Man (echtgenoot)

De man (echtgenoot) heeft in zijn huwelijk een bepaalde plaats, rechten en plichten.

De christelijke echt moet een afschaduwing zijn van de vereniging van Christus met Zijn gemeente. De eenheid van geest en de afhankelijkheid, de trouwe leiding en verzorging, de overgave en volgzaamheid moet zich daarin afspiegelen, die in de betrekking van Christus en de gemeente heerst (Ef. 5: 22 vv.).

Hoofdschap

Wegens de hem aangewezen roeping is de man het hoofd van de vrouw (1 Kor. 11:3).

1Co 11:3 Maar ik wil dat u weet, dat Christus het hoofd is van iedere man, en de man het hoofd van de vrouw, en God het hoofd van Christus. (TELOS)

Efe 5:22  Vrouwen, weest aan uw eigen mannen onderdanig als aan de Heer, Efe 5:23  want de man is het hoofd van de vrouw, evenals ook Christus het hoofd is van de gemeente: Hij is de Behouder van het lichaam. Efe 5:24  Maar zoals de gemeente aan Christus onderdanig is, zo ook de vrouwen aan hun mannen in alles. (Telos)

Deze verhouding is met de oorspronkelijke schepping vastgesteld en mag niet worden omgeworpen. De man is in zijn heersen en verordenen het beeld en de heerlijkheid van God (1 Kor. 11: 7).

1Co 11:7  Want de man behoort zijn hoofd niet te dekken, daar hij het beeld en de heerlijkheid van God is; maar de vrouw is de heerlijkheid van de man. (Telos)

Sara, de vrouw van Abraham, worden de gelovige vrouwen tot voorbeeld gesteld.

1Pe 3:6  zoals Sara Abraham gehoorzaamde en hem ‘heer’ noemde; en haar kinderen bent u geworden, als u goed doet en geen enkele verschrikking vreest. (Telos)

Haar voorbeeld toont aan dat zij Abraham als haar hoofd en heer erkende. De vrouw moet daarom niet de rol van een man gaan innemen: over hem heersen en hem leren.

1Ti 2:11  Een vrouw moet zich stil, in alle onderdanigheid laten leren; 1Ti 2:12  maar ik sta aan een vrouw niet toe dat zij leert of over een man heerst, maar zij moet stil zijn. 1Ti 2:13  Want Adam is eerst geformeerd, daarna Eva; 1Ti 2:14  en Adam werd niet verleid, maar de vrouw werd verleid en viel in overtreding. (Telos)

Merk op dat het hoofdschap van Christus betekent dat Hij zich voor Zijn gemeente inzet: Hij is de Behouder van het lichaam, Zijn gemeente (Ef. 5:23).

Efe 5:23  want de man is het hoofd van de vrouw, evenals ook Christus het hoofd is van de gemeente: Hij is de Behouder van het lichaam.

'Behouder' is de vertaling van het Griekse woord 'soter'. Deze benaming werd door de ouden gegeven "in het algemeen aan mensen die grote weldaden aan hun land bewezen hadden". Hoofdschap houdt weldoen in, behouden, bewaren, beschermen.

Het hoofdschap van de echtgenoot houdt in dat hij zijn vrouw weldoet, haar goeddoet, haar beschermt, de kost verdient, voor haar zorgt.

Het heer-zijn en regeren door de man is pas dan goddelijk, als het met zelfverloochenende, dienende liefde gepaard gaat, wanneer alle tyrannieke zelfzucht, alle ruwheid, hardheid en verbittering verre blijft (Kol. 3: 19; 1 Petr. 3: 7).

Col 3:19  Mannen, hebt uw vrouwen lief en weest niet bitter tegen hen. (Telos)

1Pe 3:7  Mannen, evenzo, woont bij hen met verstand als bij een zwakker vat, het vrouwelijke, en bewijst hun eer, omdat zij ook medeërfgenamen van de genade van het leven zijn, opdat uw gebeden niet verhinderd worden. (Telos)

Heerschappij en macht zonder liefde is een beeld van de duivel, niet van Christus. De man moet dus liefde leren uit het voorbeeld van Jezus, zijn hoofd.

