Oorlog

Oorlog is de hevige strijd tussen twee of meer volkeren, staten of bevolkingsroepen binnen een staat (= burgeroorlog). Al duizenden jaren wordt de wereld geplaagd door oorlogen. De eerste door de Bijbel vermelde oorlog is de strafexpeditie van de Elamitische koning Kedorlaomer in het Nabije Oosten ten tijde van Abram (Gen. 14), in het tweede millennium vóór Chr. De allerlaatste oorlog in de wereldgeschiedenis wordt door de Bijbel voorzegd.

Een oorlog is een bijzonder conflict. Een oorlog is een conflict dat zich onderscheidt door de militaire middelen die worden ingezet en de gevolgen van het conflict voor mensen, zoals aantallen doden en vluchtelingenstromen. In 2013 waren alle oorlogen interne conflicten.

Men spreekt van 'aanvallende oorlog', 'verdedigende oorlog', 'rechtvaardige oorlog', 'oorlog ter zee', oorlog te land' enz.

Met de vernietigingskracht van het huidige internationale wapenarsenaal kunnen moderne oorlogen in korte tijd grote aantallen slachtoffers eisen, ja, zelfs "zou een grote oorlog makkelijk kunnen leiden tot het einde van de mensheid". Vergelijk:

Mr 13:20 En als de Heer die dagen niet had verkort, zou geen vlees behouden worden, maar ter wille van de uitverkorenen die Hij heeft uitverkoren, heeft Hij die dagen verkort. (TELOS)

In de strijd om grondstoffen en het geluk der volkeren is er veel rivaliteit en uitbuiting, wat stof tot conflict en oorlog geeft.

Proxy-oorlog. Dit is een oorlog in een land, waarin andere staten een strijd om invloed en macht uitvechten. De uitheemse partijen hebben verschillende belangen. In Syrïe woedt (anno 2018) een dergelijke oorlog. In Jemen woedt sinds 2015 een proxy-oorlog (anno 2018).

Oorlogen in het verleden

Al duizenden jaren wordt, als gevolg van de zondeval van onze oerouders, de wereld geplaagd door oorlogen. De eerste door de Bijbel vermelde oorlog is de strafexpeditie van de Elamitische koning Kedorlaomer in het Nabije Oosten ten tijde van Abram (Gen. 14), in het tweede millennium vóór Chr.

In de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) vonden meer dan 9 miljoen mensen de dood, militairen en burgers.

In de Tweede Wereldoorlog (1939-1945), begonnen door Nazi-Duitsland onder leiding van Adolf Hitler, kwamen tussen de 50 en 70 miljoen mensen om. Ongeveer twee derde van alle doden waren burger. Van deze burgers zijn naar schatting meer dan elf miljoen uit minderheden stelselmatig vervolgd en vermoord. Voor de gebiedsuitbreiding en -inkrimping van het Duitse Rijk, zie animatie (aug. 1939 - juni 1945).

De burgeroorlog tussen Noord- en Zuid-Soedan (1954-2005) heeft aan 2,5 miljoen mensen het leven gekost.

In de oorlog tussen Irak en Iran (1980-1988) hebben waarschijnlijk circa 1,6 miljoen mensen het leven verloren.

"De burgeroorlog in Congo heeft tussen 1998 en 2004 aan bijna vier miljoen mensen het leven gekost, en is daarmee de dodelijkste hedendaagse oorlog. Dat meldt het vooraanstaande Britse medische magazine The Lancet. De International Rescue Committee heeft berekend dat er nog altijd 31.000 doden per maand vallen. De meeste mensen sterven door slechte hygiene, gebrek aan medische voorzieningen en voedseltekort. De onderzoekers dringen aan op snelle humanitaire hulp, maar de VN liet eerder weten dat de situatie in het gebied nog te gevaarlijk is. Hoewel de oorlog in 2002 officieel ten einde kwam, voeren onder anderen rebellen uit Uganda nog regelmatig aanvallen uit." (Radio Nederland Wereldomroep, 5 januari 2006)

In 2012 telden wetenschappers van het Heidelbergse Instituut voor Internationaal Conflictonderzoek (HIIK) 18 conflicten die ze als oorlog bestempelden.

