Provinciale Statenverkiezingen

De Provinciale Statenverkiezingen is de verkiezing van de leden van de Provinciale Staten in Nederland. Deze verkiezingen worden een keer in de vier jaar gehouden waarbij de volksvertegenwoordigers voor de provincie rechtstreeks door de stemgerechtigde inwoners van de provincie worden gekozen.

Uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen in 2015: grootste partijen.

De laatste verkiezingen voor Provinciale Staten werden gehouden op 18 maart 2015. De eerstvolgende verkiezingen vinden plaats op 20 maart 2019. Na 1966 is er geen opkomstplicht meer.

Hoe meer inwoners een provincie heeft, hoe meer volksvertegenwoordigers er te kiezen zijn. In totaal zijn er in Nederland (anno 2019) 570 leden van de Provinciale Staten. Aan de verkiezingen doen landelijke en regionale partijen mee.

Eerste Kamerverkiezingen

De verkiezingen van Provinciale Staten zijn van direct belang voor de landspolitiek. Want naast het besturen van de provincie hebben de Statenleden een bijzondere taak: het kiezen van de 75 leden van de Eerste Kamer (de Senaat). De Senatoren controleren de regering en hebben het laatste woord over nieuwe wetten. De Eerste Kamerverkiezingen vinden uiterlijk drie maanden na de provinciale verkiezingen plaats.

Een kabinet, dat samen met de koning de regering vormt, ziet graag dat de partijen, die een kabinet vormen, in de Eerste Kamer een meerderheid vormen, anders moeten zij telkens de steun van een oppositiepartij voor zich winnen. Zonder meerderheid in de Eerste Kamer is regeren een stuk lastiger. Er is echter (anno 2019) nog nooit een kabinet gevallen alleen omdat het geen meerderheid had in de Eerste Kamer.

Geschiedenis

Tot 1848 bepaalde de koning wie er in de Eerste Kamer kwam. De senaat werd indertijd daarom vaak gekscherend genoemd 'la ménagerie du roi', 'de dierentuin van de koning'. Tweede Kamerleden werden gekozen door de Provinciale Staten.

In 1848 kwam daarin verandering met de nieuwe grondwet. Een commissie onder leiding van de liberaal Thorbecke, die aan een nieuwe grondwet werkte, stelde voor om zowel de Eerste als de Tweede Kamer voortaan direct te kiezen. De conservatieve Tweede Kamer was tegen, maar gingen uiteindelijk morrend akkoord met directe Tweede Kamerverkiezingen, maar wel onder voorwaarde dat de Eerste Kamer indirect zou worden gekozen, door de Provinciale Staten.

Tot 1922 werden Eerste Kamerleden voor negen jaar gekozen en bovendien niet allemaal tegelijk.

Sinds 1983 kiezen de provincies op één dag alle Eerste Kamerleden. Deze worden sedertdien voor vier jaar benoemd.

Meer informatie

Provinciale Statenverkiezingen, nl.wikipedia.org.

Bronnen

Provinciale Statenverkiezingen, nl.wikipedia.org. Enige tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 18 maart 2019.

#PS19: wat heeft de provincie te maken met de landelijke politiek? NOS.nl, 2 maart 2019.