Haar waarde, waardigheid en behoefte

Wat voor wezen is zijn echtgenote als vrouw? Welke voorstelling heeft hij van haar? Deze voorstelling omtrent haar beïnvloedt zijn houding. De Bijbelse voorstelling van de vrouw moet zijn denken over haar hervormen, dit met het Bijbelse beeld in overeenstemming brengen.

Haar waarde

Welnu, zijn vrouw is door God geschapen en aan hem geschonken als metgezellin en hulp (Gen. 2). Zij is iets goeds, een gunst van Godswege.

Spr 18:22  Wie een vrouw vond, heeft iets goeds gevonden en gunst van de HERE verworven. (NBG51)

De vrouw is een bron van geluk, van blijdschap.

Spr 5:18  Moge je [levens]bron gezegend zijn en verblijd je over de vrouw van je jeugd: (HSV)

De echtgenote is een 'springader' (Statenvertaling). Moge zij gezegend zijn, zodat allerlei geluk en heil door haar over haar man komt. De man wordt aangemoedigd zich over haar te verblijden, die hem, toen hij nog jong was, tot vrouw is geworden en aan wie hij de bloei en kracht van zijn jeugd heeft gewijd.

Izak was bedroefd over de dood van zijn moeder Sarah. Maar zijn verlies werd 'vergoed' door een kostbare gift. De huisknecht Eliëzer had met Gods hulp een vrouw uit zijn familie meegebracht, om hem tot vrouw te zijn. Zij, genaamd Rebekka, was hem tot troost.

Ge 24:67  Toen bracht Izak haar in de tent van zijn moeder Sara. En hij nam Rebekka en zij werd hem tot vrouw en hij had haar lief. Zo vond Izak troost na [de dood van] zijn moeder. (HSV)

Haar waardigheid

Evenals de man is de vrouw naar het beeld van God geschapen (Gen. 1). De gelovige vrouw behoort aan Christus toe. Zij heeft, dankzij Hem, een hoge stand en roeping. Zij is een mede-erfgename van de genade van het leven (1 Petr. 3:7), een heilige in Christus, een kind van God, een erfgename van God. Zij is van haar man, maar bovenal van Hem, die haar heeft liefgehad. Hij is tijdelijk haar hoofd, want het huwelijk is tijdelijk, maar hij is eeuwig haar medegenoot, met andere kinderen van God.

Behoefte

Vrouwen hebben echtgenoten nodig waarop zij kunnen rekenen en tegen wie zij kunnen opzien. Een man die voor haar zorgt, haar beschermt, leiding geeft en initiatieven ontplooit. Een bekende Amerikaanse vrouw zei: "Ik ken geen enkele vrouw, op welke leeftijd dan ook, die zich aangetrokken voelt tot een passieve man die naar haar kijkt als zijn kostwinner, beschermer en leider. Elke vrouw die ik ken, wil een sterke, verantwoordelijke man. Dat is geen gevolg van een sociale constructie of culturele druk - het is ingeboren."

'De thuiswerkers', schilderij van N.C. Wyeth.

Wanneer een man de waarde, waardigheid en behoefte van zijn vrouw kent en erkent, zal hij wensen haar dienovereenkomstig te behandelen.

Zijn plichten

Liefde

De apostel Paulus vat al de plichten, die hij aan gelovig geworden echtgenoten voorhoudt, in dit ene korte woord samen: "Mannen, hebt uw vrouwen lief, evenals ook Christus de gemeente heeft liefgehad en Zichzelf voor haar heeft overgegeven." (Ef. 5:25)

Efe 5:25  Mannen, hebt uw vrouwen lief, evenals ook Christus de gemeente heeft liefgehad en Zichzelf voor haar heeft overgegeven, Efe 5:26  opdat Hij haar zou heiligen, haar reinigend door de wassing met water door het woord, Efe 5:27  opdat Hij de gemeente voor Zich zou stellen, heerlijk, zonder vlek of rimpel of iets dergelijks, maar opdat zij heilig en onberispelijk zou zijn. Efe 5:28  Zo behoren ook de mannen hun eigen vrouwen lief te hebben als hun eigen lichamen. Wie zijn eigen vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief. Efe 5:29  Want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar hij voedt en koestert het, evenals ook Christus de gemeente. Efe 5:30  Want wij zijn leden van zijn lichaam, van zijn vlees en van zijn gebeente. Efe 5:31  ‘Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen, en die twee zullen tot een vlees zijn’. Efe 5:32  Deze verborgenheid is groot, maar ik doel op Christus en op de gemeente. Efe 5:33  In elk geval, ook u, laat ieder van u zijn eigen vrouw zo liefhebben als zichzelf; en de vrouw moet ontzag hebben voor haar man. (Telos)

