Oekraïne: verschil tussen versies
k
→Toekomst
k (→Geschiedenis) |
k (→Toekomst) |
||
Regel 47:
== Buitenlandse betrekkingen ==
'''Uitvoer.'''
Oekraïne is met zijn uitgebreid pijpleidingen-netwerk een doorvoerland voor gas uit Rusland. Bijna de helft va de Russisch gasexport naar twaalf EU-landen gaat door Oekraïne. Europa is voor een belangrijk deel afhankelijk van Russisch gas.
'''Rusland.''' Dit land wil niet dat Oekraïne ooit lid wordt van de NAVO of van de Europese Unie. Oekraïne wil dat wel. Dit leidt tot een conflict: toenadering tot Rusland of tot Europa, daar draait het conflict om.
Regel 96 ⟶ 98:
'''2008.''' De Amerikaanse president Bush steunt Oekraïne en Georgië, dat zij lid kunnen worden van de NAVO. Rusland is furieus, en Duitsland en Frankrijk verzetten zich tegen het lidmaatschap van Oekraïne.
'''2010.''' Viktor Janoekovitsj wordt op democratische wijze verkozen tot president.
'''2013.''' In november besluit president Viktor Janoekovitsj, een bondgenoot van de Russische leider Poetin, op het laatste moment – onder zware druk van Moskou – af te zien van de ondertekening van een associatieverdrag met de Europese Unie, een verdrag dat tot meer integratie met de EU zou leiden. De president ontvangt 15 miljard dollar aan steun van Rusland. De weigering van Jankoekovitsj om een handtekening te zetten en het denkbeeld van aan Rusland te zijn verkocht verwekken publieke protesten: de demonstranten willen dat de koers van het land weer wordt verlegd naar het Westen: de Europese Unie en de NAVO; zij eisen aansluiting bij Europa en wenden zich af van buurland Rusland. De golf van demonstraties en onrust krijgt de naam 'Euromaidan' (2013-2014)<ref>[https://www.jpost.com/aliyah/article-698083 Nieuwsbericht] op JPost.com, 21 feb. 2021.</ref>. 'Maidan' komt van 'Maidan Nezalezhnosti', het 'Overwinningsplein' in Kiev, waar publieke protesten plaatsvinden. Het massale protest is ook een uiting van misnoegen over corruptie, zelfverrijking en vriendjespolitiek. ▼
'''2013.''' Begin november dreigt Poetin in een gesprek met president Viktor Janoekovitsj met een import-boycot van Oekraïense producten als Oekraïne een associatieverdrag met de EU later deze maand zal ondertekenen. Poetin doet een tegenvoorstel: als Oekraïne zich aansluit bij de Euraziatische Unie, samen met andere voormalige Sovjet-republieken, waaronder ook Armenië, dan kan Oekraïne op veel geld krijgen: miljarden aan subsidies, schuldkwijtscheldingen en tariefvrije importen.
Later in november is er een Europese top in de hoofdstad van Litouwen. Hoogtepunt van de bijeenkomst moet de ondertekening van een vrijhandelsverdrag en een associatie-overeenkomst tussen de EU en Oekraïne worden. Naar de overeenkomst is jaren toegewerkt. Maar onder druk van Rusland laat Janoekovitsj enkele dagen vóór de top weten dat de associatie-overeenkomst niet getekend zal worden. Eerder al heeft Armenië, eveneens onder Russische druk, afgezegd.
▲
[[Bestand:Euromaidan Kyiv 1-12-13 by Gnatoush 009.jpg|geen|miniatuur|1200x1200px|Protesten in Kiev op het Onafhankelijkheidsplein, 1 dec. 2013.]]
De president probeert vergeefs de opstand met geweld te onderdrukken, waarbij doden doden en gewonden gevallen. Het Westen steunt de demonstranten, EU-politici laten zich horen op het Maidanplein, maar Rusland steunt de president.
'''2014.''' Janoekovitsj stemt in met een regeling, die voorziet in een groot aantal ingrijpende concessies, waaronder een grondwetswijziging en vervroegde presidentsverkiezingen. Maar de situatie was al te zeer uit de hand gelopen. De vertegenwoordigers van de opstandelingen stemmen 'nee'. Janoekovitsj en anderen nemen de wijk naar Rusland.
Rusland vindt dat er sprake is van een coup. Een groot deel van de opstandelingen zijn afkomstig uit radicaal-nationalistische groeperingen, zoals Pravy Sektor (die uit zelfverklaarde neo-nazi's bestaat) en de partij Svoboda – die banden onderhoudt met de Duitse neo-nazi’s van de NDP. In de ogen van Rusland is er een ‘fascistische' coup geweest. Velen in het Russisch sprekende oosten van Oekraïne willen dat Janoekovitsj was gebleven.
