Evangelie naar Markus
Het evangelie naar Markus of Marcusevangelie is het tweede boek in het Nieuwe Testament en bevat de levensgeschiedenis van Jezus Christus zoals opgetekend door Markus. Hij schildert de Heer Jezus af als de Dienstknecht van God. Van de vier evangeliën (Mattheüs, Markus, Lukas, Johannes) is dit het kortste.
De naam Markus, ook gespeld Marcus, heeft een onzekere betekenis, zie verder bij Markus (persoon).
Schrijver
Marcus, ook genoemd Johannes Marcus, verkeerde in het gezelschap rondom Petrus en gebruikte Petrus getuigenissen om zijn evangelie samen te stellen.
In het evangelie van Marcus komt zijn naam niet voor. Wel komt in Marcus 14:51 en 52 een jonge man voor, die verder weinig met de gebeurtenissen te maken heeft en in de andere evangeliën niet voor komt, daarom wordt vermoed dat Marcus hier over zichzelf heeft geschreven.
De kerkleraar Clemens van Antiochië beschrijft dat Marcus een leerling en metgezel was van Petrus en dat het evangelie een zeer zorgvuldig opgeteld verslag is van de mondelinge overlevering door de apostel Petrus. Justinus de Martelaar verwijst naar dit evangelie als "de memoires van Petrus."
Zie Marcus (persoon) voor het hoofdartikel over de schrijver Marcus.
Datering
Algemeen wordt aangenomen dat het evangelie op schrift gesteld is rondom het jaar 60. De profetie over de verwoesting van de tempel (Marcus 13:2) wijst er op dat het geschreven moet zijn voor 70 na Christus.
Lezers
In tegenstelling tot het Mattheüsevangelie, dat specifiek gericht is op Joodse gelovigen, is het Marcus evangelie gericht tot Grieks sprekende lezers. Aramese woorden (bij Joden door en door bekend) worden nader verklaard. Er worden weinig citaten uit het Oude Testament gehaald. Ook worden Latijnse in plaats van Griekse termen gebruikt, wat erop zou kunnen duiden dat het evangelie vooral is gericht op een Romeins lezerspubliek.
Het evangelie van Marcus is het kortste van de vier evangeliën. Het is een verhaal waar vaart in zit, kort maar krachtig, geen langdradige uitwijdingen. Kenmerkend woord in Marcus is "terstond."
Markus mocht het Evangelie schrijven waarin de Heer Jezus als de trouwe Dienstknecht en Profeet wordt getekend, die nooit is afgeweken van het smalle pad en nooit is teruggedeinsd voor de grootste moeilijkheden.
Daarom geen geslachtsregister; want bij een dienstknecht let men niet op afkomst maar op bekwaamheid en trouw. Bij Marcus ontbreekt het geboorteverhaal van Jezus. Hij begint zijn evangelie met het optreden van Johannes de Doper en de doop van Jezus en de verzoeking in de woestijn.
Marcus schildert Jezus af als de Dienstknecht. Hij vertelt weinig over Jezus leer (doctrine was minder interessant voor het Romeinse publiek) maar hij legt vooral nadruk op zijn daden. Daarom ook de uitdrukking "terstond", die vele malen meer voorkomt dan in elk ander Evangelie. De dienstknecht is terstond bereid te gehoorzamen. Daarom is dit Evangelie korter dan de andere, hoewel het veel gegevens bevat.
Het gedeelte uit hoofdstuk 16:9-20 ontbreekt in een aantal gezaghebbende oude handschriften. Onderzoekers betwijfelen daarom of deze teksten wel authentiek zijn. In een aantal vertalingen wordt dit gedeelte dan ook aangegeven tussen haken.
Sleutelvers
Een zeer belangrijke tekst is door de Heer zelf uit gesproken en ook tot lering voor ons. Het is een woord, dat ook door Mattheüs is opgetekend; n.l.: "Want ook de Zoon des mensen is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen, en zijn leven te geven tot een losprijs voor velen." (Marc. 10:45; vgl. Matth. 20:28)
De boodschap
Marcus legt de nadruk op de dienstbaarheid van Jezus, Hij is de Dienstknecht van de Heer die zelfs bereid is te sterven. Tegelijkertijd wordt ook sterke nadruk gelegd op zijn macht als Zoon van God. Ook wordt in dit bijbelboek onderwijs gegeven met betrekking tot dienstbaarheid.
Indeling, overzicht, samenvatting
Dit boek bestaat uit 16 hoofdstukken en kan als volgt worden ingedeeld:
deel 1 1:1-13 Voorbereiding tot de dienst van de Heer Jezus.
deel 2 1:14 - 9 De dienst van de Heer in Galilea.
deel 3 10 - 13 De dienst van de Heer in Judea en Jeruzalem.
deel 4 14 - 16 Zijn lijden, sterven en opstanding.
Een ander indeling in vier hoofddelen:
deel 1 1:1-15 De inleiding.
deel 2 1:16-10:52 Het optreden van Jezus en de tegenstand.
deel 3 11:1-15:47 De verwerping van Jezus, zijn lijden en sterven.
deel 4 16:1-20 Jezus' opstanding uit de doden. Zendingsopdracht en hemelvaart.