De gehuwde man heeft de plicht zijn vrouw lief te hebben.

Col 3:18  Vrouwen, weest aan uw mannen onderdanig, zoals het betaamt in de Heer, Col 3:19  Mannen, hebt uw vrouwen lief en weest niet bitter tegen hen. (Telos)

Voorbeelden van liefde. De man heeft twee voorbeelden van liefde: 1. Christus, 2. zijn natuurlijke zelfliefde.

Christus moet de gehuwde man in betrekking tot zijn vrouw ten voorbeeld moet. De man heeft in Christus een voorbeeld van liefhebben.

De Heer Jezus heeft Zichzelf voor zijn Gemeente, zijn Verloofde, overgegeven (Ef. 5:25). Hij heeft Zichzelf voor ons, die tezamen zijn Verloofde vormen, overgegeven.

Efe 5:2  en wandelt in liefde, zoals ook Christus ons heeft liefgehad en Zichzelf voor ons heeft overgegeven als een offerande en een slachtoffer voor God tot een welriekende reuk. (Telos)

Mt 20:28  zoals de Zoon des mensen niet is gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven tot een losprijs voor velen. (Telos)

Hij heeft Zichzelf gegeven voor onze zonden (Gal. 1:4), om ons ervan te verlossen en te reinigen, om voor ons een losprijs te betalen.

Ga 1:4  die Zichzelf heeft gegeven voor onze zonden, opdat Hij ons zou trekken uit de tegenwoordige boze eeuw, naar de wil van onze God en Vader, (Telos)

1Ti 2:6  die Zichzelf gegeven heeft tot een losprijs voor allen, volgens het getuigenis op zijn eigen tijd; (Telos)

We mogen ook weten dat Hij Zichzelf voor ieder van ons afzonderlijk heeft overgegeven, gelijk Paulus belijdt:

Ga 2:20  ... leef ik door het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en Zichzelf voor mij heeft overgegeven. (Telos)

Deze zelfovergave van onze Heer getuigt van zelfverloochening, het belang van de ander voorop stellen; het is altruïsme en geen egoïsme.

De man als echtgenoot heeft behalve Christus ook de natuurlijke zelfliefde (Ef. 5:33) tot voorbeeld voor de liefde tot zijn wederhelft.

Efe 5:28  Zo behoren ook de mannen hun eigen vrouwen lief te hebben als hun eigen lichamen. Wie zijn eigen vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief. Efe 5:29  Want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar hij voedt en koestert het, evenals ook Christus de gemeente. (...) Efe 5:33  In elk geval, ook u, laat ieder van u zijn eigen vrouw zo liefhebben als zichzelf; ... (Telos)

De profeet Nathan vergeleek tegenover koning David de man Uria en diens vrouw Bathseba met een arme man en een klein ooilam. Uit de gelijkenis spreekt de koesterende liefde van Uria voor zijn vrouw, maar ook haar waarde voor hem.

2Sa 12:3  Maar de arme had helemaal niets dan alleen één enkel klein ooilam, dat hij gekocht had. Hij hield het in leven en het werd groot, samen met hem en met zijn kinderen. Het at [mee] van zijn stuk [brood], dronk uit zijn beker en sliep in zijn schoot. Het was als een dochter voor hem. (HSV)

Verzorging. Liefde tot zijn vrouw houdt in: verzorging, voeden en koesteren (Ef. 5:26-2). Een man die liefheeft is een man die zorgt.

Niet bitter. Een man moet niet bitter tegen zijn vrouw zijn. Dat zou haar leven met hem zwaar maken en geenszins nuttig voor hemzelf zijn.

