20e eeuw na Chr.
De 20e eeuw na Chr. omvat de jaren 1901 tot en met 2000 na de geboorte van Jezus Christus.
1910
1914
De Roomse Kerk telt ruim 270 miljoen leden. De Oosterse Kerk, de gezamenlijke Orthodoxe kerken van het Oosten, tellen ongeveer 110 miljoen aanhangers. De gezamenlijke protestantse kerken (Luthers, Calvisnistische en Anglicaanse kerken) ongeveer 170 miljoen aanhangers[1].
In de zomer begint in Europa de Eerste Wereldoorlog, die duurt tot 1918. De strijdende partijen zijn de middeneuropese machten Duitsland en Oostenrijk-Hongarije tegen de drieledige alliantie van het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Rusland. Het Ottomaanse rijk (Turkije) voegt zich bij de eerste twee en valt de Britten aan bij het Suezkanaal in januari 1915. De Duitsers helpen de Ottomanen als adviseurs, bevelhebbers en piloten.
1915
Uit Oost-Turkije wordt de Armeense bevolking gedeporteerd. Honderdduizenden mensen komen om het leven.
1917
Israël
Op 2 nov. geeft Groot-Brittannië de Balfour verklaring uit, die steun toezegt voor de vestiging van een 'Joods Nationaal Tehuis' in Palestina. De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Arthur James Balfour, schrijft aan Lord Walter Rothschild, een leider van de Joodse gemeenschap in Groot-Brittannië:
Meer informatie, zoals een vertaling in het Nederlands, van deze verklaring, zie Balfour-verklaring op Wikipedia.nl
1919
Israël
In 1919 begint de derde Aliyah (immigratiegolf). "We came to an empty land. There were 600,000 inhabitants here, of whom 540,000 were Arabs and 60,000 were Jews... The land was almost entirely desert and swamps. We did not feel that we were pushing anyone aside." (David Horowitz, secretaris Arbeidsbrigade)
1920
Op 10 januari wordt de Volkenbond (Fr.: Société des Nations; Eng.: League of Nations) opgericht, een internationale organisatie ter bevordering van de internationale samenwerking en ter verzekering van vrede en veiligheid onder de volken. De bond hield op te bestaan op 19 april 1946 en werd opgevolgd door de Verenigde Naties.
1922
Israël
De Volkerenbond verleent Groot-Brittannië het mandaat over Palestina. De Balfour Verklaring uit 1917, waarin steun wordt toegezegd aan de vestiging van een joods nationaal tehuis in Palestina, wordt in de voorwaarden van het mandaat opgenomen.
Jaren '30
In de jaren '30 begint het naziregime in Duitsland joden af te zonderen en hen stapsgewijs tot paria's te maken. Begin van de holocaust.
1932
Nederland
Het verbod op Godslastering wordt in 1932 ingevoerd.
1933-1945: Holocaust
In de periode 1933 — 1945 worden door het naziregime naar schatting 6 miljoen Joden, honderdduizenden Sinti en Roma, homoseksuelen, gehandicapten, Jehova's Getuigen en andere vervolgden vermoord.[2]
1936
Israël
In 1936 breekt in het Britse mandaatgebied Palestina een Arabische opstand uit, vooral gericht tegen de Britten. De opstand wordt door de Britten in 1939 neergeslagen.
1939-1945: Tweede wereldoorlog
Op 3 september verklaren Engeland en Frankrijk de oorlog aan Duitsland, na de Duitse inval in Polen. Dat is het begin van de Tweede Wereldoorlog, die in Europa duurt tot 1945. Nederland hoopt neutraal te blijven, net als in de Eerste Wereldoorlog.
Tijdens deze wereldoorlog verliezen 50 tot 70 miljoen soldaten en burgers hun leven. Nazi-Duitsland roeit zes miljoen joden uit.
1940
Bij de inval in Polen vermoordt de Russische geheime dienst in april en mei circa 22.000 Polen.
1941
Pogroms in Lwow. Van 30 juni tot 2 juli grijpen in de Poolse stad Lwow (Lviv) pogroms plaats door door Duitse commando's, Oekraïense nationalisten en plaatselijke volksmassa's. Geschat wordt dat de eerste pogrom minstens 4.000 levens kostte. Daarop volgden nog eens 2500 tot 3000 arrestaties en executies en de moord op meer dan 2000 Joden in de "Petlura dagen", alles in een periode van één maand.[3]
1942
In november wordt het Duitse Africakorps onder leiding van generaal Rommel in de slag van Alamein verslagen door de Britten.