In 2013 waren 20 oorlogen, alle interne conflicten. Er waren interne oorlogen in Syrië en Afghanistan, Irak, Mali en de Centraal-Afrikaanse Republiek. Syrië had de meeste slachtoffers te betreuren. Meer dan de helft (11) van de oorlogen speelde in Afrika beneden de Sahara. Alleen al in Sudan en Zuid-Sudan waren er vijf oorlogen.

Gods rol in een oorlog

God kan leiding geven en helpen. Het Oude Testament bevat verscheidene oorlogen waarin God duidelijk helpt. Hij stortte Farao en zijn ruiters, die het weggetrokken volk Israël achtervolgden, in de Schelfzee. Hij schonk Israël in de woestijn de overwinning over de Amalekieten.

Hij hielp de tweeëneenhalve stammen (Ruben, Gad, Manasse) in de strijd.

1 Kronieken 5:19 Zij voerden oorlog tegen de Hagrieten en tegen Jetur, Nafis en Nodab. 1 Kronieken 5:20 Maar zij werden in de strijd tegen hen geholpen: de Hagrieten, en allen die met hen waren, werden in hun hand gegeven. Want in de strijd riepen zij tot God en Hij liet Zich door hen verbidden, want zij vertrouwden op Hem. (...) 1 Kronieken 5:22 Want er waren veel slachtoffers gevallen, omdat de strijd van God was; en zij gingen daar in hun plaats wonen, tot aan de ballingschap. (HSV)

Hij hielp Gideon en zijn mannen in de strijd tegen de Midianieten. God gaf hem aanwijzingen voor de strijd.

Een engel van God doodde 185.000 soldaten van het Assyrische leger dat Jeruzalem belegerd had ten tijde van koning Hizkia.

God hielp koning Josafat van Juda op diens hulpgeroep te Ramoth in Gilead in de strijd tegen de Syriërs.

2Kr 18:31 Het geschiedde dan, als de oversten der wagenen Josafat zagen, dat zij zeiden: Die is de koning van Israël; en zij togen rondom hem, om te strijden; maar Josafat riep, en de HEERE hielp hem, en God wendde hen van hem af. 2Kr 18:32 Want het geschiedde, als de oversten der wagenen zagen, dat het de koning van Israël niet was, dat zij van achter hem afkeerden. (SV)

Later kreeg Josafat aanwijzingen met het oog op de verenigde legers van de Ammonieten, Moabieten en Edomieten, die tegen Juda ten strijde kwamen (2 Kron. 20:1v, 10).

2Kr 20:16 Trekt morgen tot hen af; ziet, zij komen op bij den opgang van Ziz; en gij zult hen vinden in het einde des dals, voor aan de woestijn van Jeruel. 2Kr 20:17 Gij zult in dezen [strijd] niet te strijden hebben; stelt uzelven, staat en ziet het heil des HEEREN met u, o Juda en Jeruzalem! Vreest niet, en ontzet u niet, gaat morgen uit, hun tegen, want de HEERE zal met u wezen. (SV)

Het leger van het tweestammenrijk hoefde niet te strijden, daar God de nederlaag van de vijanden bewerkte door aanvallers uit Seïr en door onderlinge gevechten.

2Kr 20:22 Zodra zij jubelend hun lofzang aanhieven, zorgde de HEER ervoor dat de Ammonieten en Moabieten en de bewoners van het Seïrgebergte, die Juda wilden aanvallen, vanuit verdekte stellingen werden belaagd, en zo werden ze verslagen. 2Kr 20:23 De Ammonieten en Moabieten raakten slaags met de bewoners van het Seïrgebergte en doodden hen tot de laatste man. En nadat ze met de bewoners van Seïr hadden afgerekend, stortten ze zich op elkaar. (NBV2004)

De bewezen hulp van Israëls God boezemde de omliggende koninkrijken vrees in.

