Jeremia (boek)
Het boek van de profeet Jeremia is een boek in de Bijbel. De naam Jeremia betekent: "de Here bevestigt of verheft."
Jeremia profeteerde in Juda en wel tijdens de regeringen van Josia, Jojakim en Zedekia, vóór en tijdens de val van Jeruzalem (2 Kon. 23 – 25; 2 Kron. 34 – 36). Hij profeteerde ongeveer 50 jaren lang. Veel, zeer veel heeft hij in Jeruzalem te lijden gehad, doordat zijn zending en opdrachten werden miskend.
Toch is hij het overblijfsel van zijn volk op hun vlucht naar Egypte gevolgd (Jer. 43:6), ondanks de waarschuwingen die hij tot hen richtte. De martelingen die hij heeft moeten ondergaan, zijn een bewijs tot welke dingen zijn ongelovige landgenoten in staat waren.
Indeling
Het boek Jeremia telt twee en vijftig hoofdstukken en kan als volgt worden ingedeeld:
Hfdst. 1. Inleiding. De roeping van Jeremia.
Hfdst. 2 - 20. Profetieën tegen Juda.
Hfdst. 21 - 29. Verval van het koninklijk huis en van Jeruzalem.
Hfdst. 30 - 33. De toekomst en het herstel van volk en land, van koningschap en priesterdienst.
Hfdst. 34 - 45. Bijzonderheden betreffende de Rechabieten, het verbranden van de boekrol, de gevangenschap van Jeremia, de inneming van Jeruzalem, de moord op Gedalja en de vlucht naar Egypte.
Hfdst. 46 - 51. Profetieën over Egypte, de Filistijnen, Moab, Ammon, Edom, de Arabieren en Babel.
Hfdst. 52. Aanhangsel: het lot van Jeruzalem; Nebukadnezar; Evil-Merodach; Jojachin in Babel.
De hoofdstukken zijn slechts ten dele naar tijdsorde gerangschikt.
Geschiedkundig verband
Zonde van Juda
In het boek worden tal van zondige gedragingen en en misstanden in Juda aan de kaak gesteld. Ze hangen samen met de onwetendheid en ongehoorzaamheid van het volk.
Onkunde en onwil. Gods volk kende God niet (Jer. 9:3), noch het recht van God niet (Jer. 8:8), ofschoon men meende wijs te zijn en de wet van Jahweh te bezitten (Jer. 8:8). De wijzen hadden Gods woord echter verworpen (Jer. 8:9). Men had God vergeten (13:25) en wandelde naar het goeddunken van het hart (9:14). Men vertrouwde op leugen (13:25).
Jer 9:6 U woont te midden van bedrog, door bedrog weigeren zij Mij te kennen, spreekt de HEERE. (HSV)
Jer 9:13 En de HEERE zeide: Omdat zij Mijn wet, die Ik voor hun aangezicht gegeven had, verlaten hebben, en naar Mijn stem niet gehoord, noch daarnaar gewandeld hebben; (SV)
God verlaten. Juda had God verlaten.
Jer 15:6 Gij hebt Mij verlaten, spreekt de HEERE; gij zijt achterwaarts gegaan; daarom zal Ik Mijn hand tegen u uitstrekken en u verderven; Ik ben des berouwens moede geworden. (SV)
Jer 16:10 En het zal geschieden, als gij dit volk al deze woorden zult aanzeggen, en zij tot u zeggen: Waarom spreekt de HEERE al dit grote kwaad over ons, en welke is onze misdaad, en welke is onze zonde, die wij tegen den HEERE, onzen God, gezondigd hebben? Jer 16:11 Dat gij tot hen zult zeggen: Omdat uw vaders Mij verlaten hebben, spreekt de HEERE, en hebben andere goden nagewandeld, en die gediend, en zich voor die nedergebogen; maar Mij verlaten, en Mijn wet niet gehouden hebben; (SV)
Afgoderij. De Judeeërs hadden lief, dienden, wandelden na, zochten, bogen zich neer voor: de zon, de maan en de sterren (Jer. 8:2). Men werd opgevoed met verering van Baäl (9:14). Er werden in Juda véél goden en altaren gevonden en véél burgers vereerden die valse goden.
