Rooms-Katholieke Kerk

De Rooms-Katholieke Kerk (RKK), ook kortweg Katholieke Kerk genoemd, is het grootste kerkgenootschap binnen de christenheid. Eind 2008 waren er in wereld 1,16 miljard rooms-katholieken. De RKK beroept zich op de Bijbel, maar ook op de Traditie en het leergezag van Rome.

De landen waar de meeste katholieken wonen zijn Brazilië en Mexico (stand 2016). In Nederland zijn ruim 4,2 miljoen katholieken (2010). Van hen is ongeveer 6 procent actief als vrijwilliger in de kerk (2010). In Nederland gaat zo’n 7 procent van de katholieken met grote regelmaat naar de kerk (2010). Met Kerstmis en Pasen gaan er meer. 

Mariaverering. In de leer neemt Maria, de moeder van Jezus Christus, een zeer vooraanstaande plaats in. De bijzondere verering van haar is kenmerkend voor de rooms-katholieke leer en praktijk. Ze zou zonder erfzonde zijn geweest. In haar aardse leven zou zij altijd maagd zijn gebleven en geen andere kinderen dan haar zoon Jezus hebben gehad. Ze is evenals haar zoon Jezus ten hemel gevaren. Ze wordt onder meer 'de moeder van God', 'moeder van God de Zoon', 'bruid van de Heilige Geest', de 'Koningin van de hemel', 'toevlucht van de zondaars', "Medeverlosseres' en 'moeder van de kerk' genoemd. Ze heeft de rol van middelares gekregen, tot wie dikwijls wordt gebeden. Zie verder bij het artikel Mariaverering.  

Volgens het leerstuk 'fiat van Maria' gaf Maria toestemming om zwanger te worden. Deze gedachte is gebaseerd op de woorden uit Lukas 1:38. „Zie, de dienstmaagd des Heeren; mij geschiede naar uw woord.” Maria had ook 'nee, mij geschiede niet naar uw woord' kunnen zeggen. 

Heiligenverering. De verering van zogenoemde heiligen neemt in de kerk een prominente plaats in. Het kerkelijk jaar heeft vele dagen gewijd aan de gedachtenis van deze of gene heilige. Zo is er een feestdag van de heilige Franciscus van Sales, die patroonheilige van de katholieke journalistiek is. Tot de heiligen wordt ook gebeden. Op 9 mei 2013 bijvoorbeeld deelde de presentatrice van de roomskatholieke omroep Radio Maria mee dat men negen dagen lang tot "Sint Jozef" (Sint = heilige) had gebeden. 

Ook de verering van overblijfselen en voorwerpen (relikwiën) neemt in de Rooms-Katholieke Kerk een plaats in.

Priesters en kloosterlingen moeten ongehuwd blijven (celibaatsplicht). Geen enkele andere kerk in de geschiedenis heeft van alle 'geestelijken' gevraagd dat ze celibatair leven. 

De kerk scheldt boete voor beleden zonden kwijt door een aflaat.  

De leider van de Rooms-Katholieke Kerk is de bisschop van Rome en wordt paus genoemd. Hij is tevens staatshoofd van Vaticaanstad. De officiële titel van de paus is Pontifex Maximus (=Grootste Bruggenbouwer). Daarnaast wordt hij Heilige Vader genoemd. Hij wordt beschouwd als de Opperherder der Kerk. Een paus regeert doorgaans tot zijn dood.

De paus wordt gekozen door kardinalen die daarvoor uit de hele wereld in Rome bijeenkomen achter gesloten deuren. Kardinalen zijn 'geestelijken' die op de paus na de hoogste rang in de Rooms-Katholieke Kerk bekleden. Voor de verkiezing van een nieuwe paus gaan ze 'in conclaaf' - van Lat. cum clave = 'met de sleutel', daar de stemming achter gesloten deuren plaatsheeft. De kardinalen van het conclaaf mogen niet ouder dan 80 jaar zijn. In 2013 namen ruim 100 stemgerechtigde kardinalen aan de verkiezing deel. Gewoonlijk wordt de nieuwe paus uit hun midden gekozen. Hij moet minstens tweederde van de stemmen krijgen. Kanshebbers op het pausschap worden 'pausbaar' (papabile, meervoud papabili) genoemd. Het conclaaf van kardinalen kan uren tot zelfs jaren duren (zie paragraaf Geschiedenis verderop).

