Atheïsme

Uit Christipedia
(Doorverwezen vanaf Atheïst)

Atheïsme of godloochenarij is de ontkenning van het bestaan van God of goden. Het woord is afgeleid van het Griekse woord a-theos, 'zonder God'.

Een atheïst of godloochenaar is iemand die ontkent dat God of een god bestaat. Oud-Nederlandse woorden zijn 'ongodist', 'ongodisterij'[1]. Er bestaat volgens de atheïst geen bewust (persoonlijk) Wezen dat de grond van de wereld is. Daartegenover stelt een theist dat er wel zo'n Wezen bestaat.

Geloof. Men kan atheïsme ook omschrijven als het geloof dat God noch goden bestaan. Een atheïst heeft dus een overtuiging, zij het een negatieve: één waarvan de kern een negatie (ontkenning) is. Sommige atheïsten belijden hun geloof. Een belijdend atheïst heeft een geloofsbelijdenis, namelijk de belijdenis van het geloof dat God niet bestaat.

Afbakening. Een atheïst moet onderscheiden worden van een scepticus en een agnost. Een scepticus (lett. 'twijfelaar') twijfelt aan het bestaan van God. Een agnost (lett. 'niet-weter') is iemand die zegt dat men niet weet of kàn weten dat God bestaat of niet bestaat. Op de vraag "Gelooft u dat God bestaat?" kan een atheïst logisch antwoorden: "Nee. Ik geloof dat er geen god bestaat." Een agnost: "Nee. Ik weet niet of hij wel of niet bestaat." Een scepticus: "Nee. Ik twijfel eraan of Hij bestaat". Een scepticus en een agnost leven in de praktijk meestal als een atheïst, ze leven praktisch, alsof Hij er niet is.

Voorkomen. Het aantal atheïsten in de wereld is betrekkelijk gering. Van de wereldbevolking is naar schatting 2,4% atheïst (1995, 2004[2]); 658 miljoen noemen zich niet-religieus of agnost en 138 miljoen atheïst (anno 2011[3]). Hun aantal neemt gemiddeld dagelijks met 1000 af, waarvan 300 atheïsten (anno 2011[3]).

Ruim een derde van de Nederlanders van 15 jaar of ouder in 2019 zei niet aan God te geloven[4]. In 2011 was het percentage atheïsten in Nederland 14%[5].

Bewijslast. Vaak wordt gezegd dat de atheïst geen bewijslast heeft. Immers, hij heeft géén geloof aan God. Laat de theïst, die wel aan God gelooft, maar met een bewijs komen. Maar dat is niet eerlijk. De bewijslast, zo die ergens gelegd moet worden, moet aan beide kanten worden gelegd. Want óók de atheïst gelooft iets, hij beweert iets, zegt iets over de werkelijkheid, hij stelt namelijk dat er geen god is; hij maakt aanspraak op waarheid.

Geen bewijs. Nooit heeft iemand bewezen dat God niet bestaat, of dat Zijn bestaan tot de onmogelijkheden behoort. Atheïsten geven toe dat niet bewezen kan worden dat er geen hogere macht bestaat. Hun overtuiging berust niet op bewijs. Zelfs de hardnekkigste godloochenaars geven dit vrij algemeen toe.

Onwil. Door onze zondige natuur is er weerstand tegen God. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de volgende woorden van een bekende filosoof. "Het is niet alleen maar zo, dat ik niet geloof in God en, natuurlijk, hoop dat mijn geloof juist is. Het ook zo, dat ik hoop dat er geen God is! Ik wil niet dat er een God is; ik wil niet dat het universum zodanig is." — Thomas Nagel, filosoof (1997)[6]

Als je niet wilt dat God bestaat, geloof je graag in argumenten tegen Diens bestaan en ben je gauw goedgelovig. Een rooms-katholieke polemist verzuchtte eens [7]over de argumentatie van atheïsten tegen het bestaan van God: "Wat zijn die godloochenaars toch spoedig tevreden, als het argumenten geldt tegen het bestaan van God! Dan worden die sterke geesten ineens zo goedgelovig als het onnozelste kwezeltje."

Trend

Toeneming

In de westerse wereld neemt het atheïsme toe. In de Verenigde Staten is het aantal atheïsten van 1990 tot 2008 verdubbeld. Hiervoor zijn verscheidene oorzaken aan te wijzen: (1) de wetenschap zoekt uit principe alles zonder God te verklaren, ook het ontstaan en de ontwikkeling van het leven op aarde, (2) welvaart en voorzieningen schijnen God overbodig te maken, (3) religieus geïnspireerd moslimextremisme en terrorisme verwekken een afkeer van religie en van het denkbeeld van God, (4) de hang naar vrijheid (geen God of gebod boven mij) in de westerse cultuur, (5) de ontkerstening van de westerse cultuur leidt tot botsingen met / protesten door orthodoxe christenen (inzake evolutionisme, homoseksualiteit, abortus, erotische reclame in het openbaar, godslastering).

Sommige atheïsten zien de groei van het atheïsme als bevorderlijk voor de maatschappelijke rust in een multiculturele wereld.

Nieuw atheïsme

Het zogenaamde nieuwe atheïsme is het verschijnsel dat sommige atheïsten in de openbaarheid treden en met boeken, debatten en acties strijden voor hun opvatting. Intellectuele atheïsten zeggen dat hun atheisme de uitkomst is van kritisch rationeel denken. Het nieuwe atheïsme deed tientallen boeken over atheïsme en tegen religie verschijnen. De bekendste vier boeken zijn The God Delusion van Richard Dawkins, The End of Faith van Sam Harris, Christopher Hitchens God is not Great en Breaking the Spell van Daniel Dennett. In Nederland doet de atheïstische filosoof Herman Philipse (geb. 1951) van zich horen.