Jer 13:27 uw overspeligheid en uw gehinnik, uw schandalige hoererij. Op de heuvels [en] in het veld heb Ik uw afschuwelijke [afgoden] gezien. ... (HSV)
Jer 11:13 Immers, het aantal van uw goden is [even groot als] uw steden geworden, Juda, en u hebt [evenveel] altaren gemaakt voor die schande [als] het aantal straten van Jeruzalem, altaren om reukoffers te brengen aan de Baäl. (...) Jer 11:15 Wat heeft Mijn beminde in Mijn huis [te doen], terwijl zij de schanddaad [met] velen doet, en het [offer]vlees van het heiligdom van u zal wijken? [Ja,] wanneer u kwaad [doet], dan springt u op van vreugde. (HSV)
Aan de verering van de Babylonisch-Assyrische godin Isjtar droegen hele gezinnen hun steentje bij. Hierover zei God tot Jeremia:
Jer 7:17 Ziet gij niet wat zij doen in de steden van Juda en op de straten van Jeruzalem? Jer 7:18 De kinderen rapen hout, de vaders steken vuur aan en de vrouwen kneden deeg om offerkoeken te maken voor de koningin des hemels en zij brengen plengoffers aan andere goden teneinde Mij te krenken. Jer 7:19 Ben Ik het, die zij krenken? luidt het woord des HEREN. Doen zij het zichzelf niet, tot beschaming van hun aangezicht? Jer 7:20 Daarom, zo zegt de Here HERE: Zie, mijn grimmige toorn giet zich uit te dezer plaatse over mens en dier, over het geboomte des velds en de vrucht van de bodem, en brandt zonder geblust te worden. (NBG51)
In het huis van God had men afgodsbeelden - verfoeiselen in de ogen van God - geplaatst.
Jer 7:30 Want de kinderen van Juda hebben gedaan, dat kwaad is in Mijn ogen, spreekt de HEERE; zij hebben hun verfoeiselen gesteld in het huis, dat naar Mijn Naam genoemd is, om dat te verontreinigen. (SV)
Ten zuiden van Jeruzalem, in het dal Ben-Hinnom, lieten Judeeërs hun kinderen levend verbranden, waardoor ze in dat 'moorddal' (Jer. 7:32) omkwamen.
Jer 7:31 En zij hebben de hoogten van Tofet gebouwd, die in het dal Ben-Hinnom zijn, om hun zonen en hun dochters in het vuur te verbranden. Dat heb Ik niet geboden en is niet in Mijn hart opgekomen. (HSV)
Land ontheiligd. Door hun afgoden en afgodenoffers hadden de Judeeërs het land, dat Gods land en Zijn erfenis land is, ontheiligd.
Jer 16:18 Daarom zal Ik eerst hun ongerechtigheid en hun zonde dubbel vergelden, omdat zij Mijn land ontheiligd hebben; zij hebben Mijn erfenis met het dode lichaam van hun verfoeiselen en van hun gruwelen vervuld. (CP[1])
Ongehoorzaamheid aan God. Het volk heeft de wet van God niet gehouden.
