Bijbel

De Bijbel is het geschreven woord van God. Het is een verzameling van 66 heilige geschriften en heeft goddelijk gezag. De Bijbel beschrijft oorsprong en toekomst van de wereld, Gods handelen met de mens en de geschiedenis en toekomst van Gods volk. De geschriften zijn door verschillende mensen, door God geïnspireerd, op verschillende tijden en plaatsen tot stand gekomen en later samengevoegd tot één boek. Dit is het meest verspreide boek ter wereld geworden.

Het woord bijbel komt van het Griekse meervoudswoord biblia = boeken. Zie het artikel Titels en namen van de bijbel voor titels en benamingen van de Bijbel.

Geschriften

De Bijbel omvat 66 boeken in twee hoofddelen: 39 boeken vormen het Oude Testament (OT) en 27 boeken vormen het Nieuwe Testament (NT). Het OT is vóór Christus ontstaan en ziet heen naar Hem. Het NT is ná Christus ontstaan en ziet terug op Zijn komst in de wereld, zijn leer en leven, zijn sterven, verrijzenis en hemelvaart. Het NT ziet ook omhoog naar de verheerlijkte Heer die in de hemel is en het ziet heen naar Zijn wederkomst.

Het Oude Testament omvat de volgende geschriften: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium, Jozua, Richteren, Ruth, I en II Samuël, I en II Koningen, I en II Kronieken, Ezra, Nehemia, Ester, Job, Psalmen, Spreuken, Prediker, Hooglied, Jesaja, Jeremia, Klaagliederen, Ezechiël, Daniël, Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Sefanja, Haggai, Zacharia, Maleachi.

Over de indeling van het Oude Testament, zie art. Oude Testament

Het Nieuwe Testament omvat de volgende geschriften: Matteüs, Marcus, Lucas, Johannes, Handelingen der Apostelen, de brief van Paulus aan de Romeinen, de 1e en 2e brief van Paulus aan de Korintiërs, de brief van Paulus aan de Galaten, de brief van Paulus aan de Efeziërs, de brief van Paulus aan de Filippenzen, de brief van Paulus aan de Kolossenzen, de 1e en 2e brief van Paulus aan de Tessalonicenzen, de 1e en 2e brief van Paulus aan Timoteüs, de brief van Paulus aan Titus, de brief van Paulus aan Filemon, de brief aan de Hebreeën, de brief van Jakobus, de 1e en 2e brief van Petrus, de 1e, 2e en 3e brief van Johannes, de brief van Judas, de Openbaring van Johannes.

Over de indeling van het Nieuwe Testament, zie art. Nieuwe Testament.

In beide hoofddelen van de Bijbel kan men een drieluik onderscheiden van historische, leerstellige en profetische boeken:

	Oude Testament	Nieuwe Testament
Historische boeken	Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium, Jozua, Richteren, Ruth, I en II Samuël, I en II Koningen, I en II Kronieken, Ezra, Nehemia, Ester.	Matteüs, Marcus, Lucas, Johannes, Handelingen der Apostelen.
Leerstellige boeken	Job, Psalmen, Spreuken, Prediker, Hooglied.	Romeinen, 1en 2 Corintiërs, Galaten, Efeziërs, Filippenzen, Kolossenzen, 1 en 2 Tessalonicenzen, 1 en 2 Timoteüs, Titus, Filemon, Hebreeën, Jakobus, 1 en 2 Petrus, 1, 2 en 3 Johannes, Judas.
Profetische boeken	Jesaja, Jeremia, Klaagliederen, Ezechiël, Daniël, Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Sefanja, Haggai, Zacharia, Maleachi.	Openbaring van Johannes.

Hoofdstukken, verzen, woorden

De indeling in hoofdstukken en verzen is niet gemaakt door de schrijvers van de Bijbelboeken, maar pas daarin aangebracht. Deze indeling wordt niet als door de Geest ingegeven beschouwd. Ze vergemakkelijken echter het verwijzen naar en het opzoeken van Schriftplaatsen.

De Schrift telt 1.189 hoofdstukken, waarvan 929 in het Oude Testament en 260 in het Nieuwe Testament. Elk hoofdstuk is nader verdeeld in verzen. De Schrift telt ongeveer 31.193 verzen: 23.325 in het Oude Testament en 7.058 in het Nieuwe Testament.

