Mozes

Mozes (= 'Uitgetrokken') is de man die God gebruikte om Israël uit Egypte te verlossen en naar het Beloofde Land te leiden. Mozes schreef de eerste vijf boeken van de Bijbel en door zijn dienst ontving Israël de wet van God.

Mozes werd de Verlosser uit bange nood verwekt. Hij was de zoon van Amram en de broer van Mirjam en Aäron. Mozes’ vader Amram is de zoon van Kahath en de kleinzoon van Levi. Mozes was dus een achterkleinzoon van Levi en daarmee een Leviet. Van Jacob is Mozes een betachterkleinzoon.

Geslachtslijn

Jakob                                                             Levi                                                                                   Gersom   Kahath   Merari   Jochebed                                                                                   Amram   Jizhar   Hebron   Uzziël                                                 Aäron   Mozes   Mirjam                                       Gersom   Eliëzer                             Jonathan   Rehabja

Farao's dochter haalt een baby (Mozes) in een mandje uit het water.

Mozes leven (120 jaar) valt in drie gelijke delen uiteen: 40 jaar in Egypte; 40 jaar in Midian; 40 jaar Israëls leidsman tijdens de woestijnreis.

Mozes is eerst drie maanden verborgen; dan in een biezen kistje in de Nijl gelegd; gevonden door Farao’s dochter; gezoogd door zijn moeder Jochebed; opgevoed aan het hof van Egypte.

Naam. De naam 'Mozes' ontving hij van Farao's dochter en betekent 'uitgetrokken', indien ontleend aan het Hebreeuwse werkwoord 'mashah' (= uittrekken), of de naam betekent 'uit het water gered', indien ontleend aan de Egyptische woorden 'mo' (= water) en 'yses' (= gered, behouden), 'uit het water gered'.

Ex 2:10 En toen het jongetje groot geworden was, bracht zij hem bij de dochter van de farao, en hij werd haar tot zoon. Zij gaf hem de naam Mozes. Want, zei ze, ik heb hem uit het water getrokken. (HSV)

Vlucht. Op 40-jarige leeftijd zien we bij hem een vermenging van geloof en vleselijke ijver, Ex. 2 :10, Hand. 7 :23, Hebr. 11 :24-26. Want hij wil het volk helpen, maar doodt een Egyptenaar die een Israeliet mishandelt en vlucht, bevreesd om opgepakt te worden, naar het buitenland, naar Midian.

Roeping van Mozes bij een brandende braamstruik

In Midian. In Midian, gelegen bij het schiereiland Sinaï, woonden de Midianieten, de nakomelingen van Abraham en Ketura, Gen. 25 :2. Dit oord wordt voor Mozes de school van voorbereiding en geloofsoefening. Hij werkt er als schaapherder. Hij huwt met Zippora (='vogeltje'), de dochter van de priester Jethro (Rehuël). Bij Zippora krijgt Mozes twee zonen: Gersom (= 'verdrijving'; Mozes was vreemdeling geworden in een vreemd land) en Eliëzer (= 'mijn God is helper'; Mozes was door God van Farao’s hand gered). Hij verzuimt de besnijdenis van zijn zonen.

Roeping. Terwijl Mozes in Midian woont, wordt in Egypte de druk op het volk Israël verzwaard. Vlak voor de verlossing roept Israël tot de Heere; God hoort, Hij gedenkt aan Zijn Verbond met Abraham, Izaäk en Jakob.

Mozes en Aäron voor de farao, met een boodschap van God: "Laat Mijn volk gaan!".

Op zijn 80e jaar wordt Mozes geroepen om Israël uit te leiden. God zendt hem naar farao, de koning van Egypte. Zijn broer Aaron vergezelt hem. Mozes neemt zijn vrouw en twee zonen mee naar Egypte. Het schijnt dat zij later zijn teruggekeerd naar Jethro, die ze terugbrengt bij Mozes als het volk uit Egypte is verlost en door de woestijn trekt.

Plagen, uittocht, woestijnreis. Mozes kondigt als profeet de plagen over Egypteland aan. Hij leidt, onder Gods hogere leiding, het menigmaal morrende volk Israël door de woestijn.

Op berg Sinaï ontvangt hij de wet van God voor Israël. Als hij terugkeert tot het volk glanst de huid van zijn gezicht.