Col 3:18  Vrouwen, weest aan uw mannen onderdanig, zoals het betaamt in de Heer, Col 3:19  Mannen, hebt uw vrouwen lief en weest niet bitter tegen hen. (Telos)

Met verstand

Zijn liefde is niet 'blind'; zijn liefhebben moet gepaard gaan met het gebruik van zijn verstand, met verstandigheid.

1Pe 3:7  Mannen, evenzo, woont bij hen met verstand als bij een zwakker vat, het vrouwelijke, en bewijst hun eer, omdat zij ook medeerfgenamen van de genade van het leven zijn, opdat uw gebeden niet verhinderd worden. (Telos)

Zijn vrouw is immers een zwakker vat. Merk op dat er staat 'zwakker'. Hij is zwak, zij is zwak, doch zij is zwakker dan hem. Zij heeft bijvoorbeeld minder spierkracht. Hij heeft hiermee te rekenen, als hij haar vraagt iets mee op te tillen.

Eer bewijzen

En bewijst hun eer (1 Petr. 3:7). De man heeft zijn vrouw eer te bewijzen, te waarderen en zijn waardering uit te spreken of op een andere manier te laten blijken.

Luisteren

Een vrouw is de man tot hulp gegeven, zij is hem tot nut. Daarom is het verstandig naar haar te luisteren, naar haar raad, waarschuwing of aanmerking. De rechter Pilatus zou er goed aan gedaan hebben, de waarschuwing van zijn vrouw op te volgen.

Mt 27:19  Toen hij nu op de rechterstoel zat, zond zijn vrouw hem de boodschap: Heb niets te doen met die Rechtvaardige; want ik heb heden in een droom veel om Hem geleden. (Telos)

Abraham moest van God op zeker ogenblik de uitdrukkelijke wens van zijn vrouw inwilligen.

Ge 21:9 En Sara zag dat de zoon die Hagar, de Egyptische, Abraham gebaard had, aan het spotlachen was. Ge 21:10  Toen zei zij tegen Abraham: Jaag deze slavin en haar zoon weg, want de zoon van deze slavin zal niet met mijn zoon, met Izak, erven.  Ge 21:11  Deze woorden waren volstrekt kwalijk in de ogen van Abraham, vanwege zijn zoon. Ge 21:12  Maar God zei tegen Abraham: Laat [deze zaak] met betrekking tot de jongen en uw slavin niet kwalijk zijn in uw ogen. Bij alles wat Sara u zegt, luister naar haar stem, want [alleen het nageslacht] van Izak zal uw nageslacht genoemd worden. Ge 21:13  Maar Ik zal ook de zoon van deze slavin tot een volk maken, omdat hij uw nageslacht is. (HSV)

Nut en voordeel

Zoals het nuttig en voordelig is zijn eigen lichaam te verzorgen, zo is het voor een man nuttig en voordelig om zijn eigen vrouw lief te hebben. Wie zijn vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief. Hij ontsluit geluk waarvan zij de bron is.

Spr 5:18  Moge je [levens]bron gezegend zijn en verblijd je over de vrouw van je jeugd: Spr 5:19  een zeer lieflijke hinde, een bevallig steengeitje. Laten haar borsten jou te allen tijde dronken maken, dool voortdurend rond in haar liefde. (HSV)

Als de man zijn vrouw niet liefheeft, bitter tegen haar is, niet verstandig met haar omgaat, dan kan de verhoring van zijn gebeden verhinderd worden (1 Petr. 3:7). Het is daarom in zijn eigen belang om zijn vrouw lief te hebben.

Bron

H. Zeller, Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijke volk. Eerste deel A - J. ('s Gravenhage: M.J. Visser, 1867) s.v. Man. Enige tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 22 juli 2023.

Meer weten

Jaap Dieleman, De echte man. Voor mannen die echt willen zijn en voor vrouwen die een echte man zoeken. Omvang: 160 blz.

Shaunti Feldhahn, Wat vrouwen moeten weten; over de gedachtewereld van mannen. Barnabas, 2006. Pagina's: 173. De gelovige schrijfster heeft enquêtes en interviews met meer dan duizend mannen gehouden.