Evangelie naar Markus

Uit Christipedia
(Doorverwezen vanaf Marcusevangelie)

Het evangelie naar Markus of Marcusevangelie is het tweede boek in het Nieuwe Testament en bevat de levensgeschiedenis van Jezus Christus zoals opgetekend door Markus. Hij schildert de Heer Jezus af als de Dienstknecht van God. Van de vier evangeliën (Mattheüs, Markus, Lukas, Johannes) is dit het kortste.

De naam Markus, ook gespeld Marcus, heeft een onzekere betekenis, zie verder bij Markus (persoon).

Schrijver

Marcus, ook genoemd Johannes Marcus, verkeerde in het gezelschap rondom Petrus en gebruikte Petrus getuigenissen om zijn evangelie samen te stellen.

In het evangelie van Marcus komt zijn naam niet voor. Wel komt in Marcus 14:51 en 52 een jonge man voor, die verder weinig met de gebeurtenissen te maken heeft en in de andere evangeliën niet voor komt, daarom wordt vermoed dat Marcus hier over zichzelf heeft geschreven.

De kerkleraar Clemens van Antiochië beschrijft dat Marcus een leerling en metgezel was van Petrus en dat het evangelie een zeer zorgvuldig opgeteld verslag is van de mondelinge overlevering door de apostel Petrus. Justinus de Martelaar verwijst naar dit evangelie als  "de memoires van Petrus."

Fragment van een 3de-eeuws handschrift met de tekst van Marc 8:35-9:1

Zie Marcus (persoon) voor het hoofdartikel over de schrijver Marcus.

Datering

Algemeen wordt aangenomen dat het evangelie op schrift gesteld is rondom het jaar 60. De profetie over de verwoesting van de tempel (Marcus 13:2) wijst er op dat het geschreven moet zijn voor 70 na Christus.

Lezers

In tegenstelling tot het Mattheüsevangelie, dat specifiek gericht is op Joodse gelovigen, is het Marcus evangelie gericht tot Grieks sprekende lezers. Aramese woorden (bij Joden door en door bekend) worden nader verklaard. Er worden weinig citaten uit het Oude Testament gehaald. Ook worden Latijnse in plaats van Griekse termen gebruikt, wat erop zou kunnen duiden dat het evangelie vooral is gericht op een Romeins lezerspubliek.

Het evangelie van Marcus is het kortste van de vier evangeliën. Het is een verhaal waar vaart in zit, kort maar krachtig, geen langdradige uitwijdingen. Kenmerkend woord in Marcus is "terstond."

Markus mocht het Evangelie schrijven waarin de Heer Jezus als de trouwe Dienstknecht en Profeet wordt getekend, die nooit is afgeweken van het smalle pad en nooit is teruggedeinsd voor de grootste moeilijkheden.

Daarom geen geslachtsregister; want bij een dienstknecht let men niet op afkomst maar op bekwaamheid en trouw. Bij Marcus ontbreekt het geboorteverhaal van Jezus. Hij begint zijn evangelie met het optreden van Johannes de Doper en de doop van Jezus en de verzoeking in de woestijn.

Marcus schildert Jezus af als de Dienstknecht. Hij vertelt weinig over Jezus leer (doctrine was minder interessant voor het Romeinse publiek) maar hij legt vooral nadruk op zijn daden. Daarom ook de uitdrukking "terstond", die vele malen meer voorkomt dan in elk ander Evangelie. De dienstknecht is terstond bereid te gehoorzamen. Daarom is dit Evangelie korter dan de andere, hoewel het veel gegevens bevat.

Het gedeelte uit hoofdstuk 16:9-20 ontbreekt in een aantal gezaghebbende oude handschriften. Onderzoekers betwijfelen daarom of deze teksten  wel authentiek zijn. In een aantal vertalingen wordt dit gedeelte dan ook aangegeven tussen haken.

Sleutelvers

Een zeer belangrijke tekst is door de Heer zelf uit gesproken en ook tot lering voor ons. Het is een woord, dat ook door Mattheüs is opgetekend; n.l.: "Want ook de Zoon des mensen is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen, en zijn leven te geven tot een losprijs voor velen." (Marc. 10:45; vgl. Matth. 20:28)

De boodschap

Marcus legt de nadruk op de dienstbaarheid van Jezus, Hij is de Dienstknecht van de Heer die zelfs bereid is te sterven. Tegelijkertijd wordt ook sterke nadruk gelegd op zijn macht als Zoon van God. Ook wordt in dit bijbelboek onderwijs gegeven met betrekking tot dienstbaarheid.