Ex 34:29  En het gebeurde, toen Mozes van de berg Sinaï afdaalde-de twee tafelen van de getuigenis waren in Mozes’ hand, toen hij van de berg afdaalde-dat Mozes niet wist dat de huid van zijn gezicht glansde, omdat [de HEERE] met hem gesproken had. Ex 34:30  Aäron en al de Israëlieten keken Mozes aan, en zie, de huid van zijn gezicht glansde. Daarom waren zij bevreesd om dichter bij hem te komen. (HSV)

Op sommige afbeeldingen wordt door een misverstand het verschijnsel aan Mozes weergegeven door horens op zijn Mozes.

In het Overjordaanse. Mozes brengt het volk aan het Beloofde Land. Aan gene zijde van de Jordaan wijst grondgebied toe aan twee-en-een-halve stam van de twaalf stammen van Israël. Vanaf de berg Nebo overziet hij het land kort voor zijn dood.

Zijn levenseinde op aarde.

De 34:1  Toen ging Mozes op uit de vlakke velden van Moab, naar den berg Nebo, op de hoogten van Pisga, welke recht tegenover Jericho is; en de HEERE wees hem dat ganse land, Gilead tot Dan toe;  De 34:2  En het ganse Nafthali, en het land van Efraïm en Manasse, en het ganse land van Juda, tot aan de achterste zee;  De 34:3  En het Zuiden, en het effen veld der vallei van Jericho, de palmstad, tot Zoar toe.  De 34:4  En de HEERE zeide tot hem: Dit is het land, dat Ik Abraham, Izak en Jakob gezworen heb, zeggende: Aan uw zaad zal Ik het geven! Ik heb het u met uw ogen doen zien, maar gij zult daarheen niet overgaan.  De 34:5  Alzo stierf Mozes, de knecht des HEEREN, aldaar in het land van Moab, naar des HEEREN mond.  De 34:6  En Hij begroef hem in een dal, in het land van Moab, tegenover Beth-peor; en niemand heeft zijn graf geweten, tot op dezen dag.  De 34:7  Mozes nu was honderd en twintig jaren oud, als hij stierf; zijn oog was niet donker geworden, en zijn kracht was niet vergaan. De 34:8  En de kinderen Israëls beweenden Mozes, in de vlakke velden van Moab, dertig dagen; en de dagen des wenens, van den rouw over Mozes, werden voleindigd. (SV)

Boeken van Mozes. Mozes schreef de eerste vijf boeken van de Bijbel. Deze vijf worden wel genoemd Pentateuch.

Voorafbeelding. Mozes is een voorafbeelding van de Heer Jezus die de zijnen uit de (macht van de) wereld, waarvan satan de overste is, verlost en hen tijdens de woestijnreis (hun tocht door de barre wereld) leidt en onderhoudt.

Bij Jezus op de berg. Eeuwen later zou Mozes met Elia, die eveneens een profeet was geweest, in heerlijkheid verschijnen en met Jezus spreken over diens uitgang die Hij zou volbrengen in Jeruzalem.

Lu 9:29  En terwijl Hij bad, werd het uiterlijk van zijn gezicht anders en zijn kleding werd lichtend wit.  Lu 9:30  En zie, twee mannen spraken met Hem; het waren Mozes en Elia,  Lu 9:31  die in heerlijkheid verschenen en over zijn uitgang spraken die Hij zou volbrengen in Jeruzalem. (Telos)

Mozes sprak met Jezus over diens lijden en sterven. Het tafereel laat tevens iets zien van het Koninkrijk van God (Luk. 9:27), waarin de Heer Jezus als centrale figuur vergezeld zal zijn van zijn heiligen.

Meer informatie

Mozes schreef over Christus.  ‘Mozes heeft over Mij geschreven’ (Joh. 5:46). Hierover:

Hugo Bouter, Mozes heeft over Mij geschreven; profetisch onderwijs in de vijf boeken van Mozes aangaande Christus, de Gemeente, Israël en de volken. St. Boeken om de Bijbel, 2e editie 2010. Pagina's: 293. Download van Oudesporen.nl. Productinfo papieren boek op Johannes-Multimedia.nl.

Bronnen

In dit lemma is, onder toestemming, in juli 2011 gebruik gemaakt van tekst uit: C. Lindeboom, Bijbelgids, of Handleiding tot het verkrijgen van Bijbelkennis. Middelburg: Stichting de Gihonbron, 2009. Bewerking van de uitgave uit 1929, door J. Pluimers.