Evangelie naar Lukas
Het Evangelie naar Lukas, het Evangelie volgens Lukas, het Lukasevangelie of kortweg Lukas, is de naam van de derde levensbeschrijving van Jezus Christus in het Nieuwe Testament en draagt de naam van de schrijver. Lukas betekent "Licht(gevend)". De arts Lukas stelt de Heer Jezus in het bijzonder als mens, de zoon des mensen, voor.
De schrijver Lukas was een geneesheer, en medearbeider van de apostel Paulus.
Zijn Evangelie heeft Lukas rond de jaren 55-60 mogelijk te Caesarea geschreven[1], of mogelijk te Rome na de dood van Paulus, derhalve na het jaar 64[2].
Lukas heeft zijn geschiedverhaal opgedragen aan een "hoogedele Théofilus" (Lukas 1: 3, 4), evenals zijn boek Handelingen (Hand. 1: 1).
Indeling
Dit boek bestaat uit 24 hoofdstukken, die als volgt kunnen worden verdeeld:
- Luk. 1:1-4 - Voorrede.
- Luk. 1:5-2:52 - De geboorte en kinderjaren van de Heer Jezus.
1:5-25 Aankondiging van de geboorte van Johannes de doper.
1: 26-38 Aankondiging van de geboorte van de Heer Jezus.
1: 39-56 Lofzang van Elizabeth en van Maria.
1: 57-66 Geboorte van Johannes de doper
1: 67-80 Lied van Zacharia.
2: 1-24 Geboorte van de Heer Jezus en de besnijdenis,
2: 25-40 Lied van Simeon.
2: 41-52 Jezus in de tempel op twaalfjarige leeftijd.
- Luk. 3-4:13 - Voorbereiding tot de dienst.
3 - Dienst van Johannes de doper. Doop van de Heer Jezus op ongeveer dertigjarige leeftijd. Geslachtslijst van de Heer Jezus.
4:1-13 De verzoeking door Satan in de woestijn, die veertig dagen duurde.
- Luk. 4:14-9:50 - De dienst van de Heer in Galiléa.
4:11-30 - De prediking van de Heer Jezus in Nazareth, waar hij opgevoed was.
4:31-44 - Verschillende genezingen in Kapernaüm en omgeving: de bezetene, de schoonmoeder van Petrus en vele andere niet genoemde personen.
5 - Wonderbare visvangst. Simon, Johannes en Jakobus volgen de Heer. Genezingen: een melaatse, een verlamde. De roeping van Levi (Mattheüs) de tollenaar.
6 - Aren plukken op sabbat; de verdorde hand van iemand op sabbat genezen. De verkiezing van de twaalf apostelen. De toespraak van de Heer tot de discipelen en de schare.
7 - Het grote geloof van een romeinse officier. De opwekking van de jongeling van Naïn. De boodschap van Johannes de doper en het getuigenis van de Heer over hem. De Heer in het huis van Simon de farizeeër.
8 - Maria Magdalena genezen. Gelijkenis van de zaaier. De verhouding tussen de gelovigen en de Heer. De storm op zee. De genezing van de woesteling die bezeten was en van een bloedvloeiende vrouw. De opwekking van het dochtertje van Jaïrus.
9:1-50 - Uitzending van de twaalf. Herodes in verlegenheid. Spijziging van de vijfduizend. De belijdenis van Petrus. Eerste aankondiging van lijden, dood en opstanding. De verheerlijking op de berg. Genezing van een maanzieke jongen. Tweede aankondiging van Jezus' lijden. Navolging.
- Luk. 9:51-19:28 - De reis van de Heer naar Jeruzalem.
9:51-62 - Op weg naar Jeruzalem. Samaritanen weigeren Jezus te ontvangen. Navolging.
10 - Zeventig discipelen worden twee aan twee uitgezonden, die later verslag uitbrengen van hun ervaringen De barmhartige Samaritaan. De Heer in het huis van Martha en Maria.
11- Het gebed. Toespraak tot de farizeeën. Hij is meer dan Salomo en meer dan Jona.
