Genesis

Uit Christipedia

Genesis is de naam van het eerste boek van de Bijbel, tevens het eerste boek van de vijf boeken van Mozes (Pentateuch).  In dit boek wordt de schepping beschreven, het begin van de wereld; de schepping van hemel en aarde, van plant, dier en mens (Gen. 1 en 2).

Naam

Genesis betekent: "begin", "wording", "oorsprong". De Hebreeuwse titel is ‘In het begin’, in het Hebreeuws is dat één woord, Beresjiet, lett. 'in begin', ontleend aan het eerste woord van het boek.

Het boek Genesis begint in de Statenvertaling met de woorden "In den beginne".

Hoofdonderwerp

Het hoofdonderwerp is: de schepping, het verval van de mensheid door de zonde, en de mogelijkheid dat de gemeenschap tussen haar en God, haar Schepper, hersteld worde. Hoop en geloof worden levendig gehouden door het voorbeeld van enkele uitverkorenen, die, door hun gehoorzaamheid aan God, erf­genamen worden van beloofde zegeningen, welke voortdurend worden ondersteld, met betoning van genade aan zondaars en een versterking van het geloof in de rechtvaardigen. De naam 'Wording' ('Genesis') past op het gehele boek. De wording van hemel en aarde, van de mens, van de rustdag (sabbat) en het huwelijk, van de zonde en van de verlossing, van de talen en de volkeren en van het volk Israël wordt ons in Genesis medegedeeld.

Antwoord op vragen

Levensvragen. In Genesis kan de mens antwoorden vinden op levensvragen als: Bestaat er een hogere macht (God)? Waar komt de wereld vandaan? Waar komt de mens vandaan? Wat is de mens? Waar kom ik vandaan? Wat is de oorzaak van het lijden in de wereld? 

Al op de eerste bladzijden van de Bijbel lees je wie onze oerouders waren, wie ze op de wereld had gezet, hoe de God met de mensen omging. Hoe het misging in die relatie. Hoe dood en en andere ellende de wereld inkwamen. Maar ook over Gods plan om dat alles weer in orde te maken. Levensvragen vinden hier een antwoord.

Geschiedkundige vragen. Ook op wetenschappelijke vragen geeft God in Genesis antwoorden:  

- Hoe de aarde ontstaan is

- Hoe de aardlagen met hun massagraven van dieren en planten ontstaan zijn

- Wat de oorsprong van rassen, volken en talen is

- Hoe het unieke volk Israël ontstaan is

Tijdperk

Het gehele boek omvat een tijdperk van 2369 jaren[1]. De eerste millennia van de menselijke geschiedenis worden in dit boek vermeld. Ten eerste, bijzonderheden uit de periode vóór de zondvloed, die 1656 jaren[2] beslaat, en vervolgens belangrijke gebeurtenissen uit de 713 jaren[2] die daarop volgen, tot het sterven van Jozef, de zoon van Jakob. 

De eerste elf hoofdstukken van de Bijbel verslaan gebeurtenissen die van fundamentele invloed zijn geweest op de loop van de wereldgeschiedenis. Deze hoofdstukken richten onze blik echter ook op de eindtijd en de voleinding van de wereld[3]

Overzicht en indeling

Geschiedkundige indeling

Naar de geschiedkundige inhoud kan men het boek Genesis in twee hoofddelen (vóór en na de zondvloed) of drie hoofddelen verdelen: 

  1. De schepping, zondeval, en geschiedenis van de mensen vóór de zondvloed, daaronder begrepen het eerste verbond
  2. De zondvloed, tweede verbond met Noach, wederbevolking der aarde; de verstrooiing en spraakverwarring.
  3. De roeping en de geschiedenis van Abraham en zijn zonen, tot aan het derde geslacht, eindigend met de dood van Jozef. 

Vóór de zondvloed 

Vóór de zondvloed, waarschijnlijk heel spoedig na de schepping van de mens, had de zondeval plaats met alle gevolgen daaraan verbonden (Gen. 3:1-24). De dood deed zijn intrede. De Here bekleedt het eerste mensenpaar met vellen.

De broedermoord (Gen. 4: 1 -12) toont aan waartoe de in de zonde gevallen mens in staat is. De ontwikkeling van veeteelt, muziek en techniek wordt met enkele woorden genoemd (Gen. 4 : 20 - 22). De van God vervreemde mens toont zijn kunnen. Later moet telkens na een zeer lang leven de uitdrukking volgen "en hij stierf" (Gen. 5: 5 - 31). Een uitzondering had plaats bij Henoch, die met God wandelde en zonder te sterven door God werd opgenomen (Gen. 5: 24).