2Kr 20:29 En er werd een verschrikking Gods over alle koninkrijken dier landen, als zij hoorden, dat de HEERE tegen de vijanden van Israël gestreden had. 2Kr 20:30 Alzo was het koninkrijk van Josafat stil; en zijn God gaf hem rust rondom henen. (SV)

God kan zelfs heidense legermachten verzamelen en leiden tot de oorlog.

Jesaja 13:4 Hoor, rumoer op de bergen, als van veel volk. Hoor, gedruis van koninkrijken, van verzamelde heidenvolken; de HEERE van de legermachten monstert de krijgsmacht. Jesaja 13:5 Zij komen eraan, uit een ver land, van het einde van de hemel: de HEERE en de instrumenten van Zijn gramschap, om heel het land te gronde te richten. (HSV)

Toekomstige oorlogen

Tot het einde, d.w.z. tot de verschijning van Christus in deze wereld, zullen er oorlogen zijn.

Mt 24:3 Toen Hij nu op de Olijfberg zat, kwamen de discipelen afzonderlijk naar Hem toe en zeiden: Zeg ons, wanneer zullen deze dingen zijn, en wat is het teken van uw komst en van de voleinding van de eeuw? Mt 24:4 En Jezus antwoordde en zei tot hen: Kijkt u uit dat niemand u misleidt. Mt 24:5 Want velen zullen komen onder mijn naam en zeggen: Ik ben de Christus, en zij zullen velen misleiden. Mt 24:6 En u zult horen van oorlogen en geruchten van oorlogen; let op, wordt niet verschrikt, want dit alles moet gebeuren, maar het is nog niet het einde; Mt 24:7 want volk zal opstaan tegen volk en koninkrijk tegen koninkrijk, en er zullen hongersnoden en aardbevingen zijn in verschillende plaatsen. Mt 24:8 Dit alles is echter het begin van de weeen. (TELOS)

Het woord 'oorlog' komt in het Nieuwe Testament het vaakst voor in het laatste bijbelboek, Openbaring. Het tweede zegel dat in Openbaring 6 verbroken wordt, luidt oorlog in.

Opb 6:3 En toen het Lam het tweede zegel opende, hoorde ik het tweede levende wezen zeggen: Kom! Opb 6:4 En een ander paard, vuurrood, trok uit; en hem die erop zat werd gegeven de vrede van de aarde weg te nemen en te maken dat zij elkaar zouden slachten, en hem werd een groot zwaard gegeven. (TELOS)

Verbreking van het vierde zegel brengt ook oorlog.

Opb 6:7 En toen Het het vierde zegel geopend had, hoorde ik een stem van het vierde dier, die zeide: Kom en zie! Opb 6:8 En ik zag, en ziet, een vaal paard, en die daarop zat, zijn naam was de dood; en de hel volgde hem na. En hun werd macht gegeven om te doden tot het vierde [deel] der aarde, met zwaard, en met honger, en met den dood, en door de wilde beesten der aarde. (TELOS)

In de tijd dat Gods oordelen over de wereld gaan, breekt er ook een oorlog in de hemel los.

Opb 12:7 En er kwam oorlog in de hemel: Michael en zijn engelen voerden oorlog tegen de draak, en de draak voerde oorlog en zijn engelen; Opb 12:8 en hij was niet sterk genoeg, en hun plaats werd in de hemel niet meer gevonden. Opb 12:9 En de grote draak werd neergeworpen, de oude slang, die genoemd wordt duivel en de satan, die het hele aardrijk misleidt; hij werd neergeworpen op de aarde en zijn engelen werden met hem neergeworpen. (TELOS)

Internationaal recht

Het internationale recht verbiedt het gebruik van geweld tussen twee staten. Op deze regel kent het handvest van de Verenigde Naties echter twee uitzonderingen:

• zelfverdediging en
• militaire maatregelen goedgekeurd door de VN-Veiligheidsraad om “de internationale vrede en veiligheid te herstellen.”