De verdeling in hoofdstukken dateert uit de 13e eeuw. De kardinaal Hugo à Sancto Caro (overleden in 1262), of kardinaal Stephan Langton (overleden in 1228), hebben haar in de Vulgata aangebracht. De indeling in verzen is van joodse oorsprong. Naar het voorbeeld van de joden paste Hiëronymus die toe op de Vulgata. Voor het Nieuwe Testament danken wij die aan de geleerde Parijse boekdrukker Robert Estiene (Stephanus), 1551. Zijn zoon vertelt, dat hij die in zijn uitgave van het Griekse Nieuwe Testament aanbracht op zijn reis van Lyon naar Parijs, terwijl hij op zijn paard zat.

De woorden van de Schrift zijn wel door de Geest van God ingegeven. De grondtekst heeft ongeveer 430.938 woorden met in totaal zo'n 3.000.000 letters.

Ontstaan

De Bijbel is niet antiek, ook niet modern, hij is eeuwig. (Maarten Luther) Als het aan mij lag, dan zouden de boer, de smid, de metselaar, ja zelfs de hoer en de Turk, de Schrift lezen. (Erasmus). In het Nieuwe Testament vind ik oneindig meer klaarheid en diepere waarheid dan in alle geschriften van alle filosofen samen. (Immanuel Kant) Bedachte acroniemen (letterwoorden) van het engelse woord Bible: Bible = Basic Information Before Leaving Earth Bible = Basic Instruction Before Leaving Earth Een leuk gezegde: De Bijbel is geen bij-bel, maar de hoofd-bel.

De boeken van de Heilige Schrift zijn niet tegelijkertijd ontstaan, maar in de loop van vele eeuwen. Voor de tijdsvolgorde van ontstaan der bijbelboeken, zie artikel Chronologische volgorde der bijbelboeken.

De samenvoeging van de heilige, door God geïnspireerde geschriften tot één boek is een werk van God en mensen geweest. God heeft de geschriften ingegeven, ze gezag verleend en erkenning bij mensen bewerkt. Mensen hebben het gezag van de Schriften erkend, de boeken als heilig aangemerkt en ze tot één boek gebundeld.

Canon

De Bijbel is een richtsnoer, een norm, voor geloof en gedrag. De lijst van heilige geschriften - de bijbelboeken Genesis tot en met Openbaring - wordt daarom de canon (=richtsnoer) genoemd. De bijbelboeken worden, in onderscheiding van andere, canoniek genoemd.

Zie Canon van de Bijbel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Bijbel verwijst naar boeken die zelf geen deel van de bijbelcanon zijn geworden en die verloren zijn gegaan. Men spreekt dan ook van verloren gegane boeken, bijvoorbeeld het boek van de oorlogen des Heren (Num 21:14) en de geschiedenis van de ziener Gad (1 Kron 29:29). God heeft het blijkbaar niet nodig gevonden ze in Zijn geschreven Woord op te nemen.

De Rooms-katholieke kerk heeft aan de oorspronkelijke canon van het Oude Testament zeven geschriften toegevoegd; ze worden door de Joden en de protestanten afgewezen als niet-canoniek, zie Apocriefen.

Naast de bijbelboeken zijn er geloofsbelijdenissen opgesteld en zijn er bijbelcommentaren geschreven. Deze behoren evenmin tot de canon. Ze kunnen nuttig zijn, maar zijn niet gelijk te stellen met de Schrift zelf.

Talen van de Bijbel

De oorspronkelijke talen van de Bijbel zijn het Hebreeuws en het Grieks. Het Oude Testament is, op enkele gedeelten na, waarin de Aramese taal gebruikt wordt, geschreven in het Hebreeuws. De Aramese gedeelten zijn: Dan. 2:4b tot 7 :28, Ezra 4:8 tot 6 :18, Ezra 7:12 tot 26 en Jer. 10 :11. In onze Nederlandse Statenvertaling wordt het Aramees 'Syrisch' genoemd, maar wij verstaan onder het Syrisch tegenwoordig een andere taal.

Het Nieuwe Testament is geschreven in het Grieks, dat in "de volheid van de tijd",

toen Christus in de wereld kwam, de wereldtaal was, die overal en door allen werd verstaan.

Handschriften van de Bijbel

De oorspronkelijke (ge)schriften (autografa) van het Oude Testament zijn allemaal verloren gegaan. We hebben er alleen nog afschriften (apografa) van.