Jer 16:10 En het zal geschieden, als gij dit volk al deze woorden zult aanzeggen, en zij tot u zeggen: Waarom spreekt de HEERE al dit grote kwaad over ons, en welke is onze misdaad, en welke is onze zonde, die wij tegen den HEERE, onzen God, gezondigd hebben? Jer 16:11 Dat gij tot hen zult zeggen: Omdat uw vaders Mij verlaten hebben, spreekt de HEERE, en hebben andere goden nagewandeld, en die gediend, en zich voor die nedergebogen; maar Mij verlaten, en Mijn wet niet gehouden hebben; Jer 16:12 En gijlieden erger gedaan hebt dan uw vaderen; want ziet, gijlieden wandelt, een iegelijk naar het goeddunken van zijn boos hart, om naar Mij niet te horen. (SV)
Leugen en bedrog. Er werd veel gelogen (Jer. 9:3). De Jeruzalemmers hielden vast aan bedrog; profeet en priester, allen pleegden bedrog (Jer. 8: 5v). Mensen konden elkaar niet meer vertrouwen:
Jer 9:4 Laat eenieder voor zijn naaste op zijn hoede zijn, en vertrouw op geen enkele broeder, want elke broeder doet niet anders dan bedriegen, en elke vriend gaat rond [met] lasterpraat. Jer 9:5 Eenieder bedriegt zijn naaste, zij spreken niet de waarheid. Zij leren hun tong leugens te spreken, zij vermoeien zich met onrecht doen. Jer 9:6 U woont te midden van bedrog, door bedrog weigeren zij Mij te kennen, spreekt de HEERE. (HSV)
Haat. Men hield een schijn van vreedzaamheid op.
Jer 9:8 Hun tong is een moordende pijl, bedrog spreekt hij. Met zijn mond spreekt men van vrede met zijn naaste, maar in zijn binnenste legt men hem een hinderlaag. (HSV)
Overspel. De overspelers waren talrijk.
Jer 9:2 Och, had ik in de woestijn [maar] een kamp voor reizigers! Ik zou mijn volk verlaten, ik zou bij hen weggaan, want zij zijn allen overspelers, een trouweloos gezelschap. (HSV)
Winstbejag. Iedereen pleegde gierigheid, aasde op winst (Jer. 8:10).
Jer 8:10 ... Want van klein tot groot is ieder van hen uit op winst. Van profeet tot priester, pleegt ieder van hen bedrog. (HSV)
Valse profeten. Er waren valse profeten die door valse gezichten en bedriegerijen van hun eigen hart het volk een valse vrede beloofden.
Jer 14:13 Toen zei ik: Ach, Heere HEERE, zie, die profeten zeggen tegen hen: U zult geen zwaard zien en honger zult u niet krijgen, maar Ik zal u een duurzame vrede geven in deze plaats. Jer 14:14 De HEERE zei tegen mij: Die profeten profeteren vals in Mijn Naam. Ik heb hen niet gezonden, Ik heb hun geen opdracht gegeven en Ik heb niet tot hen gesproken. Zij profeteren u een leugenvisioen, waarzeggerij, holle praat en bedrog van hun [eigen] hart. (HSV)
Erger. De Judeeërs deden erger kwaad dan hun voorvaders.
Jer 16:10 En het zal geschieden, als gij dit volk al deze woorden zult aanzeggen, en zij tot u zeggen: Waarom spreekt de HEERE al dit grote kwaad over ons, en welke is onze misdaad, en welke is onze zonde, die wij tegen den HEERE, onzen God, gezondigd hebben? Jer 16:11 Dat gij tot hen zult zeggen: Omdat uw vaders Mij verlaten hebben, spreekt de HEERE, en hebben andere goden nagewandeld, en die gediend, en zich voor die nedergebogen; maar Mij verlaten, en Mijn wet niet gehouden hebben; Jer 16:12 En gijlieden erger gedaan hebt dan uw vaderen; want ziet, gijlieden wandelt, een iegelijk naar het goeddunken van zijn boos hart, om naar Mij niet te horen. (SV)
Men ging voort van boosheid tot boosheid (Jer. 9:3).
Jer 9:3 Zij spannen hun tong [als] hun boog. [Met]leugen en niet met betrouwbaarheid zijn zij in het land sterk geworden, want zij gaan voort van slechtheid tot slechtheid, en Mij kennen ze niet, spreekt de HEERE. (HSV)
Onbekeerlijk. Het volk te Jeruzalem was onbekeerlijk.