1945
Op maandag 27 januari bevrijdt het Russische leger het grootste vernietigingskamp van Nazi-Duitsland, dat van van Auschwitz-Birkenau. In dit kamp zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog zeker 1,1 miljoen mensen om het leven gekomen.
Op 30 april plegen Nazi-leider Hitler en zijn vriendin Eva Braun zelfmoord in hun bunker in het omsingelde Berlijn.
Op 4 mei tekenen de Duitse officieren de overgave van Duitsland in tegenwoordigheid van de Britse generaal Montgomery, die als laatste mee ondertekent. Het einde van de oorlog gaat officieel in op 5 mei 8.00 uur. Dan is de Tweede Wereldoorlog in Europa officieel afgelopen. Meer dan 11 miljoen Duitse soldaten zijn op dat moment in krijgsgevangenschap.
Van 25 april tot 26 juni 1945 vindt de oprichtingsconferentie van de Verenigde Naties plaats in San Francisco (Verenigde Staten). Op 26 juni wordt het handvest van de organisatie getekend, dat op 24 oktober 1945 in werking treedt.
Op 15 augustus capituleert Japan.
1947
Israël
In april 1947 geeft Groot-Brittannië het mandaat over Palestina, dat haar in 1922 door de Volkenbond (opgericht in 1917) werd verleend, terug aan de Verenigde Naties (opgericht in 1945). Eind november 1947 beveelt de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties middels een resolutie aan, het land Palestina op te delen in een joodse staat en een Arabische staat, en een internationale zone rondom Jeruzalem in te stellen. De joden aanvaarden het verdelingsplan, maar de arabieren in Palestina en de Arabische staten verwerpen het. De strijd om het land Israël/Palestina barst los.
1948
Israël
In mei 1948, meteen na het beëindigen van het Britse mandaat over Palestina, wordt de staat Israël wordt opgericht. Zie filmpje (oud Nederlands journaalfilmpje, 1 minuut). Er bestond geen Arabische staat of natie genaamd "Palestina" noch heeft deze ooit bestaan.
De dag na het uitroepen van de staat Israël vallen Arabische legers aan. Ze worden door Israël verslagen.
In december 1948 eist de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in resolutie 194 de terugkeer van de vluchtelingen en verlangt zij compensie voor schade of verlies aan bezittingen.
1949
Israël
Tussen Israël en de Arabische landen die de pasgeboren staat in 1948 aanvielen komt een wapenstilstand. Israël behoudt controle over 78 procent van het vroegere Britse mandaatgebied ten westen van de Jordaan. Jordanië krijgt 21,5 procent (de Westoever en Oost-Jeruzalem) en lijft dit gebiedsdeel in 1950 in. Egypte krijgt het bestuur over 1,5 procent, dat is de Gazastrook.
Ongeveer 780.000 Palestijnen – dat is 64 procent van de totale Palestijnse bevolking – zijn in vluchtelingenkampen terechtgekomen. Van hun 476 dorpen zijn er 418 verlaten. Israël maakt 385 dorpen met de grond gelijk.
1951
Israël
In 1951 wordt de sabbat de officiële rustdag.
1956
Midden-Oosten
De Egyptische president Nasser nationaliseert het Suezkanaal, dat gedeeltelijk eigendom is van een Brits-Frans consortium. Het Suezkanaal loopt door Egyptisch grondgebied en verbindt de Middellandse zee met de Indische oceaan. Het kanaal is daarom belangrijk voor de internationale scheepvaart. De handelsvaart door het Suezkanaal naar Israëlische havens wordt door de Egyptische bezetting geblokkeerd.
Engeland, Frankrijk en Israël beramen in het geheim een plan om het kanaal te heroveren. Op 29 oktober 1956 valt Israël de Egyptische Sinaïwoestijn en de door Egypte bestuurde Gaza-strook binnen. De Engelsen en de Fransen bombarderen de Egyptische havenstad Port Said.