Deze periode wordt afgesloten met Gods oordeel, de zondvloed, waardoor alle voortbrengselen van de mens werden vernietigd en het hele mensengeslacht omkwam met uitzondering van Noach en zijn gezin (Gen. 6- 8).

Na de zondvoed

Na het oordeel van de zondvloed krijgt de mens opnieuw de kans om naar Gods gedachten te leven (Gen. 9 en 10). Noach en zijn drie zonen zijn de stamvaders van een nieuw mensengeslacht. Na een openbare zonde wordt Jafeth de vader van het blanke ras, Sem de oorsprong van de Semieten en Cham de vader van de kleurlingen. De torenbouw van Babel (Gen. 11) toont aan, dat de mens het gebod van God negeerde en trachtte de mensen bijeen te houden in plaats van zich te verspreiden. De spraakverwarring volgde hierop als oordeel.

Uit het geslacht van Sem komt Abram voort, die later Abraham genoemd wordt (Gen. 12). De hoofdstukken 12 tot 25 vermelden allerlei bijzonderheden uit het leven van deze eerste aartsvader. lsmaël, zijn eerste zoon, wordt geboren. Van Abrahams zoon lsaäk wordt betrekkelijk weinig vermeld (Gen. 24 - 28). Dit geldt ook van Esau, de eerstgeboren zoon van lsaäk terwijl van zijn andere zoon, Jakob, de tweelingbroer van Esau, veel is opgetekend (Gen. 27 - 49).

Het boek Genesis besluit tenslotte met de aangrijpende geschiedenis van Jozef, één van de zonen van Jakob, en met de zegen, die Jakob over de twee zonen van Jozef en over zijn eigen zonen uitspreekt (Gen. 37 - 50).

Toledoth-indeling

Naar het gebruik van de woorden 'dit is (zijn) de geboorte(n) van', de zogenaamde Toledoth-formule (van Hebr. toledoth, geboorten, geslachten, geschiedenissen), kan men Genesis als volgt indelen (Toledoth-indeling):

  1. Gen. 1-2:4. 'Dit zijn de geboorten van de hemelen en van de aarde'
  2. Gen. 2:5-5:2. 'Dit het boek van Adams geboorten'
  3. Gen. 5:3-6:9a. 'Dit zijn de geboorten van Noach'
  4. Gen. 6:9b-10:1. 'Dit zijn de geboorten van de zonen van Noach'
  5. 10:2-11:10a. 'Dit zijn de geboorten van Sem'
  6. Gen. 11:10b-11:27a. 'Dit zijn de geboorten van Terah'
  7. Gen. 11:27b-25:19a. Dit zijn de geboorten van Ismaël en Izak
  8. Gen. 25:19a-37:2a. Dit zijn de geboorten van Ezau en Jacob 

Volgens sommige geleerden berust deze indeling op elf genealogische kleitabletten die Mozes tot zijn beschikking zou hebben gehad. Elke tablet zou afsluiten met de woorden 'dit is (zijn) de geboorte(n) van'. Gen. 11:27b-25:19a zou dan op de tabletten 7 en 8 berusten, Gen. 25:19a-37:2a op de tabletten 9, 10 en 11[4]

Hoofdstukken

Genesis telt - niet oorspronkelijk, maar naar een latere indeling - 50 hoofdstukken. Hun inhoud is in 't kort: 

Gen. 1. Geschiedenis van de Schepping der wereld.

Gen. 2. Schepping van Adam en Eva en gebod.

Gen. 3. Val van de mens en de strafgevolgen ervan.

Gen. 4. Geboorte van Kaïn en Abel, broedermoord, enz.

Gen. 5. Geboortelinie van Adam tot Noach.

Gen. 6-8. De zondvloed enz.

Gen. 9. Noach om zijn dronkenschap bespot en Cham vervloekt.

Gen. 10. Geslachtsregister.

Gen. 11. Babels torenbouw. Oorsprong der talen.

Gen. 12. Abrahams vertrek naar Kanaän en Sara geschaakt.

Gen. 13. Scheiding van Abraham en Lot.

Gen. 14. Oorlog. Lot gevangen en weder verlost.

Gen. 15. Abrahams geloof.

Gen. 16. Hagars vlucht en Ismaëls geboorte.

Gen. 17. Belofte van lzaäk, besnijdenis, en naamsverandering van Abraham en Saraï.

Gen. 18. Engelenverschijning aan Abraham en Gods voornemen wegens Sodom en Gomorra.

Gen. 19. Lots uitleiding uit Sodom. Sodom verwoest, en Lots bloedschande.

Gen. 20. Sara geschaakt door Abimelech , en verdere gevolgen.