Een reclamebedrijf in de Canadese stad Vancouver wil geen reclameposters in de binnenstad plaatsen met teksten als ”Bidden helpt niet. Werken wel” en ”Zonder God zijn we allemaal goed”. De atheïstische beweging Centre for Inquiry Canada (CFI) wilde posters plaatsen met daarop een jonge vrouw en daarnaast de atheïstische teksten. Volgens de beheerder van de billboards, Pattison Outdoor, voldoen de advertenties niet aan de richtlijnen. (... ) Het reclamebedrijf heeft verzocht de advertentie aan te passen, maar daar heeft CFI geen geld meer voor. Volgens voorzitter Randy Otto van Pattison Outdoor heeft CFI ook geen pogingen gedaan om een aangepaste versie van de advertentie op te sturen. Otto meldt dat de vrijheid van meningsuiting niet in het geding is. In 2009 won CFI een rechtszaak waardoor een verbod op zijn advertenties ongeldig werd verklaard. Dat verbod was volgens de rechter een schending van de vrijheid van meningsuiting. De atheïstische lobbygroep is er nog niet over uit of er weer een aanklacht wordt ingediend.

Bron: RD.nl, nieuwsbericht 10 dec. 2013.

In Nederland werd in 2009 door drie humanistische organisaties langs de autoweg A4 een billboard geplaatst met de tekst "Er is waarschijnlijk geen God, durf zelf te leven en geniet van dit leven". In Engeland liet een atheïstische reclamecampage in 2009 achthonderd bussen voorzien van de tekst "Er is waarschijnlijk geen God. Maak je niet langer zorgen en geniet van je leven."  De reclamecampagne was een idee van een journaliste die zich ergerde aan christelijke advertenties met dreigementen aan niet-gelovigen. De Britse humanistische bond steunde de campagne.

Een chauffeur van de busmaatschappij in Engeland schrok van het affiche op de bus, omdat hij juist wel in God geloofde, en weigerde vervolgens als chauffeur de bus te besturen. "Dit is een publieke aanval op de geloofsovertuigingen van mensen. Ik heb veel passagers die boven de 90 of ernstig ziek zijn. Tegen hen vertellen dat er geen God is lijkt een beetje ongevoelig, als God waarschijnlijk alles is dat ze nog in de wereld hebben. Geloof is iets belangrijks in het leven van mensen, ik denk dat de poster te ver gaat." Sommige christenen kwamen met een tegencampagne.

In Spanje en Italie zijn soortgelijke atheïstische reclamecampages opgezet. Ook in Italië weigerde een chauffeur te rijden op een bus met de atheïstische boodschap.

Gevolgen van het atheïsme

Naturalisme. Als God niet bestaat, dan houd je volgens veel atheïsten alleen de wereld, de natuur over. Het wereldbeeld is dan naturalistisch: er is geen plaats is voor bovennatuurlijke, boven de wereld uitstijgende (transcendente) krachten of machten. Veel atheïsten zijn daarom sceptisch ten aanzien van bovennatuurlijke wonderen en paranormale verschijnselen.

Grond van de wereld. Als er überhaupt voor de atheïst een grond van de wereld is, dan is deze grond stoffelijk of onstoffelijk. Het onstoffelijke is echter geen (persoonlijke) geest, maar informatie. Stof of informatie is een eventuele grond van de wereld.

Humanisme. Als je God loochent, dan houd je alleen de wereld met de mens over. Er is geen Schepper of Vader God boven de mens. Veel atheïsten zijn humanisten en veel humanisten zijn atheïsten. Het humanisme stelt niet God maar de mens centraal en heeft opvattingen over hoe mensen met elkaar kunnen en moeten samenleven.

Sciëntisme. Wie God loochent, heeft geen plaats meer voor goddelijke openbaring als bron van kennis. Alleen de menselijke zintuigen en onze verstandelijke verwerking van die zintuigelijke indrukken blijven over. Daarom wordt door atheïsten de hoogste waarde toegekend aan wetenschappelijke inzichten verkregen door de systematische studie van natuur en mens.

Ethisch relativisme. Goed en kwaad bestaan niet objectief, er zijn slechts meningen van mensen die iets goed of kwaad vinden. Als God niet bestaat, houden we een relativistisch standpunt over. Als God niet bestaat, is moord of verkrachting niet objectief verkeerd.[8]

Religie. Atheïsten verklaren religie uit de behoefte van de mens om vreemde (natuur)verschijnselen te verklaren. De god van de donder zou ontstaan zijn uit de behoefte om het natuurverschijnsel van bliksem en donder te verklaren. Atheïsten vertrouwen daarentegen op de wetenschap om de natuur te verklaren en doen geen beroep op bovennatuurlijke krachten of machten. Volgens hen verklaart de biologische evolutietheorie de oorsprong van de mens; een Schepper komt daar niet aan te pas en is daarvoor niet nodig. Eerst was de mens en daarna, door zijn zingeving en verbeelding, de goden; de mens schiep zijn goden.

Regering. Onder de regering van atheïsten kunnen gelovigen rechten verliezen en verdrukt worden. Het communisme is de meest atheïstische ideologie die de mensheid ooit heeft gekend (althans tot 2012). Christenen werden en worden verdrukt in atheïstisch-communistische  staten (bijvoorbeeld de voormalige Sowjet-Unië, China, Albanië, Noord-Korea). De machthebbers menen dat godsdienst slecht voor de mens is. Atheisme + 'godsdienst is slecht' + dictatuur = verdrukking voor gelovigen. De atheistische en dictatoriaal geregeerde staat Noord-Korea is voor christenen het meeste repressieve land ter wereld (anno 2011 en voorgaande jaren). In het communistische Cuba werden in de jaren zestig alle religieuze feestdagen afgeschaft.

