John Nelson Darby

John Nelson Darby (1800-1882) was een Engels-Ierse theoloog en evangelist en een invloedrijke figuur onder de oorspronkelijke Plymouth Brethren. Hij was een der eerste en voornaamste voorgangers in de broederbeweging, die in Nederland bekend zou worden als ‘de vergadering van gelovigen’. Hij wordt beschouwd als de vader van het moderne dispensationalisme (bedelingenleer).

Geboorte. Bekering. Hij werd op 18 november 1800 in Westminster, Londen (Engeland), geboren uit een voornaam geslacht. Na zijn bekering voelde hij onweerstaanbare neiging tot het predikambt, om hierin ook anderen met het heil in Christus bekend te maken.

Studie. Zijn vader, die hoopte, dat zijn zoon iets groots (naar de maatstaf van de wereld) zou worden, verzette zich hardnekkig tegen de wens van zijn zoon en eiste dat hij in de rechten zou studeren. John Nelson zette zijn plan echter door, wat tot gevolg had dat zijn vader hem onterfde. Door een oom ondersteund kon hij zijn studie voortzetten, zodat hij later als geestelijke in de Engelse staatskerk kon optreden en zijn hartenwens kon vervullen. In 1819 studeerde hij af aan het Trinity College in Dublin, de hoofdstad van Ierland

Ambten. In 1825 werd hij door aartsbisschop Magee gewijd tot diaken in de Kerk van Ierland, een zusterkerk van de Kerk van Engeland. In 1826 werd hij predikant van Calabry.

Opvattingen. Hij begon echter steeds meer te twijfelen aan de vastgelegde rituelen en dogmatische wetten van de staatskerk. Vooral toen hij tijdens de lange herstelperiode na een ernstige val van zijn paard veel in de Bijbel las en nadacht, kwam hij tot de conclusie dat de kerkelijke hiërarchie on-Bijbels was. De Heer Jezus toch is het hoofd van zijn Gemeente en de gelovigen zijn allen gelijkwaardige broeders, gelijk de Heer heeft gezegd:

Mt 23:8  want een is uw Meester, en u bent allen broeders. (Telos)

De Heer Jezus, het hoofd van de Gemeente, leidt door Woord en Geest. Zijn leerlingen zijn onderling gelijkwaardig. Volgens Darby is iedere Christen gerechtigd om dingen te onderzoeken, te bespreken, te weerleggen of te behouden. Er is geen kerkelijke hiërarchie nodig, waarbij de hogere 'geestelijkheid' het beter zou weten dan de anderen. Waren er problemen in de gemeente, dan kon door gezamenlijk gebed naar een oplossing worden gezocht.

De aanstaande wederkomst van de Heer was zijn lievelingsgedachte. De Heer Jezus neemt zijn gemeente tot Zich vóórdat Gods toorn over de wereld wordt uitgegoten. Hij was de eerste moderne theoloog die leer van de opname van de gemeente vóór de benauwde laatste jaarweek van Daniël systematisch formuleerde. Het deed hem pijn, dat de Kerk zich zo weinig voorbereidde met het oog op de komst van de Heer voor de zijnen. Het denkbeeld van de opname vóór de verdrukking van de eindtijd is niet nieuw, maar heeft grond in de Schrift en kwam al voor in de vroege kerkgeschiedenis.

Vaak wordt onterecht beweerd dat Darby het denkbeeld van de opname van de gemeente vóór de verdrukking van Daniëls laatste jaarweek ontleend had aan Margareth MacDonald(1815 -ca. 1840), die in 1830 een visioen aangaande de eindtijd had. Darby echter had zijn overtuiging over de opname van de gemeente al in 1827 ontwikkeld. Bovendien was MacDonalds visioen waarschijnlijk posttribulationistisch: gelovigen moeten de verdrukking van de eindtijd doorstaan. Vonden sommigen dat de geestelijke uitingen in 1830, die in den lande de aandacht trokken, werkingen van de Heilige Geest waren, Darby en anderen vonden daarentegen de uitingen, waaronder die van Margareth MacDonald, een demonisch karakter hebben.