In zijn bestuur van de kerk wordt de paus bijgestaan door de Bisschoppensynode, die (anno 2009) uit 250 'synodevaders' bestaat.

Sint Pieter Basiliek te Rome.

Nederland en België zijn elk een kerkprovincie. In de Nederlandse kerkprovincie gaan 300.000 rooms-katholieke gelovigen regelmatig in het weekeinde naar de kerk (2009). Deze kerkprovincie omvat zeven bisdommen: Utrecht, Groningen-Leeuwarden, Haarlem-Amsterdam, Rotterdam, Den Bosch, Breda en Roermond. Een bisdom (of diocese) is het ambtsgebied van een bisschop. Het belangrijkste bisdom heet een aartsbisdom en de bisschop heet aartsbisschop. Het aartsbisdom in Nederland is het bisdom Utrecht. Het qua aantal gelovigen grootste bisdom is dat van Den Bosch.

Een bisdom omvat parochies met aan het hoofd een pastoor. Een pastoor (van Lat. pastor= herder) is een priester die door de bisschop benoemd werd als verantwoordelijke van een parochie. De gelovigen die aan de herderlijke zorg van de pastoor zijn toevertrouwd vormen een parochie. De parochie wordt bestuurd door het parochiebestuur (kerkbestuur) en bestaat uit de pastoor (voorzitter) en leken die door de bisschop zijn benoemd. De pastoor kan worden bijgestaan door een kapelaan (in Nederland) of onderpastoor (in Vlaanderen); ook genoemd parochievicaris.

Meerdere parochies kunnen een dekenaat (of decanaat) vormen met aan het hoofd een deken. Het doel is voornamelijk het bundelen van werkzaamheden ten behoeve van de herderlijke zorg. De deken is een priester van het bisdom en is benoemd door de bisschop.

Jong Katholiek, de afdeling Jeugd en Jongeren van de Nederlandse kerkprovincie, organiseert jaarlijks de Katholieke Jongerendag, een ontmoetingsdag voor rooms-katholieke jongeren van 12 t/m 30 jaar. In 2008 trok de Jongerendag ruim 2000 bezoekers. 

De Raad voor de Eenheid onder Christenen is het orgaan binnen de Rooms-Katholieke Kerk dat zich met de oecumene bezighoudt. 

De Congregatie voor de Geloofsleer is de instantie binnen het Vaticaan die waakt over de zuiverheid van het rooms-katholieke geloof.

Het Vaticaan brengt nieuws via Radio Vaticaan, Vaticaan Televisie, het Vaticaanse nieuwsblad L'Osservatore Romano, een persbureau en Fides, een agentschap voor nieuws over zending.

Elk jaar houdt de paus met Pasen een paastoespraak en spreekt hij de paaszegen Urbi et Orbi uit. Het volgende nieuwsbericht gewaagt hiervan:

Zoals elk jaar met Pasen heeft paus Benedictus XVI zondag vanaf het balkon van de Sint-Pieterbasiliek in Rome de zegen urbi et orbi uitgesproken. Daarvoor had hij zich in zijn paastoespraak onder meer uitgesproken tegen geweld en voor diplomatie en dialoog in Libie. Urbi et orbi (Latijn voor: voor de stad en de wereld) staat voor de stad Rome en de omliggende wereld. De pausen leggen met deze formule de nadruk op hun leiderschap van de wereldkerk. Tienduizenden belangstellenden waren getuige van de ceremonie op het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad. De 84-jarige Benedictus XVI bad voor de bevolking in het Midden-Oosten. Hij sprak de hoop uit dat de ,,menselijke waardigheid'' het in deze regio ,,zal winnen van de duisternis van verdeeldheid''. In nagenoeg vlekkeloos Nederlands bedankte de in Duitsland geboren paus zoals gebruikelijk ook voor de bloemen uit Nederland.
(Bron: Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht van 24 april 2011)