Hopeloosheid. Atheïsten hebben geen laatste hoop, daar volgens hen een mens ophoudt te bestaan bij zijn dood. Zij hebben ook geen hoop op uiteindelijke gerechtigheid. Grote misdadigers kunnen ongestraft doodgaan, zonder dat gerechtigheid is geschied.

"Het is niet aantrekkelijk om atheïst te zijn. Ik zou het ook niemand aanraden. Het atheïsme is kaal, belooft niks, stelt niks in het vooruitzicht. Je gaat dood en er is niks." (Lale Gül, Nederlands schrijfster, atheïste, maart 2022[9])

Persoonlijke gevolgen

Geen vrede met God. Zolang een atheïst niet gelooft in God, kan hij geen vrede met God hebben. Zijn verhouding tot zijn Schepper is allesbehalve harmonieus. Door geloof in God en in Jezus Christus verkrijgen wij vrede met God.
Ro 5:1 Wij dan, gerechtvaardigd op grond van geloof, hebben vrede met God door onze Heer Jezus Christus, (Telos)
Schuld. Wie loochent dat God bestaat, gaat tegenover God niet vrijuit; hij is niet te verontschuldigen. Hij kan zich niet verontschuldigen met de woorden: sorry, ik kende U niet, ik had een leemte in mijn kennis. Zijn schuld bestaat hierin, dat hij de waarheid omtrent God wel degelijk bezit, maar er niets mee doet, die verdringt, ten onder houdt. Paulus schrijft erover in zijn brief aan de Romeinen:
Ro 1:18  Want toorn van God wordt van de hemel geopenbaard over alle goddeloosheid en ongerechtigheid van mensen die de waarheid in ongerechtigheid bezitten; Ro 1:19  omdat wat van God gekend kan worden, onder hen openbaar is, want God heeft het hun geopenbaard Ro 1:20  -want van de schepping van de wereld af worden wat van Hem niet gezien kan worden, zijn eeuwige kracht en Goddelijkheid, uit zijn werken met inzicht doorzien -, opdat zij niet te verontschuldigen zijn, Ro 1:21  omdat zij, hoewel zij God kennen, Hem als God niet verheerlijkt of gedankt hebben, maar in hun overleggingen zijn zij tot dwaasheid vervallen en hun onverstandig hart is verduisterd geworden. (Telos)

Zolang een atheïst God miskent en loochent, blijft hij schuldig staan tegenover God.

Sterven in zonden. De atheïst die in zijn godloochening volhardt tot zijn laatste snik, sterft in zijn zonden.
Joh 8:24  Ik heb u dan gezegd, dat u in uw zonden zult sterven; want als u niet gelooft dat Ik het ben, zult u in uw zonden sterven. (Telos)
Hij sterft met een onopgelost moreel probleem. Dit is veel erger dan op aarde verhuizen met een grote hypotheekschuld. Erkenning en veroordeling. Wat de gestorven atheïsten betreft, zij zullen evenals alle overige mensen uit de doden worden opgewekt en gesteld worden voor de rechterstoel van God en Hem belijden. Ze zullen zijn bestaan erkennen - dat uit de tegenwoordige schepping gekend kan worden - en naar hun werken worden geoordeeld.
Romeinen 14:10 Maar u, waarom oordeelt u uw broeder? Of ook u, waarom minacht u uw broeder? Want wij zullen allen voor de rechterstoel van God gesteld worden; Romeinen 14:11 want er staat geschreven: ‘Zo waar Ik leef, zegt de Heer, voor Mij zal elke knie zich buigen en elke tong zal God belijden’. (TELOS)
Elke tong, ook die van de ontkenner van Gods bestaan, zal Hem belijden.

Eeuwige scheiding. Voor eeuwig zal hij gescheiden zijn van Zijn Schepper en te midden van andere veroordeelden een bestaan leiden onder het regiem van de tegendelen van Gods goede eigenschappen. Bij voorbeeld: God is liefde, het tegendeel is haat; God is waarheid, het tegendeel is valsheid en leugen; God is vriendelijk, het tegendeel is onvriendelijk, vijandig. Zie Hel voor het hoofdartikel.

Toekomst van het atheïsme

De toekomstige afval en de openbaring van de Mens der zonde gaan misschien gepaard met een wijdverbreide ontkenning van Gods bestaan.
2 Thessalonicenzen 2:3 Laat niemand u op enigerlei wijze bedriegen, want die komt niet als niet eerst de afval gekomen is en de mens van de zonde geopenbaard is, de zoon van het verderf, 2 Thessalonicenzen 2:4 die zich verzet en zich verheft tegen al wat God heet of een voorwerp van verering is, zodat hij in de tempel van God gaat zitten en zichzelf vertoont dat hij God is. (TELOS)
Hoe het ook zij, het atheïsme heeft niet het laatste woord. Door de verschijning van Christus in heerlijkheid, die de Zoon van het verderf teniet zal doen, wordt het atheïsme ontzenuwd. Daarna zal de aarde vol worden van de kennis van God.
Jesaja 11:9 ... de aarde zal vol zijn van de kennis van de HEERE, zoals het water [de bodem] van de zee bedekt. (HSV)

Houding tegenover atheïsten

In de Verenigde Staten, waar relatief veel christenen wonen, worden atheïsten meer gewantrouwd dan andere minderheden (moslims, immigranten, homo's). Velen associeren atheïsten met onzedelijk gedrag (inclusief crimineel gedrag, extreem materialisme) en elitisme[10].