Jer 8:5 Waarom keert [dan] dit volk te Jeruzalem af [met] een altoosdurende afkering? Zij houden vast aan bedrog, zij weigeren weder te keren. (SV)
Straf
De maat van Juda's zonden was vol. God liet zich niet meer verbidden. Hij zou Zijn vrede, goedertierenheid en barmhartigheden wegnemen van het volk van Juda (Jer. 16:5). Hij zou hen geen genade geven (Jer. 16:13).
Jer 16:5 ... want Ik heb van dit volk (spreekt de HEERE) weggenomen Mijn vrede, goedertierenheid en barmhartigheden; (SV)
God moest het volk verdrijven.
Jer 15:1 Maar de HEERE zeide tot mij: Al stond Mozes en Samuël voor Mijn aangezicht, zo zou [toch] Mijn ziel tot dit volk niet wezen; drijf ze weg van Mijn aangezicht, en laat ze uitgaan. Jer 15:2 En het zal geschieden, wanneer zij tot u zullen zeggen: Waarhenen zullen wij uitgaan? dat gij tot hen zult zeggen: Zo zegt de HEERE: Wie ten dood, ten dode; en wie tot het zwaard, ten zwaarde, en wie tot den honger, ten honger; en wie ter gevangenis, ter gevangenis! Jer 15:3 Want Ik zal bezoeking over hen doen [met] vier geslachten, spreekt de HEERE: met het zwaard, om te doden; en met de honden, om te slepen; en met het gevogelte des hemels, en met het gedierte der aarde, om op te eten en te verderven. (SV)
Jeremia voorzegde dat Juda met haar hoofdstad Jeruzalem zou worden verwoest en ontledigd, door een vijandelijke macht uit het noorden (9:9, 11-12; 10:22), die Juda zou wegvoeren (Jer. 13:19-20)
Jer 9:9 Zou Ik hun deze dingen niet vergelden? spreekt de HEERE, of zou Mijn ziel zich op een volk als dit niet wreken? (...) Jer 9:11 Ik zal van Jeruzalem steenhopen maken, een verblijf[plaats] van jakhalzen, Ik zal van de steden van Juda een woestenij maken, zodat niemand er [meer] woont. (HSV)
Jer 10:22 Een geluid van een gerucht! Zie, het komt! Een groot gedreun uit het land in het noorden, om de steden van Juda te maken [tot] een woestenij, een verblijf[plaats] van jakhalzen. (...) Jer 10:25 Stort Uw grimmigheid uit over de heidenvolken die U niet kennen, over de geslachten die Uw Naam niet aanroepen. Zij hebben immers Jakob verslonden, ja, hem verslonden, aan hem een einde gemaakt, en zijn woonplaats verwoest. (HSV)
Door de honger en het zwaard zou men worden verteerd.
Jer 14:15 Daarom, zo zegt de HEERE over de profeten die profeteren in Mijn Naam, hoewel Ík hen niet heb gezonden, en zij [toch] zeggen: Er zal geen zwaard en honger in dit land zijn. Die profeten zullen zelf door het zwaard en door de honger omkomen. Jer 14:16 En het volk waartegen zij profeteren, zal weggeworpen worden op de straten van Jeruzalem vanwege de honger en het zwaard, zonder dat iemand hen begraaft: hen, hun vrouwen, en hun zonen en hun dochters. Zo zal Ik hun kwaad over hen uitstorten. (HSV)
De kinderen zouden delen in het verschrikkelijke lot: ze zouden een smartelijke dood sterven, niet beklaagd noch begraven worden (Jer. 16:4). Heel Juda zou worden weggevoerd.
Jer 13:19 De steden in het Zuiderland zijn gesloten, niemand is er die opendoet. Heel Juda is weggevoerd, volledig weggevoerd. Jer 13:20 Sla uw ogen op en zie wie daar uit het noorden komen! ... (HSV)
Verstrooiing. God zou Juda verstrooien als een stoppel door de wind weggeblazen.
