optreden "hebben de macht de hemel te sluiten, zodat er geen regen valt in de dagen van hun profeteren" (Opb. 11:6).

Opb 11:6 Dezen hebben de macht de hemel te sluiten, zodat er geen regen valt in de dagen van hun profeteren; en zij hebben macht over de wateren om die in bloed te veranderen en om de aarde te slaan met allerlei plagen, zo dikwijls zij willen. (TELOS)

Als zij gedood worden, zal de hele wereld blij zijn. Ze zullen echter na drie dagen levend worden en voor de ogen van de wereld ten hemel varen.