Vragen van atheïsten

Atheïsten stellen aan Godgelovigen graag de vraag: Waar komt God vandaan? Uit het woord van God, de Bijbel, weten we dat God zonder begin en zonder einde is, Hij is eeuwig.
Ps 90:2 Eer de bergen geboren waren, en Gij de aarde en de wereld voortgebracht hadt, ja, van eeuwigheid tot eeuwigheid zijt Gij God.
Opb 1:8 Ik ben de alfa en de omega, zegt de Heer, God, Hij die is en die was en die komt, de Almachtige.
Opb 21:6 En Hij zei tot mij: Zij zijn gebeurd! Ik ben de alfa en de omega, het begin en het einde. Ik zal hem die dorst heeft, geven uit de bron van het water van het leven om niet.
Opb 22:13 Ik ben de alfa en de omega, de eerste en de laatste, het begin en het einde.
Leraar: Kun je God zien?

Klas: Nee.

Leraar: Kun je God aanraken?

Klas: Nee.

Leraar: Dan bestaat er geen God!

Een leerling steekt zijn hand op: Meneer, kunt u uw verstand zien?

Leraar: Nee.

Leerling: Kunt u uw verstand aanraken?

Leraar: Nee.

Leerling: Oh, dus u hebt geen verstand!?

Atheïsten kunnen ook vragen om een bewijs voor het bestaan van God. Zij vinden dat de bewijslast bij de Godgelovigen ligt; deze dienen te bewijzen of aannemelijk te maken dat God of een hogere macht bestaat. Zie echter boven bij 'bewijs(last)'.

Op grond van de Bijbel kan men atheïsten erop wijzen dat Gods bestaan bekend is. God heeft zich geopenbaard. Atheïsten en theïsten hebben beiden de waarheid. Gods eeuwige kracht en goddelijkheid wordt in de schepping met het verstand doorzien. Sommige atheïsten geven toe dat de schepping ontwerp vertoont, maar vinden deze vertoning slechts schijn.

Behalve op het feit dat atheïsten kennis van God hebben en dat die kennis berust op algemene openbaring, kan men hen er tevens op wijzen dat de geopenbaarde kennis van God in ongerechtigheid ten onder wordt gehouden. Het probleem van een atheïst is geen gebrek aan kennis, maar het probleem is vooral zijn zonde. Zonde verduistert de blik. Zijn probleem is niet primair cognitief of rationeel, maar moreel. Atheïsme als probleem heeft een cognitieve èn morele kant. De atheïst kan dit probleem oplossen met God, die Zich in Jezus Christus geopenbaard heeft.

Beoordeling

'Er is geen god'. Er is geen goed steekhoudend argument voor de stelling dat er géén god is[11].

"Mijn broer is natuurkundige en die zegt 'dood is dood'. Maar ik heb een heel goede vriend, die is ook natuurkundige, en hij zegt: 'het is eigenlijk idioot dat we alleen maar denken dat dit er is. Er is natuurlijk nog veel meer wat we niet weten." — Ada den Balvert, gepensioneerd bedrijfsarts[12].
Atheïsme is in strijd met het natuurlijk verstand, dat in de ons omringende schepping de Schepper ('God', 'hogere macht', 'kosmisch bewustzijn' e.d.) onderkent, de religieuze ervaring van een hogere goddelijke werkelijkheid en de geschreven Openbaring (de Bijbel).
De dwaas zegt in zijn hart: Er is geen God.  (Psalm 14:1, NBG)
Atheïsme is een van de mogelijke symptomen van de gevallen staat van de onverloste mens, wiens verstand is verduisterd. Atheïsme is geen staaltje van verlicht denken, maar een blijk van geestelijke verduistering. Atheïsme is veeleer het gevolg van ongerechtigheid dan van rationeel denken.
Ro 1:18 Want toorn van God wordt van de hemel geopenbaard over alle goddeloosheid en ongerechtigheid van mensen die de waarheid in ongerechtigheid bezitten; Ro 1:19 omdat wat van God gekend kan worden, onder hen openbaar is, want God heeft het hun geopenbaard Ro 1:20 -want van de schepping van de wereld af worden wat van Hem niet gezien kan worden, zijn eeuwige kracht en Goddelijkheid, uit zijn werken met inzicht doorzien-,opdat zij niet te verontschuldigen zijn, Ro 1:21 omdat zij, hoewel zij God kennen, Hem als God niet verheerlijkt of gedankt hebben, maar in hun overleggingen zijn zij tot dwaasheid vervallen en hun onverstandig hart is verduisterd geworden. Ro 1:22 Bewerend wijzen te zijn, zijn zij dwaas geworden (TELOS)

Atheïsme als ontkenning van Gods bestaan is cultuurhistorisch gezien mede een gevolg van het methodologisch atheïsme in de wetenschap, dat God als verklarende factor buiten spel heeft gezet. Want wie God in zijn denken uitsluit, kan er makkelijker toe komen Gods bestaan te loochenen. Wetenschap is echter mogelijk dankzij (1) een verstandelijk Opperwezen, een Wetgever, die de natuurwetten heeft ingesteld, en (2) een verstandelijke wezen, dat de natuurwetten kan ontdekken en begrijpen hoe de natuur in elkaar zit. Anders gezegd, wetenschap wijst op God, zoals de Britse wiskundige John Lennox betoogt in de volgende video.