Gen. 21. Geboorte van Izaak. Hagar en lsmaël in de woestijn. Abraham en Abimelech sluiten een verbond.

Gen. 22. Abrahams offerande.

Gen. 23. Sara's dood en begraafplaats.

Gen. 24. De werving van een bruid (Rebekka) voor Izaäk.

Gen. 25. Abrahams dood, geboorte van Ezau en Jakob, en de verkoop van het eerstgeboorterecht.

Gen. 26. Izak gezegend. Ezau's Hethitische vrouwen.

Gen. 27. Izak misleid zegent Jakob, enz.

Gen. 28. Jakobs reis en droom.

Gen. 29. Jakob misleid, huwt Lea en Rachel. Lea, gehaat, baart Jakob vier zonen.

Gen. 30. De gewenste huwelijkszegen van Jakob.

Gen. 31. Jakobs vlucht voor Laban, en vriendschapsverbond.

Gen. 32. Jakobs vrees voor Ezau en worsteling met de Engel.

Gen. 33. Jakob scheidt in vrede van Ezau.

Gen. 34. Dina geschonden door Sichem en bloedíge gevolgen.

Gen. 35. Jakob wordt Israël genaamd, Rachels en Izaäks dood en bloedschande van Ruben.

Gen. 36. Geslachtsregister van Ezau. 

Gen. 37. Jozef mishandeld door zijn broers en verkocht, en Jakobs droefheíd.

Gen. 38. Juda's huwelijk en Tamars bloedschande.

Gen. 39. Jozefs deugd beproefd, en in de gevangenis.

Gen. 40. De uitlegging van de dromen in de gevangenis.

Gen. 41. Jozef verheven tot heer over Egypte. 

Gen. 42. De broers van Jozef in grote verlegenheid.

Gen. 43. Tweede reis naar Egypte. Goede ontvangst van Jacobs zonen met Benjamin bij Jozef aan diens hof.

Gen. 44. Na hun vertrek Jozefs broers opnieuw in verlegenheid gebracht. Juda bereid slaaf te worden in plaats van Benjamin. 

Gen. 45. Jozef maakt zich bekend en nodigt zijn vader om in Egypte te komen wonen.

Gen. 46. Ontmoeting van Jakob en Jozef. 

Gen. 47. Jakob in Egypte en hongersnood.

Gen. 48. Jakob, ziek, zegent Jozef.

Gen. 49. Jakob zegent zijn zonen, voorzegt hun toekomst en sterft. 

Gen. 50. Jozef begraaft en beweent zijn vader. Hij stelt zijn broers gerust. Einde van Jozefs leven.

Ontstaan

De schriftelijke overlevering van Genesis begon met Mozes, ja, misschien al met Adam zelf.
Ex 24:4  Vervolgens schreef Mozes al de woorden van de HEERE op. ... (HSV)
P.J. Wiseman[5] betoogt dat de eerste geschreven overlevering van Genesis op kleitabletten was. Aan het eerste Bijbelboek liggen volgens hem meerdere kleitabletten ten grondslag. God schreef Gen. 1 - 2:4a op een kleitablet. Dat God Zelf schrijft, is niet vreemd gezien de geschiedenis van de wetgeving op Sinaï, waar het volk van God twee geschreven stenen tafels ontving.

Adam schreef Gen. 2:4b-5:1. Noach schreef Gen. 5:2-6:9a. Sem, Cham en Jafeth schreven Gen. 6:9b-10:1a. Sem schreef 10:1b-11:10a. Terach schreef Gen. 11:10b-11:27a. Izak schreef 11:27b-25:19a. Jacob schreef Gen. 25:19b-37:2a. Jozef schreef 37:2b-eind van Genesis. Jozef zou niet op klei, maar op papyrus hebben geschreven.

Elke tablet eindigt met "Dit is het boek van de ontstaansgeschiedenis van ... ". Voorbeeld:

Ge 5:1  Dit is het boek van Adams ontstaansgeschiedenis. ...

Volgens Wiseman is dit een afsluitende zin. Hij spreekt van een Toledoth-structuur. Toledoth = wordingsgeschiedenis(sen). Bijbelvertalers nemen echter aan dat dergelijke zinnen het begin vormen van een nieuw gedeelte. Statenvertaling: 'Adams geslacht'. Naardense vertaling: 'de geboorten uit Adam'. Nieuwe Bijbelvertaling (2004): 'Adams nakomelingen'.