Een overzicht naar hoofdstuk:
Hfdst. 1: Johannes de Doper. De doop van Jezus. Jezus in de woestijn. Jezus naar Galilea. De roeping van de eerste discipelen. In de synagoge te Kapernaüm. Genezing van een bezetene. In het huis van Petrus: genezing van Petrus' schoonmoeder. De genezing van een melaatse
Hfdst. 2: De genezing van een verlamde, nadat zijn zonden zijn vergeven. De roeping van Levi: Levi (Matthëus) geroepen om de Heer te volgen. Het vasten: waarom Jezus' leerlingen niet vasten. Aren plukken op de sabbat
Hfdst. 3: Genezing van een verschrompelde hand op de sabbat. Farizeeën en herodianen beraadslagen tegen Jezus. Genezingen bij de zee. De onreine geesten. Roeping van de twaalf apostelen. Jezus en Beëlzebul. De lastering tegen de Heilige Geest kan nooit vergeven worden. Jezus en zijn verwanten.
Hfdst. 4: Verschillende gelijkenissen over het koninkrijk van God (zaaier, lamp, zaad, mosterdzaad). Storm op zee.
Hfdst. 5: Genezing van een bezetene, van een bloedvloeiende vrouw en van het dochtertje van Jaïrus.
Hfdst. 6: De Heer in Nazareth. De gewelddadige dood van Johannes de doper. De spijziging van 5000 mannen. Jezus lopend op het meer.
Hfdst. 7: Over de niet gewassen handen. Het grote geloof van een Syro-Fenicische vrouw. Genezing van een dove die moeilijk sprak.
Hfdst. 8: De spijziging van 4000 personen. De genezing van een blinde in twee fasen. De belijdenis van Petrus. De eerste aankondiging van het lijden van de Heer.
Hfdst. 9: De verheerlijking op de berg: een beeld van de toekomstige heerlijkheid van Christus. De tweede aankondiging van zijn lijden. Het opstaan uit de doden. Het eeuwig oordeel.
Hfdst. 10: Het echtscheidingsvraagstuk. De kinderen als voorbeeld. De rijke jongeling. De derde aankondiging van zijn lijden. De blinde Bartimeüs wordt ziende en volgt de Heer op weg naar Jeruzalem.
Hfdst. 11: De intocht te Jeruzalem op een veulen. De verdorde vijgeboom. De reiniging van de tempel.
Hfdst. 12: De gelijkenis van de wijngaard. De plaats van de keizer en van God. Over de opstanding. Over de tien geboden. De twee muntstukjes van een arme weduwe.
Hfdst. 13: Profetie over de val van Jeruzalem en de komst van de Zoon des mensen en de aankondiging van de tekenen die eraan vooraf gaan.
Hfdst. 14: De zalving van de Heer te Bethanië. Judas, de verrader. Het laatste pascha, de instelling van het avondmaal. Gethsémané. De verloochening door Petrus.
Hfdst. 15: De Heer Jezus voor Pilatus, de veroordeling, de voltrekking van het vonnis. Het vierde kruiswoord. De belijdenis van de romeinse officier, de begrafenis.
Hfdst. 16: De opstanding van de Heer; de vrouwen bij het ledige graf. Zijn verschijning aan meerderen. Zendingsopdracht. Hemelvaart. Evangelieprediking.
Een beschrijvende samenvatting per hoofdstuk: Evangelie naar Markus/Samenvatting
Varia
De woorden 'terstond' en 'menigte' komt in Markus (volgens de Telos-vertaling), het kortste evangelie, relatief veel voor.
woord of uitdrukking | Matth. | Mark. | Luk. | Joh. |
---|---|---|---|---|
Terstond | 18 | 41 | 7 | 6 |
Menigte | 19 | 35 | 13 | 21 |
Grote menigte | 6 | 7 | 5 | 4 |
Commentaar
De volgende hoofdstukken zijn op Christipedia samengevat en passages ervan becommentarieerd:
■ Markus, hoofdstukken: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 8 • 9 • 10 • 13 • 14 • 15 • 16. |
Meer weten
William Kelly, Gekomen om te dienen. Apeldoorn: Uitgeverij H. Medema, 1978. Oorspr. titel: An Exposition of the Gospel of Mark.
J. Tiesema, De trouwe dienaar; beschouwing van het evangelie naar Marcus. Den Haag: J.N. Voorhoeve, 1932. Pagina's: 152. Download van Dbnl.org
Ger de Koning, Markus, Zie-Serie 2. Uitgeverij Daniël, 2016, 1e druk. Pagina's: 244. Te lezen op kingcomments.com. Download pdf van oudesporen.nl. E-book ePub-formaat. E-book Mobi-formaat. Productinfo over de papieren versie.
Bron
H. Moll, Wat zegt Gods Woord over ...?, deel 3 (Oostburg: W.J Pieters, z.j.), blz. 90-92. Hieruit is, onder toestemming, op 30 november 2013 tekst verwerkt.