Rusland begint met de annexatie van De Krim. Na een referendum op 16 maart op De Krim wordt het overwegende Russisch sprekende schiereiland bij Rusland ingelijfd. De annexatie gebeurt vooral om het strategische belang van de Russische Zwarte Zee-vloot, die er in Sebastopol ligt afgemeerd. De annexatie is een schending van internationaal recht en daarom onaanvaardbaar voor de volkerengemeenschap. ▼
In mei kiest Oekraïne Petro Porosjenko als de nieuwe president. Extreem-rechtse en ultra-nationalistische voormannen krijgen weinig stemmen. Op 7 juni treedt hij in functie. De nieuwe regering is pro-Europees. In de ogen van Rusland is zij een fascistische, die met aantoonbare<ref>Zie Wierd Duk, ''[https://tpo.nl/2022/02/24/hoe-het-westen-een-oorlog-dreigt-te-wandelen/ Oekraïne en Poetin: hoe het Westen een oorlog dreigt in te wandelen]'' (2014), op TPO.nl, herpublicatie op 24 feb. 2022.</ref> Amerikaanse steun aan de macht zijn gekomen.
Eind juni tekenen Oekraïne en de EU alsnog het associatieverdrag. Daarmee komt voorlopig een einde aan Vladimir Poetins droom van een Eurazatische Unie, want zonder de grote Oekraïne is die niet levensvatbaar.
▲Rusland begint met de annexatie van De Krim. Na een referendum op 16 maart op De Krim wordt het overwegende Russisch sprekende schiereiland bij Rusland ingelijfd. De annexatie gebeurt vooral om het strategische belang van de Russische Zwarte Zee-vloot, die er in Sebastopol ligt afgemeerd. De annexatie is een schending van internationaal recht en daarom onaanvaardbaar voor de volkerengemeenschap.
In Oost-Oekraïne komen pro-Russische separatisten, die niets moeten hebben van de prowesterse revolutie in de rest van Oekraïne, in opstand tegen het Oekraïense bewind en roepen een eigen republiek uit. Er breekt een burgeroorlog uit. De separatisten worden gesteund door Rusland. Ze worden bestreden onder meer door een openlijk nazistische eenheid, het bataljon Azov, dat ook buitenlandse neo-nazi vrijwilligers weet aan te trekken.
[[Bestand:2014 Russo-ukrainian-conflict map.svg|geen|miniatuur|629x629px|2014: door pro-Russische en Russische strijdkrachten beheerste gebieden zijn rood gearceerd.]]
Regel 114 ⟶ 128:
'''2017.''' Associatieverdrag met de EU.
'''2018.''' De oorlog in Oost-Oekraïne is nog niet voorbij. Af en toe laait de strijd op. Het aantal dodelijke slachtoffers blijft beperkt. De Oekraïense regering ziet ervan af om de separatisten en hun Russische beschermheren te verdrijven, omdat dat ze anders rechtstreeks in oorlog met Rusland komen. En de separatisten willen ook niet meer gebied van de Oekraïners veroveren.<ref>Nieuwsbericht op NOS.nl, 21 mei 2018. https://nos.nl/artikel/2232921-slechtste-week-van-het-jaar-in-oost-oekraine-en-de-oorlog-leidt-nergens-toe</ref> — De Oekraïens-orthodoxe kerk scheidt zich af van de Russisch-orthodoxe kerk. De aanleiding was de annexatie door Rusland van de Krim, vier jaar eerder, en de daarop volgende oorlog in Oost-Oekraïne tussen pro-Russische separatisten, die door Rusland worden geholpen, en het Oekraïense leger. Een deel van de gelovigen blijft trouw aan de Russisch-orthodoxe kerk.
'''2019.''' Voor de presidentsverkiezingen beloven de voornaamste kandidaten de terugkeer van de Krim, een einde aan de oorlog in Oost-Oekraïne en economische vooruitgang. De komiek en Jood Volodymyr Zelensky wordt verkozen tot president (73% van de kiezers). De premier is eveneens een Jood. Hij is een criticus van Rusland. — De oorlog met de separatisten in het oosten suddert sinds 2014 nog altijd door en laait af en toe op. De strijd heeft tot nog toe 13.000 mensenlevens gekost.<ref>Nieuwsbericht dd. 30 maart 2019: https://nos.nl/artikel/2278270-oekrainers-na-roerige-jaren-naar-de-stembus-acteur-grootste-kanshebber</ref>
Regel 142 ⟶ 156:
[https://www.youtube.com/watch?v=nK-yJD_fAtk Gravitas Plus | Explained: The Russia-Ukraine crisis]. Youtube.com: WION, 20 feb. 2022. Duur: 9 min. 25 sec. Historische achtergrond van het conflict tussen Rusland en Oekraïne.
Wierd Duk, ''[https://tpo.nl/2022/02/24/hoe-het-westen-een-oorlog-dreigt-te-wandelen/ Oekraïne en Poetin: hoe het Westen een oorlog dreigt in te wandelen]'' (2014), op TPO.nl, herpublicatie op 24 feb. 2022.
== Voetnoten ==
| |||