Jer 13:24 Ik zal hen verspreiden als stoppels die wegstuiven door de woestijnwind. (HSV)
Naar een onbekend land. De overlevende Judeeërs zouden uit het land worden geworpen en in een onbekend land terechtkomen. Daar zouden zij tot straf andere goden dienen, daar zij in het heilige land vreemde goden hadden gediend.
Jer 16:13 Daarom zal Ik ulieden uit dit land werpen, in een land, dat gij niet gekend hebt, gij noch uw vaders; en aldaar zult gij andere goden dienen, dag en nacht, omdat Ik u geen genade zal geven. (SV)
Hervergadering voorzegd
God beloofde dat hij de weggevoerde Israëlieten ook weer terug zou brengen. Voor hun terugkeer zou God 'vissers' en 'jagers' inzetten.
Jer 16:14 Daarom, ziet, de dagen komen, spreekt de HEERE, dat er niet meer zal gezegd worden: [Zo] [waarachtig] [als] de HEERE leeft, Die de kinderen Israëls uit Egypteland heeft opgevoerd! Jer 16:15 Maar: [Zo] [waarachtig] [als] de HEERE leeft, Die de kinderen Israëls heeft opgevoerd uit het land van het noorden, en uit al de landen waarhenen Hij hen gedreven had! want Ik zal hen wederbrengen in hun land, dat Ik hun vaderen gegeven heb. Jer 16:16 Ziet, Ik zal zenden tot veel vissers, spreekt de HEERE, die zullen hen vissen; en daarna zal Ik zenden tot veel jagers, die zullen hen jagen, van op allen berg, en van op allen heuvel, ja, uit de kloven der steenrotsen. (SV)
Belangrijke profetieën
- Bijzonder belangrijk is de aankondiging van de rechtvaardige Spruit, de Here onze gerechtigheid, dus van Christus (Hfdst. 23: 5, 6; 33: 15, 16)
- De aankondiging van de terugkeer uit Babel na 70 jaren (Jer. 25: 11, 12).
- De profetie over de terugkeer van de twaalf stammen (Hfdst. 30)
- De aankondiging van het nieuwe verbond met Israël, Gods aardse volk (Hfdst. 31 – 33).
Commentaar
| ■ Hoofdstukken van Jeremia samengevat en/of passages ervan becommentarieerd: 1 · 2 · 3 · 4 · 5 · 6 · 7 · 8 · 9 · 10 · 11 · 12 · 13 · 14 · 15 · 16 · 17 · 18 · 19 · 20 · 21 · 22 · 23 · 24 · 25 · 26 · 27 · 28 · 29 · 30 · 31 · 32 · 33 · 34 · 35 · 36 · 37 · 38 · 39 · 40 · 41 · 42 · 43 · 44 · 45 · 46 · 47 · 48 · 49 · 50 · 51 · 52. |
Meer informatie
Ger de Koning, Jeremia en Klaagliederen, Toegelicht & toegepast 24 en 25. Uitgeverij Daniel, 2020, 2e druk. Pagina's: 582. Nu lezen op kingcomments.com. Download pdf van oudesporen.nl. E-book ePub-formaat. E-book Mobi-formaat. Productinfo over de papieren versie.
J. Tiesema, De wenende profeet; beschouwing over de profetie van Jeremia. Oude Sporen, 2009. 275 pagina’s. Download (pdf bestand) van OudeSporen.nl.
J.N. Darby, "Het bijbelboek Jeremia", uit: Synopsis, deel 4. ca. 27 pagina’s. Download (pdf-bestand) van DeBijbelVoorJou.nl
|
Bijbelboeken | 
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zie ook
Bron
Voor de eerste versie van dit artikel is, onder toestemming, gebruik gemaakt van tekst uit H. Moll, Wat zegt Gods Woord over ...?, deel 3, blz. 62-63. Oostburg: W.J Pieters, z.j.
- ↑ Hertaling of vertaling door Christipedia, uitgaande van de Statenvertaling.