Zelfverdediging kan ook preventieve maatregelen omvatten, zoals die Israël nam tijdens de Zesdaagse Oorlog van 1967.

Daarnaast schijnt een andere uitzondering gerechtvaardigd: humanitaire interventie. De onderliggende gedachte is dat de internationale gemeenschap de plicht heeft om burgers te beschermen wanneer zij in hun land zwaar te lijden hebben van de overheid. Een voorbeeld is het NAVO-bombardement van Kosovo in 1999.

Einde van de oorlogen

Uit de Bijbel weten we dat God de oorlogen zal doen ophouden.

Ps 46:6 De heidenen raasden, de koninkrijken bewogen zich; Hij verhief Zijn stem, de aarde versmolt. Ps 46:7 De HEERE der heirscharen is met ons; de God van Jakob is ons een Hoog Vertrek. Sela. Ps 46:8 Komt, aanschouwt de daden des HEEREN, Die verwoestingen op aarde aanricht. Ps 46:9 Die de oorlogen doet ophouden tot aan het einde der aarde, den boog verbreekt, en de spies aan twee slaat, de wagenen met vuur verbrandt. Ps 46:10 Laat af, en weet, dat Ik God ben; Ik zal verhoogd worden onder de heidenen, Ik zal verhoogd worden op de aarde.

Jes 2:4 En Hij zal richten tussen volk en volk en rechtspreken over machtige natien. Dan zullen zij hun zwaarden tot ploegscharen omsmeden en hun speren tot snoeimessen; geen volk zal tegen een ander volk het zwaard opheffen, en zij zullen de oorlog niet meer leren.

Merk op dat niet alleen de oorlogen zullen ophouden, de mensen zullen de oorlog niet meer leren. Er zullen geen militaire academies meer zijn.

Jes 2:4 En Hij zal richten tussen volk en volk en rechtspreken over machtige natien. Dan zullen zij hun zwaarden tot ploegscharen omsmeden en hun speren tot snoeimessen; geen volk zal tegen een ander volk het zwaard opheffen, en zij zullen de oorlog niet meer leren. (TELOS)

"De mensheid moet een einde maken aan oorlog, of oorlog zal een einde maken aan de mensheid," aldus John F. Kennedy (1917-1963). Kennedy zal geen gelijk krijgen: de mensheid maakt geen einde aan de oorlog en de oorlog zal geen einde maken aan de mensheid. Het is God die de oorlogen doet ophouden.

Laatste oorlog

De allerlaatste oorlog zal plaatsvinden wanneer het Duizendjarig vrederijk voleindigd is en de satan zal zijn losgelaten. Hij zal de naties uit alle windstreken ten oorlog doen optrekken tegen de heiligen en Jeruzalem.

Opb 20:7 En wanneer de duizend jaren voleindigd zijn, zal de satan uit zijn gevangenis worden losgelaten, Opb 20:8 en hij zal uitgaan om de naties te misleiden die aan de vier hoeken van de aarde zijn, Gog en Magog, om hen tot de oorlog te verzamelen, en hun getal is als het zand van de zee. Opb 20:9 En zij kwamen op over de breedte van de aarde en omsingelden de legerplaats van de heiligen en de geliefde stad; en er daalde vuur neer van God uit de hemel en verteerde hen. Opb 20:10 En de duivel die hen misleidde, werd geworpen in de poel van vuur en zwavel waar zowel het beest als de valse profeet zijn, en zij zullen dag en nacht gepijnigd worden tot in alle eeuwigheid. (TELOS)

Meer informatie

Artikel Krijgswezen.

De Oekrainse Kseniya Simonova beeldt met tekeningen in het zand uit wat de oorlog deed met gewone mensen: video (9 minuten, Youtube)

Jan Ridderbos (samensteller), Nederlandse predikanten gevangen in Kampen en/of omgekomen tijdens WO II. 1911. PDF-document op www.hdc.vu.nl