In deze afschriften kwamen geen klinkers voor. Men schreef alleen de medeklinkers.

Eerst rond de 8ste eeuw na Christus zijn de klinkers in de tekst aangebracht door de Masoreten. De oudste, onder ons bekende afschriften dateren uit de 9de en 10de eeuw na Christus. Masoreten = Mannen der Masora (overlevering). Dit waren joodse leraars, wier gehele leven gewijd was aan de studie van de grondtekst van het Oude Testament. Het aanbrengen van de klinkers is het resultaat geweest van een eeuwenlang onderzoek. Deze Masoreten hebben één handschrift gebruikt, dat door hen het beste werd gevonden. Hiernaar zijn later alle afschriften vervaardigd, zodat geen enkel afschrift van een ander handschrift nu meer over is. De oudste handschriften die we kennen zijn boekrollen gevonden in een grot van Qumran. Voordien waren de oudst bekende handschriften een, bevattende de tekst van de profeten, uit 916, en een volledig Oud Testament van 1009, beide te Petersburg (Leningrad) bewaard.

Geen enkel exemplaar van de oorspronkelijke handschriften (autografa) van het Nieuwe Testament is ons bewaard gebleven, maar het aantal afschriften van het gehele Nieuwe Testament, of van een gedeelte ervan, is heel groot.

Er zijn ca. 4000 Griekse handschriften van gedeelten van het Nieuwe Testament, en enkele die het Nieuwe Testament in zijn geheel bevatten. Veel er van zijn uit de 8e, de 7e, de 6e, en zelfs uit de 4e eeuw. Behalve kleine verschillen van enkele woorden, lettergrepen en letters, komen er ook verschillende lezingen (varianten) in voor. Maar deze verschillen raken op geen enkel punt de geloofsleer.

De vier meest bekende handschriften zijn die, welke in de regel met de letters א, B, en C worden aangeduid:

א is de Codex Sinaïticus, uit de 4e eeuw, door Tischendorf in 1859 ontdekt in het klooster op de Sinaï, en in 1862 uitgegeven. Het handschrift bevat het Griekse Oude Testament en het Nieuwe Testament en wordt momenteel in Petersburg (Leningrad) bewaard.

A is de Codex Alexandrinus, uit de 6e eeuw, die het gehele Oude en Nieuwe Testament bevat, hoewel enkele bladzijden ontbreken. Dit handschrift wordt zo genoemd, omdat het eeuwenlang te Alexandrië bewaard werd, en is momenteel te vinden in het Brits Museum te Londen.

B is de Codex Vaticanus, uit het midden van de 4e eeuw en wordt zo genoemd omdat het in de Vaticaanse bibliotheek te Rome bewaard wordt. Dit handschrift bevat ongeveer het gehele Oude en Nieuwe Testament, maar verschillende bladen ontbreken, o.a. heel Genesis.

C is de Codex Ephraëmi rescriptus, uit de 6e eeuw, een palimpsest, d.w.z. een

codex die twee keer beschreven is.

Over de Griekse tekst van het Oude en Nieuwe Testament zijn later hymnen van de Syrische leraar Ephraëm geschreven, maar Tischendorf heeft in 1845 ontcijferd wat er van over was, nl. een klein deel van het Oude Testament. Het handschrift bevindt zich nu in de Bibliothèke Nationale te Parijs.

De waarheid van de Bijbel

De Bijbel is het woord van God. Gods woord is de waarheid. De Here Jezus Christus zei:

Menselijke geschriften (wetenschappelijke publicaties, essays, scripties enz.) daarentegen blijken dikwijls een mengelmoes van waarheid en onwaarheid (vergissing, fantasie, bedrog) te zijn.

De waarheid, Gods Woord, heiligt de gelovigen in Christus. De Heer Jezus bad Zijn Vader om zijn discipelen te heiligen door de waarheid: dat zij door de waarheid God toegewijd en afgezonderd zouden leven.

De waarheid, Gods woord, maakt de gelovigen vrij, als zij de waarheid hebben leren kennen.

Is de Bijbel letterlijk waar?

Velen vragen zich af of de Bijbel letterlijk waar is. Op de vraag of de Bijbel letterlijk waar is antwoordde George W. Busch, Amerikaans president (2001-2009) in 2008: 'Waarschijnlijk niet. Nee, ik ben geen literalist. De belangrijkste les van het Nieuwe Testament is: 'God zond een Zoon'.'