Indeling

Dit boek bestaat uit 16 hoofdstukken en kan als volgt worden ingedeeld:

deel 1    1:1-13      Voorbereiding tot de dienst van de Heer Jezus.

deel 2    1:14 - 9    De dienst van de Heer in Galilea.

deel 3    10 - 13     De dienst van de Heer in Judea en Jeruzalem.

deel 4    14 - 16     Zijn lijden, sterven en opstanding.

Een ander indeling in vier hoofddelen:

deel 1    1:1-15            De inleiding.

deel 2    1:16-10:52     Het optreden van Jezus en de tegenstand.

deel 3    11:1-15:47     De verwerping van Jezus, zijn lijden en sterven.

deel 4    16:1-20          Jezus' opstanding uit de doden. Zendingsopdracht en hemelvaart.

Overzicht

Een overzicht naar hoofdstuk:

Hfdst. 1

1:1 Johannes de Doper

1:9 De doop van Jezus

1:12 Jezus in de woestijn

1:14 Jezus naar Galilea - De roeping van de eerste discipelen

1:21 In de synagoge te Kapernaüm. Genezing van een bezetene.

1:29 In het huis van Petrus: genezing van Petrus' schoonmoeder

1:40 De genezing van een melaatse

Hfdst. 2

2:1 De genezing van een verlamde, nadat zijn zonden zijn vergeven.

2:13 De roeping van Levi: Levi (Matthëus) geroepen om de Heer te volgen.

2:18 Het vasten: waarom Jezus' leerlingen niet vasten.

2:23 Aren plukken op de sabbat

Hfdst. 3  

3:1 Genezing van een verschrompelde hand op de sabbat. Farizeeën en herodianen beraadslagen tegen Jezus.

3:7 Genezingen bij de zee. De onreine geesten.

3:13 Roeping van de twaalf apostelen

3:20 Jezus en Beëlzebul. De lastering tegen de Heilige Geest kan nooit vergeven worden.

3:31 Jezus en zijn verwanten

Hfdst. 4 Verschillende gelijkenissen over het koninkrijk van God (zaaier, lamp, zaad, mosterdzaad). Storm op zee.

4:1 De gelijkenis van de zaaier. Waarom gelijkenissen. Uitleg van de gelijkenis van de zaaier.

4:21 Gelijkenis van de lamp

4:24 Het ware horen

4:26 Gelijkenis van de zaadgroei: de groei van het Koninkrijk Gods

4:33 Het gebruik van gelijkenissen

4:35 De storm op het meer door Jezus gestild

Hfdst. 5 Genezing van een bezetene, van een bloedvloeiende vrouw en van het dochtertje van Jaïrus.

5:1 Genezing van een bezetene

5:21 Smeekbede van synagoge-overste Jaïrus ten behoeve van zijn doodzieke dochtertje

5:25 Genezing van een bloedvloeiende vrouw

5:35 Genezing van het dochtertje van Jaïrus

Hfdst. 6 De Heer in Nazareth. De gewelddadige dood van Johannes de doper. De spijziging van 5000 mannen. Jezus lopend op het meer.

6:1 De verwerping te Nazaret

6:6 De uitzending van de twaalf discipelen

6:14 De dood van Johannes de Doper

6:30 De terugkeer der apostelen - De eerste wonderbare spijziging

6:45 Jezus lopend op het meer

6:53 Genezingen te Gennesaret en elders

Hfdst. 7 Over de niet gewassen handen. Het grote geloof van een Syro-Fenicische vrouw. Genezing van een dove die moeilijk sprak.

7:1 De Farizeeën en Schriftgeleerden gehekeld. Over verontreiniging.

7:24 De Syrofenicische vrouw; bevrijding van haar bezeten dochter

7:31 De genezing van een doofstomme

Hfdst. 8 De spijziging van 4000 personen. De genezing van een blinde in twee fasen. De belijdenis van Petrus. De eerste aankondiging van het lijden van de Heer.

8:1 De tweede wonderbare spijziging

8:11 De vraag om een teken - De zuurdesem van de Farizeeën

8:22 De blinde te Betsaïda

8:27 De belijdenis van Petrus - De eerste aankondiging van het lijden

Hfdst. 9 De verheerlijking op de berg: een beeld van de toekomstige heerlijkheid van Christus. De tweede aankondiging van zijn lijden. Het opstaan uit de doden. Het eeuwig oordeel.