Amerika steunt de aanval niet. De Sovjet-Unie, die Egypte steunde, dreigt Londen, de hoofdstad van Groot-Brittannië, en Parijs, de hoofdstad van Frankrijk, te bombarderen. Onder internationale druk trekken Groot-BrittannIë, Frankrijk en Israël zich terug. Op 5 november bereiken de partijen een staakt-het-vuren. Vanaf 21 november trekken de Israëlische, Britse en Franse troepen zich geleidelijk terug uit de Sinai en de Gazastrook en maken plaats voor de United Nations Emergency Force (UNEF), de eerste vredesmissie van de Verenigde Naties. Een vrije doorvaart door het Suezkanaal is daardoor voorlopig veiliggesteld.
Bron voor 1956
- Artikel Het jaar 1956 op VanDeHakOpDeTak.nl
1957
De eerste satelliet, de Spoetnik, wordt door de Sovjetunie in de ruimte gelanceerd.
1959
In 1959 wordt de eerste en grootste Palestijnse bevrijdingsbeweging Al-Fatah (lett. De Overwinning) opgericht in Koeweit. De beweging zal de strijd aanbinden tegen Israël.
1964
Op 28 mei 1964 wordt de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie door de Arabische Liga opgericht als vertegenwoordiging van het Palestijnse volk.
1965
De Palestijnse bevrijdingsbeweging al-Fatah, opgericht in 1959, voert een eerste aanval uit op Israël.
1967
Israël
Op 5 juni breekt de derde Israëlisch-Arabische oorlog breekt uit, die zes dagen duurt. Israël verovert onder andere Oost-Jeruzalem. De Golanvlakte wordt op Syrië veroverd. Zie verder bij Geschiedenis van Israël.
1969
In februari 1969 wordt Yasser Arafat, leider van de bevrijdingsorganisatie al-Fatah, voorzitter van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO). Al-Fatah heeft een meerderheid in de PLO.
Door het Ministerie van Defensie van de Verenigde Staten wordt Arpanet, de voorloper van internet, opgezet.
Op 20 juli zet de Amerikaanse astronaut Neil Armstrong als eerste mens voet op de maan. Hij sprak de woorden: „Een kleine stap voor een man, een grote stap voor de mensheid”.
1975
In 1975 breekt in Libanon een burgeroorlog uit, welke duurt tot 1990 en aan 150.000 mensen het leven kost.
1977
In juni wordt Menachem Begin premier van Israël. Op 19 november bezoekt president Anwar Sadat van Egypte, op uitnodiging van Israëls premier, de stad Jeruzalem.
1979
Israël en Egypte ondertekenen een vredesverdrag.
Iran
Op 1 februari 1979 keert ayatollah Rujollah Khomeini terug uit ballingschap van vijftien jaar. Met zijn terugkeer is de laatste sjah van Iran na bijna veertig jaar heerschappij verdreven.
1980
Op 7 maart veroordeelt de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in een resolutie de ‘nederzettingen’-politiek van Israël en eist dat alle Joodse dorpen en steden in de ‘bezette’ (Bijbelse) gebieden, met inbegrip van Jeruzalem, volledig ontruimd worden.
Op 30 juli neemt het Israëlische parlement een nieuwe wet voor Jeruzalem aan. Artikel 1 verklaart dat „het verenigd Jeruzalem de hoofdstad van Israël is”. Christenen van over de gehele wereld richten de Internationale Christelijke Ambassade in Jeruzalem op, uit solidariteit met het Joodse volk en de staat Israël. Deze christenen benadrukken op grond van de Bijbel de rechten die het Joodse volk heeft op het ‘Beloofde Land’ en de stad Jeruzalem.
1981
De firma IBM introduceert zijn allereerste PC. En de eerste draagbare computer komt op de markt.
Israël
Israel annexeert de Golanhoogte, een gebied dat in 1967 werd veroverd op Syrie. Bijgevolg wordt daar de Israelische wetgeving van kracht. De annexatie wordt internationaal niet erkend.
Op 7 juni bombarderen Israëlische vliegtuigen de Iraakse kernreactor Osirak.
1982
Israël
Sinds 1982 vliegt de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al niet meer op sabbat (zaterdag).
In 1982 wordt de anti-Israëlische Libanese verzetsbeweging Hezbollah opgericht.
1983
Op 10 november 1983 stelt het softwarebedrijf Microsoft in New York officieel de eerste versie van het besturingsprogramma Microsoft Windows voor, dat een grafische gebruikersinterface heeft. In 1985 kwam het op de markt.