De vraag 'Is de Bijbel letterlijk waar?' is te vaag om kort te beantwoorden. Of een kort antwoord zou moeten zijn: 'Ja en nee'. Want veel beschrijvende delen van de Bijbel zijn letterlijk waar. Andere beschrijvende delen hebben een symbolische betekenis. De hamvraag is, welke tekst letterlijk dan wel symbolisch begrepen moet worden. Daar komt bij dat sommige delen een letterlijke beschrijving zijn van symbolische gebeurtenissen in een visioen, zoals de beschrijving van het beest uit de zee in het boek Openbaring.

Een houvast voor uitleg is de Schrift zelft: zij helpt ons meestal vast te stellen of een gedeelte letterlijk dan wel symbolisch verstaan moet worden. De Schrift 'legt zichzelf uit', d.w.z. een bepaald gedeelte wordt soms beter begrepen door andere gedeelten erbij te nemen.

Een voorbeeld is het bericht over Adam in Genesis. Heeft Adam letterlijk bestaan? Of is het verhaal symbolisch? Uit andere bijbelgedeelten dan Genesis kan men afleiden dat Adam heeft bestaan - naar de letter van Genesis - als de eerste mens die God geschapen heeft en met zijn vrouw in de zonde gevallen is en de oervader van de mensheid is geworden.

Christenen die letterlijk te nemen Bijbelgedeelten symbolisch verstaan spreken over de "kernboodschap" of "les" van een gedeelte.

Is de Bijbel betrouwbaar?

Dat de Bijbel betrouwbaar is wordt niet door iedereen aangenomen. Sommigen menen dat de Bijbel geschiedkundige en natuurkundige fouten bevat.

Het hoofdartikel over dit onderwerp is: Betrouwbaarheid van de Bijbel.

Kennisbron en toetssteen

De Bijbel vermeldt feiten en gebeurtenissen die betrekking hebben op God, engelen, mensen, natuur en geschiedenis. De Bijbel is een bron van kennis. Met die kennis kunnen wij feitelijke beweringen uit de wereld toetsen. Een voorbeeld: de bewering "De oudste mens ooit op aarde kwam eveneens uit Frankrijk: Jeanne Calment, die in 1997 stierf op ruim 122-jarige leeftijd." werd gedaan door Radio Nederland Wereldomroep op 8 juni 2012. Uit de Bijbel weten wij dat er vroeger verscheidene personen hebben geleefd die veel ouder zijn geworden dan de genoemde Francaise. De bewering van de Wereldomroep is daarmee weerlegd.

Vertaling van de Bijbel

Onze Nederlandse Bijbel is gebaseerd op een Hebreeuwse, Aramese en Griekse grondtekst. Het Oude Testament bestaat voor het grootste gedeelte uit Hebreeuws. Een kleiner gedeelte is in het Aramees geschreven. Het Nieuwe Testament is gebaseerd op een Griekse grondtekst.

Zie Bijbelvertaling voor het hoofdartikel over dit onderwerp

Septuagint

Rond 250 jaar voor Christus werd het Oude Testament in het Grieks vertaald. Deze vertaling door 70 Joodse geleerden wordt 'vertaling van de zeventig' of 'Septuagint' genoemd en aangeduid met het Romeinse getal LXX voor 'zeventig'.

Nederlandse vertalingen

Gangbare Nederlandse vertalingen van de Bijbel zijn:

De Statenvertaling. Nadeel: verouderde taal.
de Herziene Voorhoeve-Uitgave (ook wel 'Telosvertaling' genoemd). Nadeel: Alleen voor het Nieuwe Testament.
Vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951
Willibrord vertaling (herzien in 1995) (bevat ook deutercanonieke boeken).
De Naardense Bijbel.
De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) uit 2004
De Herziene Statenvertaling (kwam gereed in 2010).

Inleiding tot de Statenvertaling: http://www.jvdaniel.nl/inleidingen/statenvertaling.pdf

De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) vond snel ingang, maar is volgens sommigen te vrij vertaald en daarom minder geschikt voor bijbelstudie.

Meer informatie over bijbelvertalingen: http://www.windmillministries.org/frames/RC-bijbelvertalingenA.htm

Bijbelvertaalwerk

Een powerpointpresentatie over het bijbelvertaalwerk: presentatie (door Wycliffe Bijbelvertalers, 77 sheets, meest plaatjes van mensen)

Nut en waarde van de Bijbel

Het nut van de Schrift duidt de apostel Paulus aan met de woorden:

2Ti 3:16 Alle Schrift is door God ingegeven en nuttig om te leren, te weerleggen, te verbeteren en te onderwijzen in de gerechtigheid,

2Ti 3:17 opdat de mens Gods volkomen is, tot alle goed werk ten volle toegerust.

