Sanballat

Sanballat, ook gespeld Saneballat, was een arglistig tegenstander van Nehemia. Hij verzette zich tegen de herbouw van Jeruzalems verwoeste muren.

In vereniging met de Ammoniet Tobia en andere overblijfselen van Israëls oude vijanden zocht Sanballat door hoon, list, macht en verraad het herstel van Jeruzalems stadsmuren te verhinderen en onmogelijk te maken (Neh. 2; 4 ; 6).

Ne 2:10 Toen Sanballat, de Horoniet, en Tobia, de Ammonitische dienaar, [dat] hoorden, was het volstrekt kwalijk in hun ogen dat er iemand gekomen was om het goede te zoeken voor de Israëlieten. (HSV)

Zijn naam wordt 10x in de Bijbel genoemd en betekent "kracht", "sterkte" of "Sin heeft het leven gegeven" .

Nehemia schrijft: Ne 6:5 Toen zond Sanballat tot mij op dezelfde wijze, ten vijfden male, zijn jongen, met een open brief in zijn hand. (SV)

Horoniet. Sanballat was een Horoniet, dat is iemand afkomstig uit Beth-Horon dan wel uit Horonaïm. Beth-Horon is een grensstad van Benjamin en Efraïm. Komt Sanballat hier vandaan, dan is hij te houden voor een Samaritaan. Hij sprak eens 'in tegenwoordigheid van zijn broeders en het leger van Samaria' (Neh. 4:2):

Ne 4:1 Het gebeurde, toen Sanballat gehoord had dat wij de muur herbouwden, dat hij [in woede] ontstak en zeer geërgerd was. Hij bespotte de Joden
Ne 4:2 en zei in tegenwoordigheid van zijn broeders en het leger van Samaria: Wat doen die zwakke Joden? Zal men hen hun gang laten gaan? Gaan ze offers brengen? Willen ze het vandaag nog klaarkrijgen? Willen ze de stenen uit de [puin] hopen [weer] tot leven wekken, hoewel die verbrand zijn?
(HSV)

Een andere mogelijke plaats van herkomst is Horonaïm. Dit ligt echter aan gene zijde van de Jordaan in het land van Moab. Velen verstaan 'Horoniet', dat Sanballat geboortig was van Horonaïm. In dat geval kan hij voor een Moabiet gehouden worden. Evenwel wordt hij in de Bijbel noch Samaritaan noch Moabiet genoemd, alleen 'Horoniet'.

Omtrent deze Sanballat is nogal verschil van mening. De Joodse geschiedschrijver Flavius Josefus (1e eeuw n.C.) spreekt van een man van deze naam, een Cutheër, Perzisch landvoogd van Samaria, ten tijde van koning Darius III (Darius Codomannus, regeerde 336-330 v.C.). Hij verhaalt in Joodse Oudheden (XI 7,2 en 11,8), dat Sanballat zijn dochter ten huwelijk gaf aan Manasse, de broeder van de hogepriester Jaddua, en dat hij voor hem de Samaritaanse tempeldienst op Gerizim heeft ingericht. Dit schijnt echter gedeeltelijk betrekking te hebben op een andere Sanballat. Herzfeld in zijn geschiedenis van het volk Israëls, houdt hem voor afkomstig van Beth-Horon. Anderen zien in hem de bevelhebber van het land der Moabieten, zoals Tobia die der Ammonieten was.

Sanballats invloed was des te groter, daar hij tot schoonzoon iemand had, die van het hogepriesterlijk geslacht afstamde (Neh. 13 : 28).

Ne 13:28 [Een] van de zonen van Jojada, de zoon van Eljasib, de hogepriester, was een schoonzoon van Sanballat, de Horoniet. Daarom joeg ik hem bij mij weg. (HSV)

Jozua           Jojakim           Eljasib           Jojada Sanballat               zoon   dochter

De kuiperijen van Tobia waren voor de Joden zo gevaarlijk waren, omdat hij zich door een huwelijk verbonden had met voorname families in Jeruzalem (Neh. 6:17; 13:1).

Bronnen

Karl August Dächsel in Karl August Dächsel; F P L C van Lingen; H van Griethuijsen, Antz. et al, Bijbel, of De geheele Heilige Schrift, bevattende al de kanonieke boeken van het Oude en Nieuwe Testament (volgens de Staten-overzetting) (Kampen: Bos, 1893-1901), commentaar op Neh. 2:10. Enige tekst hiervan is verwerkt op 15 april 2016.

H. Zeller, Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijke volk. Tweede deel K - Z. ('s Gravenhage: M.J. Visser, 1872) s.v. Saneballat. De tekst van dit lemma is op 15 april 2016 verwerkt.