1987
In januari verschijnt het eerste toepassingsprogramma voor Windows: PageMaker 1.0. Dit was het eerste WYSIWYG (what you see is what you get) desktop-publishing programma voor de PC. In dit jaar brengt Microsoft het rekenprogramma Excel op de markt.
Israël
Nadat een Israëlische vrachtwagen vier Palestijnen doodrijdt, barst de frustratie van de Palestijnen over de aanwezigheid van Israëliërs op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook uit in de Eerste Intifada (Palestijnse volksopstand tegen Israel). Ondanks sterke militaire weerstand van Israël blijft de Intifada aanhouden tot het begin van de jaren negentig.
In 1987 wordt de radicaal-islamitische Palestijnse terreurorganisatie Hamas opgericht.
1988
Op 8 november wint George Bush sr. de Amerikaanse presidentsverkiezingen.
Op 15 november roept het Palestijns Nationaal Congres in Tunis roept de ‘onafhankelijke’ Palestijnse staat met Jeruzalem als hoofdstad uit.
1990
De senaat van de Verenigde Staten en het Huis van Afgevaardigden nemen een resolutie aan die verklaart dat Jeruzalem de hoofdstad van Israël is.
Op 10 juni worden in Oost-Jeruzalem een zeventigtal Joodse graven geschonden. Op 8 oktober vallen bij schermutselingen op de Tempelberg in Jeruzalem 21 Palestijnse doden en 300 gewonden.
In de jaren 1990-2005 gaan 1.002.400 mensen in Israël wonen. Van hen komen 908.400 mensen uit de voormalige Sovjet-Unie.
1991
Israël
Irak bestookt Israël met 39 scudraketten, om de Arabische landen los te weken van de geallieerden die het in de golfoorlog tegen Irak opnemen
1993
Israël
Na maandenlang geheime onderhandelingen en bemiddeling van de Amerikaanse president Clinton, komen PLO-voorzitter Arafat en de Israëlische premier Rabin tot een vredesovereenkomst. Palestijnen zouden delen van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook overnemen. Het akkoord leidt tot grote verdeeldheid in Israël.
Op 13 september verklaart premier Rabin van Israel, staande voor het Witte Huis in Washington, dat Jeruzalem de „historische en eeuwige hoofdstad van het Joodse volk” is. Een ongedeeld Jeruzalem staat onder het soevereine gezag van Israël.
1994
Israël
Jordanië en Israël sluiten een vredesverdrag, waarmee een einde komt aan de staat van oorlog die 46 heeft geduurd.
Op 6 januari bevestigt premier Rabin van Israël op een parlementsbijeenkomst van de Europese Unie te Straatsburg het recht van christenen en moslims om in vrijheid hun godsdienst uit te oefenen op hun heilige plaatsen in Jeruzalem. Rabin benadrukt dat Jeruzalem als stad, onder Israëlisch bestuur, voor altijd één zal blijven.
Palestijnen
Op 10 mei roept de PLO-leider Arafat, sprekend in een moskee in Johannesburg, Zuid-Afrika, op tot een Islamitische heilige oorlog om “het meest heilige heiligdom van de moslims” (Jeruzalem) te veroveren.
1995
In augustus brengt Microsoft Windows 95 uit, de eerste moderne Windows-versie.
Israël
Op 4 november 1995 wordt premier Rabin doodgeschoten door een Joodse extremist. Vlak voor zijn dood hield Rabin een toespraak tegen geweld. De moord is het dieptepunt van een verbitterd nationaal debat over het vredesproces.
1997
Israël
Leden van Hamas plegen een zelfmoordaanslag in Jeruzalem. Vier mensen komen om, 154 mensen raken gewond. Als vergelding vernietigt Israël de huizen van familieleden van de zelfmoordterroristen. In de loop der jaren zullen honderden zelfmoordaanslagen op Israëlisch gebied plaatsvinden.
Voetnoten
- ↑ Cijfers genoemd in G. van Noort, De Christus; zijn persoon en zijn werk (Amsterdam: C.L. van Langenhuysen, 1914) blz. 173.
- ↑ Excuses Rutte: overheid schoot tekort tijdens de Holocaust, NOS.nl, nieuwsbericht van 26 jan. 2020.
- ↑ Lviv pogroms, en.wikipedia.org. Geraadokeegd 31 aug. 2019.