John Lennox: God is not dead and science shows why. Youtube.com: Unbelievable? 17 dec. 2019. Duur: 4 min. 7 sec. 'Goden zijn menselijke projecties'. Daar hebben atheïsten een punt. De Bijbel stelt hen in het gelijk.
Jer 16:20  Zou een mens zich goden maken? Dat zijn toch geen goden! (HSV)
De stelling van de atheïsten is echter een doorgeslagen waarheid, een verabsolutering; zij is slechts ten dele waar. Want er bestaat wel degelijk een bovennatuurlijk opperwezen, dat Jezus noemt "de enige waarachtige God". In het gebed tot die God zei Jezus:
Joh 17:3  En dit is het eeuwige leven, dat zij U kennen, de enige waarachtige God, en Jezus Christus die U hebt gezonden. (Telos)
Met de door mensen bedachte en gemaakte goden werpen atheïsten tevens de ware God weg, ondanks de talloze bewijzen van intelligent ontwerp in de schepping en de getuigenissen van mensen die van God getuigen. Volgens het woord van God zullen de valse goden zullen eens worden ontmaskerd, het geloof aan hen als dwaling, als overgeërfde leugen worden erkend.
Jer 16:19  HEERE, mijn kracht en mijn burcht, mijn toevlucht op de dag van de benauwdheid, tot U zullen de heidenvolken komen van de einden der aarde, en zeggen: Onze vaderen hebben enkel leugen in erfelijk bezit gekregen, [en] nietige [dingen], niets ervan is van nut. Jer 16:20  Zou een mens zich goden maken? Dat zijn toch geen goden! Jer 16:21  Daarom, zie, Ik doe hen erkennen, deze keer doe Ik hen Mijn hand en Mijn macht erkennen. Dan zullen zij weten ... . (HSV)

Bewustzijn. Atheïsten zijn materialisten: ze geloven niet aan een onstoffelijke menselijke of goddelijke geest. Er is niet dan materie of energie. Een materialist heeft geen goede verklaring voor bewustzijn. Bewustzijn kan niet slechts een zeker samenstel van stofjes zijn.

Logische wetten. Een atheïst, die doorgaans een materialist is, heeft geen verklaring voor het bestaan van de wetten van de logica.

Wiskundige wetten. Een atheïst, die doorgaans een materialist is, heeft geen verklaring voor het bestaan van de wiskundige wetten. De wiskunde helpt ons de orde van het wereld te beschrijven.

Vrijheid. Mensen kunnen in vrijheid keuzes maken. Als mensen slechts een hoop stofjes zijn, dan bestaat er niets zoiets als keuzevrijheid, dan gehoorzamen we gewoon de wetten die de stof beheersen.

Fatsoen met ongeloof. Een atheïst kan een fatsoenlijk leven leiden, maar zonder geloof aan God kan hij God niet behagen.
Heb 11:6  Zonder geloof echter is het onmogelijk Hem te behagen; want wie tot God nadert, moet geloven dat Hij is en dat Hij een beloner is van hen die Hem zoeken. (Telos)
Heden geldt nog de oproep voor atheïsten en andere mensen: "Bekeert u en gelooft het evangelie," d.w.z. keert u af van kwaad, wendt u tot God, belijdt uw zonden en gelooft de goede boodschap die Hij u verkondigt: de vergeving van zonden door het geloof in Jezus Christus, een nieuw begin en het eeuwige leven. Een atheïst heeft een hopeloos einde, een christen heeft een eindeloze hoop.

Groot geloof. Een atheïst, die er vast van overtuigd is, dat er geen god bestaat, dat het heelal uit het niets is ontstaan, dat het leven spontaan is ontstaan, dat orde uit chaos is geboren, en al die dingen gelooft op grond van speculatie, zonder dat er bewijs voor is, heeft een gróót geloof. "Ik heb niet genoeg geloof om een atheïst te zijn," zegt de theïst Frank Turek.

Oorzaken van atheïsme. Er zijn zedelijke en verstandelijke oorzaken. Zedelijke: zonden, ongerechtigheden; die maken blind voor God. Verstandelijke: naturalistische wetenschap, seculiere wijsbegeerte. Sommige denkers stellen dat dóórdenken in deze vakgebieden bij God doet uitkomen.

"Der erste Trunk aus dem Becher der Naturwissenschaft macht atheistisch; aber auf dem Grund des Bechers wartet Gott."[13] — Werner Heisenberg (1901–1976), Duits natuurkundige en een van de grondleggers van de kwantummechanica.

"It is true, that a little philosophy inclineth man's mind to atheism; but depth in philosophy bringeth men's minds about to religion."— Francis Bacon (161-1626), Engelse filosoof, staatsman, advocaat, jurist, auteur en pionier van de wetenschappelijke methode.

In gesprek met een atheïst

In een debat met de atheïst en antitheïst Christopher Hitchens (1949-2011) merkte zijn opponent, de christentheïst Frank Turek, op[14]:

"Christopher kan wel denken dat er geen God is en Hem haten, maar God denkt dat er een Christopher Hitchens is en God heeft hem lief."

Een evangeliste verhaalt van een gesprek met een man, genaamd Jan, die naar eigen zeggen atheïst is "tot op het bot"[15].

'Als God mij zou vragen waar ik ben, zou ik in opperste verbazing reageren om het feit dat Hij mij zoekt.‘

Ik glimlach. ‘Dan zult u nu vast in opperste staat van verbazing geraken. want Hij vraagt het vandaag aan u.'

Jan reageert in eerste instantie heel afwijzend en kortaf, want hij is (zoals hij zegt) tot op het bot atheïst, maar wel een hele sympathieke die ook openstaat voor een ontmoeting met God, mocht Hij toch bestaan. Ons gesprek is warm en open. Hij heeft een nichtje dat onlangs tot levend geloof kwam, en hij zegt regelmatig met haar te spreken. 

‘Als ik persoonlijk zou ervaren dat God toch bestaat, dan zal ik Hem eerlijk moeten zeggen dat ik er 67 jaar faliekant naastgezeten heb.‘ 

'Hij zou het u niet nadragen, maar Zijn armen openen om u aan Zijn hart te drukken.' 

Hij benadrukt hoe fijn hij het vindt om met elkaar te spreken zonder dat ik hem veroordeel, zoals veel religieuzen zouden doen.