9:2 De verheerlijking op de berg

9:14 De genezing van een bezeten knaap

9:30 De tweede aankondiging van het lijden - Strijd om de voorrang

9:38 Verleiding tot zonde

Hfdst. 10 Het echtscheidingsvraagstuk. De kinderen als voorbeeld. De rijke jongeling. De derde aankondiging van zijn lijden. De blinde Bartimeüs wordt ziende en volgt de Heer op weg naar Jeruzalem.

10:1 Naar Jeruzalem - Gesprekken op de reis

10:13 Jezus zegent de kinderen

10:17 De rijke jongeling

10:28 Het loon voor het volgen van Jezus

10:32 De derde aankondiging van het lijden

10:35 Niet heersen, maar dienen

10:46 De genezing van Bartimeüs

Hfdst. 11 De intocht te Jeruzalem op een veulen. De verdorde vijgeboom. De reiniging van de tempel.

11:1 De intocht in Jeruzalem

11:11 De reiniging van de tempel - De verdorde vijgeboom

11:27 De vraag naar Jezus' bevoegdheid

Hfdst. 12 De gelijkenis van de wijngaard. De plaats van de keizer en van God. Over de opstanding. Over de tien geboden. De twee muntstukjes van een arme weduwe.

12:1 De gelijkenis van de onrechtvaardige pachter

12:13 Het recht van de keizer

12:18 De vraag naar de opstanding

12:28 Het grote gebod

12:35 Davids Zoon en Heer

12:37 Waarschuwing tegen de schriftgeleerden

12:41 Het penninkje der weduwe

Hfdst. 13 Profetie over de val van Jeruzalem en de komst van de Zoon des mensen en de aankondiging van de tekenen die eraan vooraf gaan.

13:1 Rede over de laatste dingen

Hfdst. 14 De zalving van de Heer te Bethanië. Judas, de verrader. Het laatste pascha, de instelling van het avondmaal. Gethsémané. De verloochening door Petrus.

14:1 De zalving en het verraad

14:12 De voorbereiding van de paasmaaltijd - Het verraad voorzegd

14:22 De instelling van het Avondmaal

14:26 De verloochening voorzegd

14:32 Getsemané

14:43 De gevangenneming

14:53 Voor de Raad

14:66 Jezus door Petrus verloochend.

Hfdst. 15 De Heer Jezus voor Pilatus, de veroordeling, de voltrekking van het vonnis. Het vierde kruiswoord. De belijdenis van de romeinse officier, de begrafenis.

15:1 Jezus voor Pilatus

15:6 Jezus en Barabbas

15:16 De bespotting

15:22 De kruisiging

15:33 Het sterven van Jezus

15:42 De begrafenis

Hfdst. 16 De opstanding van de Heer; de vrouwen bij het ledige graf. Zijn verschijning aan meerderen. Zendingsopdracht. Hemelvaart. Evangelieprediking.

16:1v De opstanding

16:9v Verschijningen van Jezus

16:15v Zendingsopdracht

16:19-20. Hemelvaart. Evangelieprediking.

Varia

De woorden 'terstond' en 'menigte' komt in Markus (volgens de Telos-vertaling), het kortste evangelie, relatief veel voor.

Aantal keren dat woord voorkomt (Telos-vertaling)
woord Matth. Mark. Luk. Joh.
Terstond 18 41 7 6
Menigte 19 35 13 21

Commentaar

De volgende hoofdstukken van het Evangelie naar Markus zijn op Christipedia samengevat en/of passages ervan becommentarieerd:

Markus, hoofdstukken: 123456891013141516.

Meer weten

William Kelly, Gekomen om te dienen. Apeldoorn: Uitgeverij H. Medema, 1978. Oorspr. titel: An Exposition of the Gospel of Mark.

J. Tiesema, De trouwe dienaar; beschouwing van het evangelie naar Marcus. Den Haag: J.N. Voorhoeve, 1932. Pagina's: 152. Download van Dbnl.org

Ger de Koning, Markus, Zie-Serie 2. Uitgeverij Daniël, 2016, 1e druk. Pagina's: 244. Nu lezen op kingcomments.com. Download pdf van oudesporen.nl. E-book ePub-formaat. E-book Mobi-formaat. Productinfo over de papieren versie.

Bron

H. Moll, Wat zegt Gods Woord over ...?, deel 3 (Oostburg: W.J Pieters, z.j.), blz. 90-92.  Hieruit is, onder toestemming, op 30 november 2013 tekst verwerkt.