Prijzen
Prijzen is met waardering de goede dingen (handelingen of eigenschappen) van iemand of iets vermelden.
Het zelfstandig naamwoord prijs als verbaalabstractum[1] van prijzen betekent: lof, roem.
Ps 145:21 [Thau]. Mijn mond zal den prijs des HEEREN uitspreken, en alle vlees zal Zijn heiligen Naam loven in der eeuwigheid en altoos. (SV)
Loven, prijzen en roemen hebben ongeveer dezelfde betekenis: een voortreffelijkheid van iemand of iets verheffen; iemand verheerlijken. Prijzen is de algemene uitdrukking voor iemand verheffen door zijn waarde in enig opzicht te vermelden.
Loven is edeler of verhevener dan prijzen en wordt inzonderheid ten opzichte van God gebezigd. Vergeleken met 'loven' komt 'prijzen' meer algemeen met betrekking tot geringere voortreffelijkheden voor: "elke koopman prijst zijn eigen waar". Zie verder bij Loven.
God loven of prijzen is een en hetzelfde.
Romeinen 15:8 Want ik zeg, dat Christus een dienstknecht van de besnijdenis geworden is terwille van de waarheid van God, om de beloften van de vaderen te bevestigen, Romeinen 15:9 en opdat de volken God verheerlijken wegens de barmhartigheid, zoals geschreven staat: ‘Daarom zal ik U belijden onder de volken en uw naam lofzingen’. Romeinen 15:10 En verder zegt hij: ‘Weest vrolijk, volken, met zijn volk’. Romeinen 15:11 En verder: ‘Looft de Heer, alle volken, en laten alle naties Hem prijzen’. (TELOS)
Koning Nebukadnezar, hersteld van zijn vernedering en verdwazing, prees en loofde God:
Da 4:34 Na verloop van die dagen sloeg ík, Nebukadnezar, mijn ogen op naar de hemel, want mijn verstand kwam in mij terug, en ik loofde de Allerhoogste en prees en verheerlijkte [Hem] Die eeuwig leeft. Zijn heerschappij is immers een eeuwige heerschappij, en Zijn Koninkrijk is van generatie op generatie. Da 4:35 Al de bewoners van de aarde worden als niets geacht. Hij doet naar Zijn wil met de [legermacht] in de hemel en de bewoners van de aarde. Er is niemand die Zijn hand kan wegslaan of tegen Hem kan zeggen: Wat doet U? (...) Da 4:37 Ik, Nebukadnezar, prijs, roem en verheerlijk nu de Hemelkoning, omdat al Zijn daden waarheid zijn en Zijn paden gerechtigheid: Hij is in staat te vernederen wie in hoogmoed [hun weg] gaan. (HSV)
Toen Jezus, gezeten op een ezel, op weg naar Jeruzalem, de Olijfberg naderde, begon de hele massa van zijn leerlingen met blijdschap en met luider stem God te prijzen:
Lu 19:37 Toen Hij nu de helling van de Olijfberg al naderde, begon de hele massa van de discipelen met blijdschap God te prijzen met luider stem voor alle krachtige daden die zij hadden gezien, (TELOS)
Naast God kunnen ook mensen geprezen worden. De apostel Paulus prees de Corinthiërs:
1Co 11:2 En ik prijs u, dat u in alles aan mij denkt en de inzettingen vasthoudt, zoals ik ze u heb overgeleverd. (TELOS)
Ook iemands producten kunnen worden geprezen. Van de Amerikaanse theoloog Charles Hodge is gezegd: "Zijn colleges werden door de studenten geprezen om hun helderheid, de overeenstemming met de Heilige Schrift en de bezielde voordracht."[2] Alles is vatbaar om geprezen te worden, zolang men er een enkele goede hoedanigheid in weet op te merken of er aan weet toe te kennen.
Romeinen 13:3 Want de overheidspersonen zijn niet voor het goede, maar voor het kwade werk te vrezen. Wilt u nu de overheid niet vrezen, doe het goede, en u zult lof van haar hebben, (TELOS)
Prijzen doe je met woorden, het is een verbale handeling. Kun je God in stilte prijzen, Hem prijzen zonder een woord over je lippen te brengen? Ja, met innerlijke woorden kun je Hem prijzen, die ook de stem van je hart hoort. Ook met geschreven woorden kun je God prijzen.
Prijzen onderstelt meestal de tegenwoordigheid van de geprezene(n): "kinderen moet men niet te veel prijzen". Roemen sluit die tegenwoordigheid uit: "hij wordt door iedereen geroemd". Men zegt: “iemand in zijn aangezicht prijzen, niet in zijn aangezicht roemen”. “Zijn bekwaamheden werden algemeen geroemd.”
De geprezene of het geprezene kan evenwel afwezig zijn, je kunt iemand prijzen zonder dat je je tot hem of haar richt. Een voorbeeld hiervan vermeldt het volgende nieuwsbericht.
Experts prijzen communicatie Alphen De optredens van bestuurders en gezagsdrager na de schietpartij in Alphen aan den Rijn waren voorbeeldig. Ook de communicatie vanuit gemeente, politie en justitie verliep lovenswaardig. Dat constateren deskundigen op het gebied van crisiscommunicatie in een artikel dat het blad Binnenlands Bestuur op de website heeft geplaatst. De deskundigen hebben ook veel lof voor de optredens van waarnemend burgemeester Bas Eenhoorn en hoofdofficier van justitie Kitty Nooy. (Bron: Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht 17 apr 2011 - onderstreping door Christipedia)
'Ik prijs u', 'wij prijzen u'
God prijzen doe je niet niet voldoende door enkel en alleen ‘ik prijs U’ te zeggen. Loven zonder gedachte aan of vermelding van lovenswaardige dingen is half werk.
De Heer Jezus sprak tot Zijn Vader en zei "Ik prijs U" en geeft te kennen waarom. "Ik prijs U ... dat U..."
Lu 10:21 Op dat ogenblik verheugde Jezus Zich in de Heilige Geest en zei: Ik prijs U, Vader, Heer van de hemel en van de aarde, dat U deze dingen voor wijzen en verstandigen hebt verborgen, en ze aan kleine kinderen hebt geopenbaard. Ja Vader, want zo is het een welbehagen geweest voor U. (TELOS)
Paulus schreef tot de gelovigen in Korinthe "ik prijs u" en vermeldde twee prijzenswaardige zaken. "Ik prijs u, dat u ..."
1Co 11:2 En ik prijs u, dat u in alles aan mij denkt en de inzettingen vasthoudt, zoals ik ze u heb overgeleverd. (TELOS)
Omgekeerd kan wel iemand prijzen zonder het woord 'prijzen' te gebruiken, te weten, door de lovenswaardige dingen van de persoon te vermelden. De woorden 'ik prijs U' zijn daarvoor niet nodig.
Bronnen
In dit artikel is in januari 2012 gebruik gemaakt van tekst uit: Handwoordenboek van Nederlandsche Synoniemen (1908).
Op 13 april 2013 is tekst verwerkt uit: Petrus Weiland, Kunstwoordenboek, of: Verklaring van allerhande vreemde woorden, benamingen, gezegden en spreekwijzen, etc (1821), blz. 378.