Ex-atheïsten

Er zijn overtuigde atheïsten geweest die theïst (iemand die in een God gelooft) geworden zijn.

Tineke Zuidweg. De Nederlandse Tineke Zuidweg was een atheïste die straatevangelisten met rationele argumenten bestookte. Later werd ze zelf gelovig en straatevangeliste. "Ik was zelf een lastige klant met veel rationele argumenten tegen het bestaan van God. Ik ging graag met straatevangelisten in discussie en vond het heerlijk om ze eruit te praten, totdat God bij wijze van spreke mij eruit heeft gepraat. Maar hierdoor weet ik heel goed hoe de mensen die ik tegenkom denken, welke argumenten ze gebruiken en waarom ze niet kunnen of willen geloven."[16]

Emanuel Rutten. Een bijzonder geval is de Nederlander Emanuel Rutten (geb. 1973). Toen hij wiskunde in Delft studeerde, was hij zó a-religieus dat hij zichzelf niet eens atheïst noemde. Hij had geen hekel aan religie of Godsgeloof, maar als het om waarheidsclaims ging, waren voor hem alleen de wiskunde en de natuurwetenschap relevant. Hij vond dat iemand die zichzelf atheïst noemt eigenlijk al té betrokken was bij de kwestie van Gods bestaan. Hij vond de kwestie onzin, spielerei, uit de lucht gegrepen, geheel grondeloos; hij had er geen enkel gevoel bij. (Later erkende dat hij slechts een karikatuur-beeld van geloof had). Dat veranderde toen bij hem de zinvraag rees, waarom hij filosofie ging studeren. Hij kwam in contact met het werk van Augustinus en ging vervolgens de evangeliën lezen. Dit deed hem besluiten christen te worden. Over rationele argumenten voor het bestaan van God promoveerde hij aan de universiteit. Hij ontwikkelde ook nieuwe argumenten voor het bestaan van God. Volgens hem zijn er géén steekhoudende argumenten voor het atheïsme.[11]

Zie Emanuel Rutten om meer over hem te weten.

Anthony Flew

Francis Collins. De Amerikaan Francis Collins (geb. 1950), bekend als de leider van het Menselijk Genoom Project (Human Genome Project), was tijdens zijn studie een atheïst, maar toen hij arts was, zette een vraag van een patiënte hem aan het denken. Lezing van C.S. Lewis' Mere Christianity bracht hem verder op weg. Zie zijn getuigenis: How I became a Christian | Francis Collins. Youtube.com: The Veritas Forum, 6 sept. 2016. Duur: 27 min. 52 sec.

Anthony Flew. De bekende Britse filosoof Anthony Flew was jaren lang een uitgesproken atheïst. Hij zou pas in God geloven als er hard bewijs voor Diens bestaan was. In 2005 publiceerde hij het boekje God bestaat wel. De overtuigd atheïst was van mening veranderd. Op grond van het vernuftig en ingewikkeld ontwerp dat Flew in de natuur waarneemt kwam hij tot de overtuiging dat God bestaat. De filosoof heeft een voorkeur voor de christelijke godsdienst vanwege 'de charismatische figuur van Jezus' en de 'eerste klas intellectueel' en 'briljante filosofische geest' Paulus.

Peter Hitchens (geb. 1951) is een Britse columnist, journalist en schrijver. Hij is de jongere broer van de overleden atheïstische en antitheïstische journalist en schrijver Christopher Hitchens (1949-2011). Als jongeman hield Peter er enige tijd links-radicale en atheïstische denkbeelden op na. In zijn boek The Rage against God. How Atheism led me to Faith beschrijft hij de ontwikkeling die hij heeft doorgemaakt van atheïstische en revolutionaire levensopvattingen naar het christelijk (Anglicaans) geloof. Hij heeft met zijn broer Christopher in geschrifte en op televisie enkele keren gedebatteerd over hun tegengestelde levensovertuigingen.[17]

Alistair McGrath, christelijk opgevoed, werd - net als Richard Dawkins - op zijn 15e of 16e jaar atheïst, naar eigen zeggen "iemand die bewust en opzettelijk niet in God gelooft en denkt dat iedereen die wel gelooft in God verstandelijk gehandicapt of ernstig verpest is"[18]. Later echter herzag hij zijn mening over het christendom en over het atheïsme. McGrath is gepromoveerd in de moleculaire biofysica en in de theologie. Hij is een vooraanstaand Brits theoloog. Hij schreef meerdere boeken over het atheïsme, als 'The Twilight of Atheism (2004) en The Dawkins Delusion? (2007), dit laatste als een antwoord op Richard Dawkins' boek The God Delusion.

Frank Pastore (1957-2012) was een honkbalspeler, een filosoof en gastheer van een christelijk radiostation. Na 27 jaren lang een atheïst te zijn geweest, kwam hij tot geloof in God. In de volgende video wijst hij op vier big bang's (de kosmologische, de biologische, de anthropologische en de psychologische) die de wetenschap niet (goed) kan verklaren en waarvoor het bestaan en het werk van God de beste verklaring zijn: Does God Exist? 4 New Arguments. Youtube.com: PragerU, 17 feb. 2014. Duur: 5 min. 39 sec.

Citaat van ex-atheïst Lee Strobel

Lee Strobel (1952). Voormalig onderzoeksjournalist. Amerikaanse christelijke auteur en apologeet. Naar zijn zeggen was hij een atheïst toen hij, na de bekering van zijn vrouw, de Bijbelse beweringen over Christus begon te onderzoeken. Naar aanleiding van de resultaten van zijn onderzoek werd hij op 29-jarige leeftijd christen.[19]

Ik werd geen christen omdat God beloofde dat ik een nog gelukkiger leven zou leiden dan ik als atheïst had. Veeleer werd ik een christen omdat het bewijsmateriaal zo overtuigend was dat Jezus echt de enige zoon van God is, die zijn goddelijkheid heeft bewezen door uit de doden op te staan. — Lee Strobel[20], schrijver van o.a. The Case for Christ.