(TELOS)

De waarde van de Bijbel als zodanig is niet in geld uit te drukken, omdat het onze Schepper openbaart, antwoorden op levensvragen geeft en de weg tot het heil en het eeuwig leven wijst. Door de Bijbel leren we God beter kennen. Door de bladen van deze heilige oorkonde spreekt God tot ons. De Heilige Geest gebruikt het Woord van God om ons te onderwijzen. Het is als water dat ons reinigt, het is als brood voor onze ziel, het is een bron van licht. "U onderzoekt de Schriften, omdat u meent daarin eeuwig leven te hebben; en die zijn het die van Mij getuigen" (Joh 5:39). Het opengaan van Uw woorden geeft licht, het schenkt eenvoudigen inzicht" (Ps 119:130). "Uw woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad" (Ps 119:105). "Wij hebben het profetische woord, dat vast en zeker is, en u doet er goed aan daarop acht te slaan als op een lamp die schijnt in een duistere plaats, totdat de dag aanbreekt en de morgenster opgaat in uw hart" (2 Petr. 1:19). Enz.

In onderstaande video is te zien hoe blij en dankbaar Chinese christenen zijn met de bijbels die zij voor het eerst ontvangen: Chinese christenen blij en dankbaar met bijbels. Duur: 57 sec. Op 15 mei 2013 gepubliceerd op Youtube.com. Aan een groot aantal Nederlandse schrijvers werd in 1921 de volgende vraag gesteld^[5]: Veronderstel dat omstandigheden u eens dwongen op een geheel onbewoond eiland verblijf te houden. Er werd u toegestaan slechts 6 boeken mee te nemen. Welke 6 boeken uit de gehele u bekende literatuur, zowel de ethische als literaire, zou u dan meenemen? Uit de antwoorden bleek de bijbel verreweg favoriet. Hij werd het meest genoemd en het meest geprezen.

Desiderius Erasmus (1467-1536) heeft gezegd: "Als het aan mij lag, dan zouden de boer, de smid, de metselaar, ja zelfs de hoer en de Turk, de Schrift lezen."

De bekende Duitse kerkhervormer Maarten Luther (1483-1546) maakte aan het eind van zijn leven deze opmerking: „Als het lezen van mijn geschriften mensen afhoudt van het lezen van de Heilige Schriften, wens ik dat al mijn boeken vandaag nog worden verbrand!"

Aan de bekende Duitse schrijver Bertold Brecht (1889-1956) werd eens gevraagd welke boek in Duitsland hij het belangrijkste vond. Zijn antwoord: „U zult verrast zijn: de Bijbel."

Verkoop en verspreiding

De Bijbel is al eeuwenlang het meest verspreide boek ter wereld. Het aantal Bijbels in de wereld is naar schatting 1,74 miljard (stand 2011^[3]).

De Bijbel is met 3,9 miljard verkochte exemplaren het best verkochte boek in de afgelopen halve eeuw (stand 2012)^[2]. Naar schatting worden er jaarlijks tussen de 50 miljoen en 150 miljoen bijbels verkocht^[1]. In 2011 hebben christenen meer dan 71 miljoen Bijbels verspreid. Dat zijn er 195.000 per dag ^[4].

Omgang met de Bijbel

De Bijbel verdient als Gods Woord ontzag, geloof en gehoorzaamheid. De Schrift kan op drie manieren worden misjegend:

door iets weg te laten
door iets toe te voegen
door inlegging, 'hineininterpreteren', omduiding.

Het eerste, iets uit de Schrift weglaten, deden de sadduceeën. Zij erkenden alleen de boeken van Mozes als gezaghebben. Het tweede, iets toevoegen, deden de farizeeën. Het derde, anders (vreemd) uitleggen, doen theologen die verboden van homoseksueel gedrag zo uitleggen, dat ze slechts betrekking hebben op uitwassen van de afgodendienst, op onechte homoseksuelen of ontaarde vormen van homoseksualiteit.

De oorzaak van deze misjegeningen is dat menselijke inzichten heersen over de Schrift en meer gezag dan de Schrift hebben gekregen.