12 - Toespraak tot de discipelen. Opwekking om Hem te blijven verwachten, nadat Hij heengegaan zou zijn.
13 - De onvruchtbare vijgeboom. Op sabbat een vrouw genezen. Jezus' smart over Jeruzalem.
14 - Op sabbat een waterzuchtig mens genezen. De gelijkenis van het grote avondmaal. Eerst de kosten berekenen en dan de Heer volgen. Bereid zijn zijn eigen kruis te dragen.
15 - De gelijkenissen van het verloren schaap, het verloren geldstuk, de jongste zoon.
16 - De rentmeester van een rijk mens. De rijke man en de arme Lazarus.
17 - Reiniging van de tien melaatsen. De komst van de Zoon des mensen.
18 - Gelijkenis van de onrechtvaardige rechter. De farizeeër en de tollenaar in de tempel. Kleine kinderen door de Heer uitgenodigd. De rijke jongeling. Een blinde genezen.
19:1-28 - De Heer in het huis van Zacheüs de tollenaar. De verantwoordelijkheid van hen die "ponden" ontvangen hebben.
- Luk. 19:29-21:38 - Zijn dienst in Jeruzalem.
19:29-48 De intocht in Jeruzalem op een veulen. De Heer weent over Jeruzalem. De tempelreiniging.
20: Vraag over het gezag van Jezus. De gelijkenis van de onrechtvaardige wijngaardpachters. Vraag over de keizerlijke belasting. Vraag over de opstanding. Vraag over de zoon van David. Rede tegen de schriftgeleerden.
21 - De waarde van het muntstukje van een arme weduwe. Toespraak over de verwoesting van Jeruzalem en het teken van de vijgeboom en andere bomen. Vermaning tot waken.
- Luk. 22-24 - Het lijden en sterven van de Heer, Zijn opstanding en verschijningen.
22 - Het plan om Jezus te doden. De laatste viering van het pascha; de instelling van het avondmaal. Het verraad van Judas. Het lijden in Gethsémané. De gevangenneming. De verloochening door Petrus. Jezus bespot, geslagen en voor de Raad gebracht.
23 - De Heer voor Pilatus, die geen schuld in Hem kan vinden en die toch beslist, dat de Heer gekruisigd zal worden. Het eerste, derde en zevende kruiswoord worden vermeld. De begrafenis.
24 - De opstanding van de Heer. Zijn verschijning aan de twee, aan Simon en aan de elven. Zijn onderwijs en hemelvaart.
Vergelijking met de andere Evangelieën
Vier schrijvers doen – onder leiding van de Heilige Geest – verslag van het leven van de Heer Jezus tijdens Zijn verblijf op aarde. Elke schrijver doet dat op zijn eigen bijzondere wijze. In de derde van deze vier levensbeschrijvingen beschrijft Lucas de Heiland als mens, als de Zoon des mensen. Het geslachtsregister eindigt dan ook bij Adam (3: 38), de eerste mens. Vooral de zedelijke heerlijkheid van de Heer Jezus komt in zijn wijze van voorstelling naar voren.
Een nauwkeurige vergelijking van het Evangelie volgens Lukas met dat van Mattheüs en Markus doet ons nog meer opmerken. Matthëus stelt de Heer Jezus als de koning van Israël voor en schetst het wezen, de ontwikkeling en de zegepraal van het koningrijk der hemelen. Lukas, bezield met de geest van Paulus en geheel gewonnen voor de beginselen van de Apostel der heidenen, deelde vooral zulke uitspraken, wonderen, lotgevallen en gelijkenissen van de Heer Jezus mee, waaruit de inhoud en de aard van de Evangelieprediking blijken kon, inzonderheid tegenover de bekrompenheid, de werkheiligheid, het uitsluitingsstelsel van de toenmalige Joden.