Howard Storm. De Amerikaan Howard Storm (geboren 1946) was hoogleraar en hoofd van de afdeling Kunst van de Northern Kentucky University en overtuigd atheïst. Een bijna-doodervaring bracht hem in een duistere, helse omgeving waarin hij door boosaardige wezens gepijnigd en vernederd werd. Een innerlijke stem en een herinnering uit zijn jeugd deden hem tot Jezus bidden om verlossing. Daarop ging hij over uit de duisternis in het licht. Hij herstelde en werd predikant. Zijn ervaring beschrijf hij in een boek My Descent into Death (2000), 'Mijn afdaling in de dood'.[21]

Andrew Norman Wilson. De Britse schrijver en biograaf Andrew Norman Wilson (geb. 1950) was theïst, werd atheïst en keerde tenslotte weer terug tot geloof in God. ,,Mijn afscheid van het christelijk geloof was als een bekering op de weg naar Damascus. Mijn terugkeer voltrok zich langzaam, aarzelend, twijfelend. Zo zal het altijd zijn; maar ik weet dat ik nooit meer dezelfde fout zal maken.''[22]

Donald Whitaker. De Amerikaanse arts Donald Whitaker (1932-2007), een atheïst, kwam op het randje van de dood, trad uit zijn lichaam, belandde in diepe angstaanjagende duisternis, keerde weer terug in zijn lichaam. Door bemiddeling van een kennis, een christen, die hij bij zich had geroepen, stelde hij daarna zijn vertrouwen op Jezus Christus en vond vrede: getuigenis van Donald Whitaker (10 minuten, Engels gesproken, bron Youtube.com).

Meer informatie

Video's

The Atheist Delusion. Youtube.com: Living Waters, 2016. Duur: 1 uur 2 min. Taal: Engels. De titel is een zinspeling op het boek The God Delusion of Richard Dawkins.

God of Wonders. Youtube.com. Duur: 1 uur 24 min; taal: Engels. Over de blijken van Gods macht en ontwerp in de schepping

Dear atheist - let's talk. Youtube.com: PNN News and Ministry Network, dec. 2009. Duur: 5 minuten. Taal: Engels. Een boodschap voor atheïsten

Does God Exist? 4 New Argument. Youtube.com: PragerU, 17 feb. 2014. Duur: 6 min. Frank Pastore, die 27 jaar lang een atheïst was, schetst 4 'big bangs' die op het bestaan van een Schepper wijzen.

God vs. Atheism: Which is More Rational? Youtube.com: PragerU, 7 apr. 2014. Duur: 4 min. 27 sec. De filosoof Peter Kreeft, die doceert aan het Boston College, betoogt dat geloof aan God een meer redelijk standpunt is dan het atheïsme.

Professor John Lennox | God DOES exist. Youtube.com: OxfordUnion, 21 dec. 2012. Vanaf 8 min. 52 sec. De hoogleraar wiskunde John Lennox heeft naar eigen zeggen veel atheïstische vrienden. In een toespraak in Oxford betoogt hij dat God bestaat.

God and Suffering. Youtube.com: PragerU, 18 aug. 2014. Duur: 4 min. 50 sec. De Amerikaanse filosoof Peter Kreeft behandelt het probleem van het kwaad voor atheïsten.

How To Easily Prove God To An Atheist. Youtube.com: Ray Comfort: Just Witnessing. Duur: 9 min. 34 sec. Evangelist Jay Comfort spreekt op straat met een atheïstische jonge vrouw.

Boeken

Edgar H. Andrews, Wie heeft God gemaakt? - Op zoek naar een allesverklarende theorie. Uitgeverij Maatkamp, 2012. ISBN 9789063181390. Pagina's: 429. De schrijver is emeritus professor materiaalkunde aan de universiteit van Londen en een internationaal expert op het gebied van grote moleculen (zie verder bij Edgar Andrews). Het boek behandelt moeilijke vragen over wetenschap, filosofie en geloof met verbazingwekkende eenvoud, ontmaskert de pretenties van het 'nieuwe atheïsme', waarbij scherpe argumenten op een vriendelijke en humoristische wijze worden aangevoerd. Andrews wil echter niet alleen het huidige agressieve atheïsme bestrijden, maar ook een logisch samenhangend en over het geheel meer bevredigend alternatief bieden. Hij beschrijft hoe zijn collega-natuurkundigen ervan dromen een 'theorie van alles' te vinden die alle natuurkundige processen en verschijnselen in het universum omvat. Maar hij wijst erop dat er meer is dan alleen de materiële wereld - de dingen die het leven de moeite waard maken, zijn doorgaans immaterieel van aard. Zou er dan een allesverklarende theorie kunnen bestaan die niet alleen ruimte, tijd, materie en energie omvat, maar ook hart en verstand, geweten en geest? Ja, die theorie bestaat, zoals dit boek aantoont. Het is de Godhypothese, een 'theorie' die, ondanks zijn tegenstanders, nog steeds hoog uitsteekt boven het barre landschap van atheïsme en wanhoop.

Reino Beck, Christendom? Uitgegeven in 2012. Pagina's: 36. De auteur, opgegroeid in een ongelovig gezin, beschrijft in bijzonderheden de verandering van zijn denken als 'verstokte atheïst' tot dat van een christen.