Het gevolg van alle drie soorten van misjegening kan zijn dat het woord van God krachteloos wordt gemaakt.

"De Bijbel is geen kerkboek maar een werkboek. Geen leesboek maar een leefboek. En ik weet hoe beslissend dat is als ik mediteer over de volgende woorden uit Matthe"s 7 vers 24-27, waar Jezus spreekt: 'Iedereen die deze woorden van mij hoort en doet, lijkt op een verstandig man die zijn bouwde op de rots. En de regen viel neer en de stromen kwamen en de winden waaiden en stortten zich op dat huis, en het viel niet in, want het was op de rots gegrondvest'. Ja, zo'n rotsvast geloof wil ik."^[5]

(Sipke van der Lande (1937-2015))

Uitleg van de Bijbel

Twee regels voor het juist verstaan van de Bijbel zijn:

let op het tekstverband
vergelijk Schrift(plaats) met (Schrift)plaats
neem de woorden in hun letterlijke betekenis, tenzij (1) het tekstverband of de Schrift een figuurlijke betekenis aanwijst of (2) een letterlijke uitleg onzin oplevert

Een voorbeeld ter illustratie. Door op het tekst van de brief en andere geschriften van Johannes acht te geven, ontdekken wij de betekenis van 'Hem die van het begin af is' in 1 Joh. 2:13

1Jo 2:13 Ik schrijf u, vaders, omdat u Hem kent die van het begin af is. Ik schrijf u, jongelingen, omdat u de boze overwonnen hebt. Ik heb u geschreven, kinderen, omdat u de Vader kent.

Wie is Hij "die van het begin af is". God de Vader, de Heer Jezus?

Uit het verband van andere geschriften van Johannes:

Joh 1:1 In het begin was het Woord; en het Woord was bij God, en het Woord was God.

Joh 1:2 Dit was in het begin bij God.

Lettend op het verband en schrift met schrift vergelijkend mogen we de conclusie trekken: de Hij die van het begin af is, is de Heer Jezus. Uiteraard is ook God de Vader van het begin af, doch Johannes doelt op de Zoon.

(Voor)lezen

Zie Lezen van de Bijbel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Overig

Online Grieks Nieuwe Testament met grammaticale en Strongs coderingen: http://wesley.nnu.edu/gnt/

Interlineaire vertaling Nieuwe Testament Engels - Grieks op BlueLetterBible.org .

Meer informatie

Van kleitablet tot computerschijf. Over het ontstaan en de verbreiding van de Bijbel. Uitgave van de Stichting Wat zegt de Bijbel ter gelegenheid van de tentoonstelling Expo Exodus, 1990.

G.J. Vrijmoeth, Ken uw Bijbel; kort overzicht van de inhoud van de Heilige Schrift. Enschede: J. Boermsa, 1979. Pagina's: 315. Samenvatting van elk hoofdstuk van van de Bijbel.

Klaas van der Zwaag, De eenvoud van het geloof betwist, Refdag.nl 27 februari 2009. Over het verstaan van de Schrift, naar aanleiding van discussie over de uitleg van Genesis 1.

J. Klein-Haneveld e.d., Is de Bijbel tijdgebonden? Vragen rondom het Schriftgezag. Oude Sporen, 2015. Pagina's: 38. Download (pdf-formaat) van OudeSporen.nl. Ook verkrijgbaar op papier.

Thomas Chalmers, Het bewijs en gezag der Christelijke openbaring. Amsterdam, 1833 (2e uitgave). 248 pag. Gedigitaliseerd exemplaar. Chalmers is een vertegenwoordiger van het Britse Reveil.

Defendinginerrancy.com Verdediging van de foutloosheid van de Schrift: de Schrift is onfeilbaar in zaken van geloof en leven, maar ook waar zij spreekt over natuur en geschiedenis.

Over bijbelcommentaren, zie Bijbelcommentaar

Bronnen

C. Lindeboom, Bijbelgids, of Handleiding tot het verkrijgen van Bijbelkennis (Middelburg: Stichting de Gihonbron, 2009; bewerking door J. Pluimers van de uitgave uit 1929), blz. 12-13, 17. Hieruit is, onder toestemming, in 2012 tekst gebruikt. De tekst handelt over de oorspronkelijke talen van de Bijbel, de handschriften van de Bijbel, en de indeling in hoofdstukken en verzen.