Op de Derde Zondag van de Advent zegent de Paus traditiegetrouw de beeldjes van het Kindje Jezus in de kerststal. De beeldjes worden met een Italiaans woord Bambinelli genoemd.

Op ethisch terrein neemt de Rooms-Katholieke Kerk traditionele en Schriftmatige standpunten in. Het huwelijk zij voorbehouden aan een man en een vrouw; de kerk wijst homoseksuele omgang en het homohuwelijk af. Overspel, echtscheiding en abortus zijn een kwaad. 

In verscheidene landen wordt de kerk geplaagd door schandalen van seksueel misbruik van kinderen door priesters en andere rooms-katholieke geestelijken. De kerk is in onder meer Nederland, de Verenigde Staten, Ierland en Belgie in de afgelopen jaren - we schreijven 2012 - geconfronteerd met talrijke misbruikschandalen. In de afgelopen decennia (tot 2011) konden in Nederlandse rooms-katholieke instellingen als gevolg van falend toezicht naar schatting tussen 10 en 20 duizend kinderen worden misbruikt. 

Haarlemse pastoor verdacht van misbruik Een Haarlemse pastoor wordt verdacht van seksueel misbruik van jonge meisjes. Bij een landelijke stichting voor slachtoffers van misbruik binnen de kerk zijn zeker 20 meldingen binnengekomen over de pastoor. Het misbruik werd volgens het Haarlems Dagblad al in 1996 gemeld aan de toenmalige bisschop, maar daar lijkt niets mee te zijn gedaan. De pastoor heeft onder meer gewerkt in Heemstede en Haarlem. Hij organiseerde ook uitjes voor kinderen naar Texel. De stichting van slachtoffers is nog op zoek naar meer getuigen. Bron: Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht 4 febr. 2012

Om het schandaal van seksueel misbruik te verhullen, bleven aandacht voor slachtoffers en een toereikende maatregelen uit. De kerk sloot de gelederen, plaatste daders over en cultiveerde een taboe op seksualiteit. Een minderjarige die binnen een katholieke instelling verbleef, had twee keer zo veel kans had om misbruikt te worden als het landelijk gemiddelde van 1 op de 10. Onderzoek heeft ruim 800 daders geidentificeerd. Nederland reageerde geschokt op de omvang van het schandaal. 

Naar aanleiding van de misbruikschandalen heeft de kerk heeft maatregelen genomen om het misbruik te bestrijden. 

In andere (niet-roomskatholieke) instituten met mannelijke medewerkers komt seksueel misbruik onder niet-celibataire mannen verhoudingsgewijs echter veel vaker voor, zie artikel Seksueel misbruik.

Missie

Op het gebied van de zending heeft de RKK zeker niet stilgezeten. Abraham Kuyper schreef: „Tot op zekere hoogte moet dan ook met zelfbeschaming erkend, dat de Roomsche missies veel doortastender zijn te werk gegaan. Wat ze in China tot stand brachten, is nog monumentaal. Op de Philippijnen deden ze desgelijks en dat heel Zuid- en Midden-Amerika thans gekerstend zijn, is aan hun onverdroten ijver te danken: een ijver, die door de Regeeringen van Spanje, Portugal en Frankrijk steeds met voorliefde wordt gesteund.”

Vervolgster

De Rooms-Katholieke Kerk heeft in het verleden de protestanten zwaar vervolgd. De banvloeken over de kerkhervormer Luther zijn nog steeds (anno 2015) van kracht. De Lutherbijbel is in de kerk eeuwenlang verboden lectuur geweest. Protestanten werden gemarteld en levend verbrand. De kerk wordt door veel uitleggers gezien als een voorloopster of voorvervulling van apocalyptische Grote Hoer.