Afscheiding. De staatskerk was zó onvolmaakt, dat hij niets dan grenzeloze verwarring zag. Voor verbetering, meende hij, was de Kerk niet meer vatbaar, zodat hem niets overbleef, dan zich van haar af te scheiden. Ook anderen deelden deze mening en zij sloten zich bij elkaar aan. In 1827 of 1828 verliet Darby de Anglicaanse (staats)kerk.

Plymouthbroeders. Hij kwam samen met een gezelschap van gelijkgestemden in Dublin, de hoofdstad Ierland. Aanvankelijk werden deze christenen, die elkaar steeds „broeders" noemden, Plymouthbroeders genoemd; pas later kregen ze door anderen de naam van Darbisten, hoewel ze zichzelf nooit zo noemden.

Uitbreiding. Van Plymouth breidde de broederbeweging zich uit over andere gedeelten van Engeland, over Zwitserland en in het Wuppertal. De verbreiding van de hem dierbaar geworden beginselen werd Darby's levenstaak en hij openbaarde zich steeds als een blijmoedig christen, die hopend uitzag naar de wederkomst van Heer. Hij reisde rond door Europa, Noord-Amerika, het Caribisch gebied e.d., waar hij predikte en vergaderingen ontstonden. Ook in Nederland ontstond een beweging van broeders, bekend als Vergadering van gelovigen.

Toen zijn broer, die als Minister van Engelands Koningin in het gestoelte der ere zat, hem eens toevoegde: „Als jij je overdreven denkbeelden had laten varen, dan had je het toch even ver kunnen brengen als ik, terwijl jij nu niets anders bent dan een arm reizend prediker, die nog minder in tel is dan de geringste dominee", luidde het antwoord: „Wel, mijn broer, ik zou niet graag met je willen ruilen. 't Is waar, jij bent een Dienaar der Kroon, doch slechts tijdelijk. Ik daarentegen ben door mijn Heiland tot Koning en priester gemaakt; en, moet ik nu om Zijnentwil lijden ('t is maar een zeer lichte verdrukking, die welhaast voorbij gaat) eenmaal zal ik met Hem heersen."

Graf van John Nelson Darby

Bijbelverklaarder. Darby was een Bijbelverklaarder en een toonaangevende uitlegger van de Bijbelse profetie. Hij schreef een Bijbelcommentaar op alle Bijbelboeken: 'Synopsis', dat in diverse talen is overgezet. Zijn verzamelde geschriften ('Collected Writings') zijn in 34 delen uitgegeven.

Bijbelvertaling. Hij vervaardigde een nieuwe vertaling van de Bijbel op basis van de Hebreeuwse en Griekse teksten genaamd: de Darby-vertaling. Hij weigerde om bij te dragen aan de herziening van de King James Bijbel.

Overlijden. John Nelson Darby ontsliep op 29 april 1882, ruim 81 jaar oud, te Bournemouth, een kustplaats in het zuiden van Engeland. Bij zijn heengaan was hij omringd door zijn vrienden, terwijl zijn hand in die van de dertigjarige A.H. Burton lag.

Op zijn grafsteen (zie foto) staat een woord van Darby:

Lord let me wait for Thee alone.
  Heer, laat mij alleen op U wachten.
My life be only this,
  Mijn leven zij slechts dit,
To serve Thee here on earth unknown, 
  U te dienen, hier op aarde onbekend,
Then share Thy heavenly bliss. 
  Dan deel Uw hemelse gelukzaligheid.
 

Meer informatie

J.N. Darby, Synopsis. Bijbelcommentaar, online te lezen op DeBijbelVoorJou.nl

Zie ook

• Vergadering van Gelovigen

Bron

John Nelson Darby, op: nl.wikipedia.org. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 25 feb. 2022.