Norman L. Geisler, Frank Turek, Ik heb te weinig geloof om een atheïst te zijn. Uitgever Ark Media, 2009. ISBN 9789033819087. Pagina's: 576. Geisler is filosoof en theoloog, Turek is bedrijfskundige. "Geisler en Turek argumenteren dat een christelijk wereldbeeld een veel betere beschrijving geeft van de werkelijkheid dan een atheïstische visie, een stelling waar ik van harte mee instem. Ik kan het boek aanraden voor christenen die hun geloof rationeel beter willen onderbouwen, maar zeker ook aan de sceptische atheïst die meent dat de wetenschap God allang heeft wegverklaard." (Cees Dekker, hoogleraar TU Delft)

Willem J. Ouweneel, De God Die is; waarom ik geen atheïst ben. Uitgeverij Medema (Jongbloed), 2005. Pagina's: 309. Ouweneel is bioloog, filosoof en theoloog. 

Willem J. Ouweneel, Bekende atheïstische drogredenenartikel

Alister McGrath, The Twilight of Atheism: The Rise and Fall of Disbelief in the Modern World (2004).

Alister McGrath & Joanna Collicutt McGrath: Answering Dawkins' manifesto of atheist fundamentalism (2007).

Alister McGrath, Why God Won't Go Away: Is the New Atheism Running on Empty? (2011).

John C. Lennox, God's Undertaker: Has Science Buried God? (2007). De schrijver is hoogleraar in de wiskunde aan de universiteit van Oxford. 

John C. Lennox, Gunning for God: Why The New Atheists Are Missing The Target (2011). 

John C. Lennox, God And Stephen Hawking: Whose design is it anyway? (2011)

TV-uitzending (Engels) van BeyondToday.tv over het nieuwe atheïsme: film (link werkt niet meer)

Varia

Over atheïstische reclamecampagne's:

Volgens een ex-atheïst leidt atheïsme tot naturalisme en determinisme; het berooft de mens van vrijheid en zin. Zie artikel Suicidal Atheist converts to Christop Creation.com, 22 aug. 2009

Voetnoten

  1. Joost van den Vondel schreef een leerdicht getiteld Bespiegelingen van Godt en Godtsdienst. Tegen d'ongodisten, verlochenaers der Godtheit of Goddelijcke Voorzienigheit (1662)
  2. De Encyclopedia Britannica verwijst naar de stand in 1995. Het CIA World Factbook 2004 noemt hetzelfde percentage.
  3. 3,0 3,1 Artikel Steeds minder atheïsten, nieuwsartikel op RefDag, 3 dec. 2011. Het genoemde aantal blijkt uit het onderzoek ”Status of Global Mission 2012” van het Amerikaanse tijdschrift International Bulletin of Missionary Research (IBMR).
  4. Bron: Centraal bureau van de Statistiek, https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2020/religie-in-nederland?onepage=true#c-5-God-in-Nederland
  5. Het percentage wordt genoemd in: Joep de Hart, Zwevende gelovigen.  De schrijver is godsdienstsocioloog bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Het percentage wordt aangehaald in het nieuwsartikel Kerkganger verdwijnt, ietsist is blijver, op Trouw.nl, 28 mei 2011. Mij (Kees Langeveld, 28 mei 2011) is onbekend of de schrijver onder atheisten ook agnosten en sceptici meetelt. 
  6. “It isn’t just that I don’t believe in God and, naturally, hope that I’m right in my belief. It’s that I hope there is no God! I don’t want there to be a God; I don’t want the universe to be like that.” — Thomas Nagel (1997)
  7. Th. F. Bensdorp, Apologetica. Verzameld en ingeleid door M. Stoks. Derde deel. Amsterdam: N.V. de R.K. Boek-Centrale, 1922. Blz. 214. In het citaat is de spelling gemoderniseerd.
  8. If There Is No God, Murder Isn't Wrong, Youtube.com: PragerU, 20 mrt 2017. Duur: 5 min. 17 sec. Betoog van Dennis Prager.
  9. Bron: https://twitter.com/LuviMedia1/status/1504835909056872459, 18 maart 2022.
  10. Blijkt uit een onderzoek van de Universiteit van Minnesota onder 2000 huishoudens, in 2006.
  11. 11,0 11,1 De Ongelooflijke Podcast, aflevering 6 "Bestaat God? Godsbewijzen met Emanuel Rutten en Stefan Paas", NPO Radio 1, 14 juni 2019. Vraaggesprek met de filosoof Emanuel Rutten en de theoloog Stefan Paas.
  12. Bron: https://open.spotify.com/episode/2zmQB98RzuivNKy3lDEQlq. Een podcast van de EO getiteld 'In het diepe | #6 met Ada den Balvert', juni 2022. Het citaat is ontleend aan haar woorden vanaf 19 min.
  13. Vertaald: "De eerste dronk uit de beker der natuurwetenschap maakt atheïstisch; maar op de bodem van de beker wacht God."
  14. Does God Exist? (Frank Turek vs Christopher Hitchens). Youtube.com: Cross Examined, 23 mei 2011.
  15. Bron: Bijbelstand Nieuwsbrief, dec. 2022.
  16. Patrick Simons, 'Iedere christen zou spontaan moeten evangeliseren', op CVandaag.nl (voorheen CIP.nl), 9 mei 2012.
  17. Over Peter Hitchens, zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Peter_Hitchens. Enige tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 16 feb. 2024.
  18. 'Science does not exclude God’, interview met Alistair McGrath op ChristianEvidence.org, 2011.
  19. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Lee_Strobel
  20. https://twitter.com/LeeStrobel/status/1118902861805555712
  21. Een korte video over zijn ervaring is: Man Says He Went to Hell and Back. Youtube.com: FOX 8 News Cleveland, 14 mei 2014. Duur: 5 min. 57 sec.
  22. A.N. Wilson, Why I believe again, artikel op Newstatesman.com, 2 april 2009.