Beoordeling

Dat de Rooms-Katholieke Kerk zich niet alleen op de Bijbel beroept, maar ook op de Traditie en het leerzag van Rome, is dé oorzaak van leerstellige geschillen met niet-Roomse gelovigen. De protestanten beriepen zich op de Schrift alleen ('sola scriptura') en wezen op grond van de Schrift allerlei on-Bijbelse leringen en praktijken, zoals de offerande van de mis, de aflaat en de verering der heiligen, het bidden voor de overledenen, het oppergezag van de paus, af. Dat de menselijke traditie ('de overlevering der ouden') het woord van God krachteloos kan maken, weten we al uit de evangeliën.

De verering van Maria is een betreurenswaardige vorm van afgoderij. Er is geen Bijbelse grond voor de gedachte dat zij altijd maagd is gebleven en geen andere kinderen dan haar zoon Jezus heeft gehad. Maria kan evenmin op Bijbelse gronden 'de moeder van God' en de 'Koningin van de hemel' genoemd worden. Ook kan haar niet de rol van middelares worden verleend, Jezus Christus alleen is de Middelaar. Niet Maria, maar Christus is de toevlucht van de zondaars. Zie verder bij Mariaverering.

Het leerstuk van het fiat van Maria kan worden weerlegd. Uit Lukas 1:31-33 wordt duidelijk dat de engel bij de mededeling en geboorteaankondiging woorden gebruikt zoals ”zult” en ”zal”. De engel vraagt haar niet: „Maria, wil je bevrucht worden, wil je een zoon baren?” Maria's antwoord "mij geschiedde naar uw woord" is geen toestemming aan God om Zijn plannen voort te zetten. Maria zal zwanger worden en dat aanvaardt en verwelkomt zij. Vergelijk de geboorteaankondiging van Johannes de Doper (Luk. 1:5-25). Ondanks het ongeloof van Zacharias krijgt zijn vrouw een zoon, want God zet zijn werk voort. Hij blijft trouw ondanks onze ontrouw en ongeloof. Rome geeft Maria te veel eer door te stellen dat God verder kon werken omdat Maria toestemming gaf. Rooms-katholieken maken het heil daarmee afhankelijk van haar toestemming. En dat is onjuist.

Het bidden tot (vragen van) overleden heiligen (Maria, "Sint Jozef", "Sint Petrus" enz.) is een vorm van de doden zoeken of vragen. Dit vragen van ontslapen heiligen wordt nergens in de Schrift geleerd. Het wordt de Israëlieten verboden om een dode te vragen, Deut. 18:10-11: "Onder u zal niet gevonden worden ... die de doden vraagt." (SV). Toen koning Saul, ongehoorzaam aan dit gebod, door bemiddeling van een medium de overleden profeet Samuël zocht, antwoordde deze "Waarom stoort u mij door mij op te roepen?" (1 Sam. 28:15, Willibrord-95 vertaling). De enige gestorvene die we mogen aanroepen is de Verrezene, die uit de doden is opgestaan en leeft tot in eeuwigheid. Verschijnend aan Johannes, zei Hij: "Ik ben dood geweest, en zie, Ik ben levend tot in alle eeuwigheid" (Opb. 1:18). 

De verering van overblijfselen en voorwerpen van zogenoemde heiligen is eveneens, in het licht van Gods Woord, als misstand aan te merken (zie artikel Relikwie).

De verplichting voor priesters en kloosterlingen om ongehuwd te blijven (celibaatsplicht) druist in tegen de gezonde leer van de Bijbel (zie artikel Celibaat). 

De officiële pauselijke titel Pontifex Maximus (=Grootste Bruggenbouwer) is niet op zijn plaats, omdat de Heer Jezus de Grootste Bruggenbouwer is. Hij bouwde immers de brug tussen God en de in de zonde gevallen mens. Hij is dé Middelaar tussen God en mensen. Geen paus, Maria of Petrus kan die rol vervullen.