Jacob zou de kleitabletten hebben meegenomen naar Egypte. Jozef zou ze hebben laten overschrijven op papyrus. Mozes las de geschiedenis van zijn volk in de bibliotheek van Egypte. Later heeft hij de overgeschreven en er één boek van gemaakt en hier en daar verduidelijkingen ingevoegd. Voorbeelden:
Ge 14:2 " ... den koning van Bela, dat is Zoar." (SV)
"Dat [is] Zoar" is de verduidelijking. Wat vroeger Bela heette, droeg later, ten dage van Mozes, de naam Zoar.
Ge 14:3  ... het dal Siddim, dat [is] de Zoutzee. (SV)
"Dat [is] de Zoutzee" is een verduidelijking. Wat vroeger het Siddimdal was, is tegenwoordig (als Mozes dit schrijft) de zoutzee.
Ge 14:7  ... En-mispat, dat is Kades... (SV)
Ge 14:17 ... het dal Sjave, dat is het [tegenwoordige] Koningsdal. (HSV)
Deze verduidelijkingen vormen een bewijs van de verwerking van schriftelijke overlevering.

Commentaar en onderwerpen

Op de volgende pagina's van Christipedia worden passages uit het boek Genesis becommentarieerd en onderwerpen behandeld:

Meer informatie

Ger de Koning, Genesis, Toegelicht & toegepast 01. Uitgeverij Daniel, 2019, 3e druk. Pagina's: 372. Nu lezen op kingcomments.com. Download pdf van oudesporen.nl. E-book ePub-formaat. E-book Mobi-formaat. Productinfo over de papieren versie. 

Ger de Koning, Overzicht van Genesis. Geluidsopname van de bijbelstudiedag op 25 februari 2012. Geluidsbestand (wma-formaat) op oudesporen.nl.

Hugo Bouter, In het begin; een overzicht van Genesis 1-11 Download in pdf-formaat (64 blz) van Oudesporen.nl

Engels

Vern S. Poythress, Interpreting Eden: A Guide to Faithfully Reading and Understanding Genesis 1-3. Uitgever: Crossway. Jaar van publicatie: 2019., Pagina's: 400.

Ger de Koning, Genesis, Explained & Applied 01. Read now on kingcomments.com. Download pdf from oudesporen.nl. Pages: 332. E-book ePub Format. E-book Mobi Format.

Cornelis van Dam, In the Beginning. Listening to Genesis 1 and 2. Pagina's: 380. De auterus is voormalig hoogleraar Oude Testament aan het Canadian Reformed Theological Seminary. Hij verdedigt een letterlijke lezing en de historische betrouwbaarheid van Genesis 1 en 2. Hij staat op het standpunt van de ‘jonge-aarde-creationisten’. Boekbespreking door Pieter A. Siebesma op Logos.nl.

Duits

Ger de Koning, Das Erste Buch Mose, Ausgelegt & Angewandt 01. Jetzt lesen auf kingcomments.com. Download pdf von oudesporen.nl. Seiten: 490. E-book ePub-format. E-book Mobi-format.

Bronnen

In dit artikel is, onder toestemming, in aug. 2010 gebruik gemaakt van tekst uit H. Moll, Wat zegt Gods Woord over ...?, deel 3, blz. 8-10. Oostburg: uitgeverij W.J Pieters, z.j. 

In januari 2012 en mei 2013 is tekst opgenomen uit Bijbelsch Handboek en Concordantie. Rotterdam (J.M. Bredée, ca. 1892), pagina's 8, 10. 

G.G. v. M., Korte inhoud der hoofdstukken van het Oude en Nieuwe Verbond tot gemak van hen die den Bijbel in hun huisgezinnen waarderen en gebruiken (Utrecht: J.G. Andriessen, 1842) blz. 1-2. De tekst hiervan is verwerkt op 6 jan. 2014.

De foto van de eerste bladzijde van de bijbel is gemaakt door Kees Langeveld, 16 januari 2012. 

Voetnoten

  1. Het aantal van 2369 jaren wordt genoemd door Bijbelsch Handboek en Concordantie (Rotterdam: J.M. Bredée, ca. 1892), blz. 10. Ook door H. Moll, Wat zegt Gods Woord over...? Deel 3, p.8. Oostburg: W.J. Pieters, zonder jaar 
  2. 2,0 2,1 Deze getallen zijn ontleend aan H. Moll, Wat zegt Gods Woord over...? Deel 3, p.8. Oostburg: W.J. Pieters, zonder jaar. 
  3. Hugo Bouter, In het begin; een overzicht van Genesis 1-11 Download in pdf-formaat (64 blz) van Oudesporen.nl
  4. Vgl. Damnien F. Mackey, The first book of Mozes and the 'Toledoth' of Genesis, op Specialtyinterests.net, zonder jaar. 
  5. P.J. Wiseman, Ontdekkingen over Genesis.