In het algemeen hebben de drie eerste Evangelisten gemeen: de berichten aangaande de prediking van Johannes, de doop van Jezus, de verzoeking (Matth. 3, Mark. 1, Luk. 3), de storm op zee, de bezetene te Gadara (Matth. 8, Mark. 5, Luk. 8), de herleving van Jaïrus' dochter, de genezing van de aan bloedvloeiing lijdende vrouw (Matth. 9, Mark. 5, Luk. 8), de reis naar Caesarea Philippi, de verklaring van Petrus, de aankoudiging van het lijden van de Heer, de verheerlijking op de berg (Matth. 16-17, Mark. 9, Luk. 9), de reis naar Jeruzalem, het verhoor bij Kajafas en Pilatus, de kruisiging, het sterven, de opstanding van Jezus (Matth. 26-28, Mark. 14-16, Luk. 22-24).
Meerendeels alleen bij Lukas komen voor, behalve de inhoud van de drie eerste hoofdstukken, de verhalen aangaande de prediking van de Heer te Nazareth, het groot geloof van heidenen, de opwekking van de jongeling te Naïn, de maaltijd bij Simon, de zalving door de boetvaardige zondares, de ongastvrije Samaritanen, de uitzending van de 70 discipelen, het verblijf van de Heer bij Maria en Martha, de opmerkingen van Jezus over de Galileërs die door Pilatus waren gedood, de genezing van de 18-jarige zieke op een sabbat, de dankbare Samaritaan, de bekering van Zaccheüs, de zo nadrukkelijke betuiging van Jezus' onschuld door Pilatus, 's Heeren woord tot de vrouwen, de boetvaardige kruiseling, de wandeling naar Emmaüs. Bovendien worden alleen in het derde Evangelie gevonden de gelijkenissen van de barmhartigen Samaritaan, de onvruchtbare vijgenboom, de rijke dwaas, de verloren penning, de verloren zoon, de onregtvaardige rentmeester, de rijke man en Lazarus, de behandeling van de dienstknechten, de onrechtvaardige rechter, de Farizeër en de tollenaar.
Het verhaal van de instelling van het avondmaal, eindelijk, zoals Lukas het mededeelt, komt bijna woordelijk met 1 Kor.11:23-26 overeen.
Van de vier levende wezens rondom de troon van God in het boek Openbaring is het derde levende wezen een mens gelijk (Openb. 4:7). Dat is tevens het passende zinnebeeld voor het evangelie naar Lukas. Er is ook een vergelijking te maken tussen de vier kleuren van de tabernakel (Ex. 26:1) en de vier levensbeschrijvingen van Jezus. De kleur wit, de kleur van het witte linnen, past bij het Lukasevangelie. Het witte linnen wijst op het reine, zondeloze menszijn van de Heiland.
Commentaar
Op de volgende pagina's van Christipedia worden passages of onderwerpen behandeld:
Meer informatie
M.G. de Koning, Zie de mens; toelichting op het evangelie naar Lucas.
J. Nelson Darby, De man van smarten; beschouwing over het evangelie naar Lukas. Den Haag: J.N. Voorhoeve. Alleen nog antiquarisch verkrijgbaar.
Darrell L. Bock, Luke. Twee delen in de serie Baker Exegetical Commentary on the New Testament. Engels, wetenschappelijk georiënteerd uitvoerig commentaar.
Bronnen
H. Moll, Wat zegt Gods Woord over ...?, deel 3, blz. 93-96. Oostburg: uitgeverij W.J Pieters, z.j. Tekst hiervan is, onder toestemming, voor de eerste versie van dit artikel gebruikt.
P.J. Gouda Quint, Woordenboek des Bijbels, inzonderheid ten gebruike bij de Statenvertaling. Haarlem: De erven F. Bohn, 1866. Tekst van het lemma 'Lukas' is op 14 febr. 2014 verwerkt.
Voetnoten
- ↑ Zo de inleiding tot het evangelie in de TELOS-vertaling.
- ↑ Zo P.J. Gouda Quint, Woordenboek des Bijbels, inzonderheid ten gebruike bij de Statenvertaling (Haarlem: De erven F. Bohn, 1866), s.v. 'Lukas'.