Ook de naam Heilige Vader komt niet toe aan een mens, maar alleen aan God de Vader. De Heer Jezus zei:

Mt 23:9 En noemt niemand uw vader op de aarde, want een is uw Vader: de Hemelse. 

Geschiedenis

Enkele notities om te beginnen:

1268: Conclaaf voor de verkiezing van een nieuwe paus vangt aan. Dit conclaaf duurt bijna 3 jaar en bracht Paus Gegorius X voort. 

1415: Paus Gregorius XII treedt af.

1503: Paus Julius II treedt aan. Zijn verkiezing gebeurde binnen enkele uren, volgens zijn tegenstanders omdat hij de kardinalen had omgekocht.

1522: Een Nederlander wordt paus: Adrianus VI (1522-1523).

1962-1965: Tweede Vaticaans Concilie. 

1970: Paus Paulus VI legt vast dat alleen kardinalen jonger dan 80 jaar in conclaaf mogen gaan om een paus te kiezen. 

1973: Paus Paulus VI bepaalt dat er hooguit 120 kardinalen aan het conclaaf, de besloten verkiezingsbijeenkomst voor een nieuwe paus, mogen deelnemen.

1978: in oktober wordt de Pool Karol Wojtyla tot nieuwe paus gekozen: Johannes Paulus II.

1988: de ultraconservatieve groepering Pius X, die tegen de hervormingen van het Tweede Vaticaans Concilie uit de jaren '60 is, wordt uit de kerk gezet, nadat de oprichter zonder toestemming van de paus vier bisschoppen had gewijd. 

2005: In april wordt de Duitse kardinaal Joseph Ratzingerin de nieuwe paus: Benedictus XVI. Hij wordt in twee dagen gekozen. 

2008: In dit jaar neemt het aantal rooms-katholieken in de wereld toe met 1,7 procent. De aanwas vindt plaats in Afrika en Azie, doch in het rest van de wereld neemt het aantal rooms-katholieken af.

2009: in januari 2009 heft de paus de excommunicatie van de vier bisschoppen van Pius X op. 

2013: In februari treedt Benedictus XVI als paus af, omdat zijn krachten afnemen. Hij is de eerste paus sinds Gregorius XII in 1415 die aftreedt. 

Toekomst

Bill Salus, The Catholic Church in the Tribulation Period. Youtube.com: Hope For Our Times, 13 nov. 2017. Duur: 55 min. 54 sec. Voordracht door Bill Salus, ondersteund met Powerpoint afbeeldingen, over de dwalingen van de Rooms-Katholieke Kerk en haar (mogelijke) rol als de Grote Hoer (Babylon) in de toekomstige tijd van de verdrukking.

Meer informatie

• Informatie door rooms-katholieken voor onderwijs over de Rooms-katholieke kerk en het Rooms-katholieke geloof en leven biedt VenstersOpKatholiekGeloven.nl
• Bill Salus, The Catholic Church in the Tribulation Period. Youtube.com: Hope For Our Times, 13 nov. 2017. Duur: 55 min. 54 sec. Voordracht door Bill Salus, ondersteund met Powerpoint afbeeldingen, over de dwalingen van de Rooms-Katholieke Kerk.
• Officiële website van het Vaticaan: www.vatican.va
• Over bisdom(men), zie artikel Bisdom op Wikipedia.nl
• Over de pastoor, zie artikel Pastoor op Wikipedia.nl
• Over de parochie, zie artikel Parochie op Wikipedia.nl
• Over het dekenaat, zie artikel Dekenaat op Wikipedia.nl

Bronnen

Onder meer:

• artikel Bisdom op Wikipedia
• artikel Pastoor op Wikipedia.nl
• artikel Parochie op Wikipedia.nl
• artikel Dekenaat op Wikipedia.nl